Różne ujęcia motywu śmierci w literaturze i sztukach plastycznych

Trzy okresy życia kobiety i Śmierć 5 Hans Baldung, Trzy okresy życia kobiety i Śmierć

Śmierć – jedyny dogmat, przewidywalny i nieuchronny kres wszystkiego, co żyje – fascynowała filozofów i artystów wszystkich epok. Sposób jej ujęcia zależy od konwencji artystycznej, w której jest przedstawiana.

Alegoryczne wyobrażenie śmierci „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” Chuda, blada, żołte lice, (...) Upadł ci jej koniec nosa, Z oczu płynie krwawa rosa; (...) Nie było warg u jej gęby, Poziewając skrżyta zęby; Miece oczy zawracając, Groźną kosę w ręku mając; (...) Wypięła żebra i kości, Groźne siecze przez lutości. Michał Irzyk, Śmierć

„Śmierć jest prawdziwa ogląda się i grozi mi palcem” Tadeusz Różewicz 17 Tadeusz Różewicz „Śmierć” „Śmierć jest prawdziwa ogląda się i grozi mi palcem”

„Danse macabre”, czyli „taniec śmierci” 6

„Taniec z szablami” „Jezioro Łabędzie” Zorba Uczestnik „Wesela” Wyspiańskiego wycinający hołubce

Symboliczne wyobrażenie śmierci „Pieśń o Rolandzie” Hrabia Roland leży pod sosną. Ku Hiszpanii obrócił twarz. (…) Ofiarował Bogu swą prawą rękawicę, święty Gabriel wziął ją z jego dłoni. Opuścił głowę na ramię; doszedł, ze złożonymi rękami, swego końca. Bóg zsyła mu swego anioła Cherubina i świętego Michała opiekuna; z nimi przyszedł i święty Gabriel. Niosą duszę hrabiego do raju. „

„Hamlet” 10 Szekspir Być albo nie być – oto jest pytanie. : Szekspir „Hamlet” Być albo nie być – oto jest pytanie. (...) Umrzeć – usnąć – nic poza tym – i przyjąć, że sen Uśmierza boleść serca i tysiące tych wstrząsów, które dostają się ciału w spadku natury. O tak, taki koniec byłby czymś spragnionym. Umrzeć – usnąć Spać – i śnić, może?

„Sowiński w okopach Woli” 13 Sakralizacja śmierci „Śmierć pułkownika” „Sowiński w okopach Woli” „Reduta Ordona” „Pan Tadeusz” „Lecz zaklinam – niech żywi nie tracą nadziei I przed narodem niosą oświaty kaganiec; A kiedy trzeba – na śmierć idą po kolei, Jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec” „Testament mój”

Jacek Malczewski, Śmierć Maciej Boryna (Chłopi Reymonta) Siłaczka – Stasia Bozowska (bohaterka opowiadania Stefana Żeromskiego) Stanisław Korab-Brzozowski, O przyjdź! O przyjdź, jesienią – W chwilę zmierzchu senną, niepewną – i dłonie Swe przejrzyste, miękkie, woniejące na cierpiące Połóż mi skronie o Śmierci!... Jacek Malczewski, Śmierć

Realistyczne ujęcie śmierci Aleksander Gierymski,Trumna chłopska

11 Krótka rozprawa: jutro – coś dziś jest nie będziesz, A żeś był, nieboszczyka imienia nabędziesz Daniel Naborowski, Krótkość żywota 11 Rembrandt, Lekcja anatomii doktora Tulpa

Zginąć by można jak nic: Do żył Jest nóż. Lub w dół Na bruk Z wysoka. Edward Stachura, Co warto Zginąć by można jak nic: Do żył Jest nóż. Lub w dół Na bruk Z wysoka. Ale czy warto? Może nie warto? Chyba nie warto... Nie, nie – nie warto.

„Kto twierdzi, że jest wszechmocna, Wisława Szymborska w wierszu „O śmierci bez przesady” (z tomu: „Ludzie na moście”, 1986) bagatelizuje rolę śmierci: „Kto twierdzi, że jest wszechmocna, sam jest żywym dowodem, że wszechmocna nie jest” Ks. Jan Twardowski w wierszu „Spieszmy się” upomina nas: „Spieszmy się kochać ludzi tak szybko odchodzą…”