KLASYFIKACJA ZABURZEŃ MOWY Z UWZGLĘDNIENIEM PRZYCZYN WYWOŁUJĄCYCH ZABURZENIE

ZABURZENIE MOWY POCHODZENIA ŚRODOWISKOWEGO Brak podniet do mówienia Nadmiar bodźców słownych Nieodpowiednie wzorce głosek Niewłaściwe reakcje otoczenia na pierwsze wypowiedzi dziecka Brak zaburzeń anatomicznych i psychosoneurologicznych

ZABURZENIA MOWY SPOWODOWANE USZKODZENIEM STRUKTUR KOROWYCH Afazja częściowa lub całkowita utrata umiejętności posługiwania się językiem, spowodowana uszkodzeniem odpowiednich struktur mózgowych półkuli dominującej, objawiające się zaburzeniem mechanizmów programujących czynności mowy. Niedokształcenia mowy o typie afazji – charakterystyczne dla dzieci w wieku 2-6 lat. Objawy podstawowe wiążą się z ograniczonymi w różnym stopniu możliwościami ekspresji i percepcji mowy. W związku z tym wyróżnia się trzy typy zaburzeń.

Niedokształcenie mowy o typie afazji ekspresyjnej (dziecko nie mówi, lub mówi bardzo słabo, ale rozumie mowę): zaburzone rozumienie stosunków przestrzennych, czasowych, pojęć abstrakcyjnych dysponują pełnym zasobem fonemów, zaburzona praksja i kinestezja artykulacyjna.

Niedokształcenie mowy o typie afazji perecepcyjej (ograniczone rozumienie mowy otoczenia, mowa czynna dziecka bardzo agramatyczna, żargonowa): błędne nazywanie, nieadekwatne odpowiedzi na pytania, przy zachowanej możliwości formuowania wypowiedzi, brak reakcji na mowę, przy pojawiającej się reakcji na dźwięk, zachowana umiejętność powtarzania głosek, zachowanie jak u głuchych, z zachowaną poprawną artykulacją, trudności w pisaniu i czytaniu.

Niedokształcenie mowy o typie afazji mieszanej (oba rodzaje zaburzeń mowy są widoczne u dziecka) Dyslalie

ZABURZENIA MOWY SPOWODOWANE USZKODZENIEM UKŁADU POZAPIRAMIDOWEGO Dyzartrie,– to zaburzenia mowy wynikające z uszkodzenia ośrodków i dróg nerwowych, unerwiających ruchowy aparat mowy. Porażenia powodują zaburzenia napięcia mięśni biorących udział w  mowie (I. Styczek 1970). Ujawniają się albo w postaci braku możliwości realizacyjnych, albo w niewłaściwej realizacji fonemów i zaburzonej realizacji niemal wszystkich prozodycznych komponentów ciągu fonicznego (rytmu, natężenia dźwięków, tempa mówienia, intonacji, akcentowania itp.(S. Grabias 2001). Są to więc zaburzenia o charakterze czysto wykonawczym, a nie programującym. Anartria to brak rozwoju mowy spowodowany tymi samymi przyczynami. 

ZABURZENIA PŁYNNOŚCI MOWY Jąkanie – zaburzenie płynności mowy, na skutek występowania skurczów mięśni biorących udział w mowie (toniczne, kloniczne, mieszane). Obejmują różne mięśnie: oddechowe, fonacyjne, artykulacyjne. O różnym podłożu: organicznym, psychologicznym Rozwojowa niepłynność mówienia Diagnoza różnicowa

Jąkanie wczesnodziecięce Rozwojowa niepłynność mówienia Objawy dominujące Jąkanie wczesnodziecięce Rozwojowa niepłynność mówienia lingwistyczne Biologiczne frekfencja objawów Lokalizacja Wzmożone napięcie Współruchy Powtarzanie głosek, sylab,przeciąganie głosek,blokowanie, pauzy napięte, dysrytmie Powyżej 3% W dowolnym miejscu wypowiedzi Występuje Występują Powtarzanie sylab, słów, pauzy nienapięte, embolofazje, Poniżej 3% Przeważnie na początku Nie występuje Nie występują

Psychologiczne Społeczne rozwojowe Logofobia świadomość jąkania Odbiór wypowiedzi Czas trwania niepłynności Okres niepłynności Pojawia się Jąkanie Co najmniej pół roku Wydłuża się Nie pojawia się Nie jąkanie Kilka miesięcy Skraca się

ZABURZENIA MOWY SPOWODOWANE NIEPRAWIDŁOWĄ BUDOWĄ ANATOMICZNĄ NARZĄDÓW MOWY Dysglosje

Zaburzenia mowy w przebiegu chorób neurodegeneracyjnych takich jak choroba Parkinsona (degeneracje podkorowe), Alzheimera (degeneracje korowe) czy też demencja – zjawisko patologiczne będące następstwem wielu dysfunkcji mózgu. Zaburzenia te obejmują zarówno płaszczyznę segmentalną jak i suprasegmentalną języka i skutkują brakiem lub niedowładem sprawności realizacyjnych, a następnie rozpadem systemu komunikacyjnego (rozpad kompetencji językowej i komunikacyjnej) Jest to specyficzne zaburzenie rozwoju mowy i języka, nie będące objawem innych zaburzeń, takich, jak np.: upośledzenie umysłowe, autyzm, niedosłuch, porażenie mózgowe, mutyzm; nie jest to też wynik poważnego zaniedbania środowiskowego.

INNE PODŁOŻA ZABURZEŃ MOWY uszkodzenie narządu słuchu niepełnosprawność intelektualną zaburzenia psychiczne

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ROZWÓJ MOWY U OSÓB Z WADĄ SŁUCHU Ubytek w dB Upośledzenie słuchu Upośledzenie słyszalności mowy z odległosci 1,5 m Do 20 dB lekkie Zwykle nie daje się zauważyć-szept nie jest słyszalny Od 20-40 dB umiarkowane Mowa cicha nie jest słyszalna Od 40-60 dB niezbyt ciężkie Umiarkowanie głośna mowa nie jest słyszalna Od 60-80 dB ciężkie Bardzo głośna mowa nie jest słyszalna Przeszło 80 dB bardzo ciężkie Krzyk nie jest słyszalny Brak percepcji słuchowej zupełna głuchota Bardzo głośny krzyk nie jest słyszalny

Wiek w którym nastąpiło obniżenie słyszalności Stopień obniżenia słyszalności Charakter niedosłuchu – przewodzeniowy lub percepcyjny Aparat i od jak dawna Środowisko, w którym dziecko żyje