Nowoczesne technologie materiałowe stosowane w przemyśle lotniczym LOGO Nowoczesne technologie materiałowe stosowane w przemyśle lotniczym ZB8. Plastyczne kształtowanie lotniczych stopów Al oraz Ti Liderzy merytoryczni: Prof. dr hab. Inż. Franciszek Grosman Dr hab. inż. Romana Śliwa, prof.Politechniki Rzeszowskiej Rzeszów 29  30.06.2009 r. ZB8. Plastyczne kształtowanie lotniczych stopów Al oraz Ti 1

Uszczegółowione plany badań (SPB)‏ Partnerzy uczestniczący w realizacji zadania badawczego: Dobór smarów technologicznych i powłok antyadhezyjnych do procesu tłoczenia blach tytanowych i aluminiowych na podstawie tzw. próby przeciągania pasa blachy. Politechnika Częstochowska Politechnika Lubelska Politechnika Rzeszowska Politechnika Śląska Politechnika Warszawska Na podstawie możliwości procesu kucia w trójsuwakowejj prasie kuźniczej (TPK) oraz procesu walcowania poprzeczno-klinowego (WPK) zespół PL planuje opracowanie technologii kształtowania elementów samolotów ze stopów Al i Ti: Badania w zakresie charakteryzowania mikrostruktury i właściwości materiałów inżynierskich. Opracowanie technologii wyciskania wyrobów ze stopów Ti i Al Zastosowanie niekonwencjonalnych metod kształtowania objętościowego oraz kształtowania powłok do opanowania technologii wytwarzania elementów samolotów ze stopów Al i Ti Badania w zakresie charakteryzowania mikrostruktury i właściwości nowoczesnych materiałów inżynierskich ZB8. Plastyczne kształtowanie lotniczych stopów Al oraz Ti ZB8. Plastyczne kształtowanie lotniczych stopów Al oraz Ti

PRZYKŁADY PROCESÓW ZGŁOSZONYCH PRZEZ ZAKŁADY PRZEMYSŁU LOTNICZEGO PZL MIELEC Sp z o.o.: Opracowanie technologii tłoczenia w podwyższonych temperaturach wybranych wytłoczek z blach tytanowych. Kucie półswobodne elementów typu „wręga” i „wspornik” ze stopów aluminium. Technologie kształtowania nadplastycznego. WSK PZL Rzeszów: Opracowanie technologii tłoczenia na zimno wybranych wytłoczek z blach tytanowych na elementy nośne kadłuba silnika lotniczego. Opracowanie technologii walcowania na zimno wybranych wytłoczek z blach tytanowych na elementy nośne kadłuba silnika lotniczego. Technologie wyciskania hydrostatycznego przewodów paliwowych. Technologia kształtowania wybuchowego kadłuba wylotu turbiny (mikser). PZL Świdnik S.A. Modernizacja technologii wytwarzania elementów typu korbowód ze stopów aluminium. Opracowanie technologii wytwarzania długich osi ze skrajnymi zgrubieniami. Opracowanie technologii wywijania obrzeży cienkościennych rur ze stopów aluminium. ZB8. Plastyczne kształtowanie lotniczych stopów Al oraz Ti

Wnioski z wykonanych prac w zakresie analizy stanu wiedzy w odniesieniu do profilu ZB 8 Zasadnicze wnioski z wykonanych prac teoretycznych i przeglądu stanu wiedzy sprowadzają się do następujących stwierdzeń: Uczestniczące w realizacji zadania jednostki naukowo - badawcze są dobrze przygotowane do realizacji podjętych zadań zarówno pod względem kwalifikacji kadry, posiadanego doświadczenia badawczego, podstawowego wyposażenia badawczego i technologicznego jak również zgromadzonego zasobu danych dotyczących stopów Ti i Al Zarówno pod względem posiadanego doświadczenia jak i dysponowanego warsztatu badawczego jednostki uczestniczące w realizacji zadania Z8 są względem siebie komplementarne co dobrze rokuje w pomyślnej realizacji zaplanowanych programów badawczych Przeprowadzona analiza literaturowa oraz rozpoznanie potrzeb i możliwości zakładów przemysłu lotniczego potwierdziły bardzo dobre perspektywy zastosowania elementów wykonanych ze stopów Ti i Al w przemyśle lotniczym Znaczne rezerwy w procesach wytwarzania elementów są związane z innowacyjnymi procesami technologicznymi, które pozwalają na osiągnięcie znacznych efektów w zakresie osiąganych wskaźników ekonomicznych i jakościowych ZB8. Plastyczne kształtowanie lotniczych stopów Al oraz Ti

ZB8. Plastyczne kształtowanie lotniczych stopów Al oraz Ti Wnioski z dokonanych wizyt studyjnych w przedsiębiorstwach Doliny Lotniczej w kontekście uwzględnienia potrzeb przemysłu lotniczego dotyczących B+R W ramach rozpoznania aktualnych potrzeb i możliwości praktycznego wdrażania nowatorskich rozwiązań materiałowo technologicznych w zakładach przemysłu lotniczego odbyto szereg spotkań w następujących zakładach: WSK PZL Rzeszów PZL Świdnik S.A. Pratt & Whitney Kalisz PZL Świdnik Ultratech Rzeszów Ladish Stalowa Wola W trakcie tych wizyt dokonano ustaleń dotyczących najbardziej oczekiwanych działań wspomagających zakłady w opanowaniu produkcji trudnych technologicznie elementów samolotów oraz innowacyjnych metod ich wytwarzania. Ustalone zostały formy współpracy pomiędzy zakładami przemysłu lotniczego i jednostkami realizującymi zadanie Z8 ZB8. Plastyczne kształtowanie lotniczych stopów Al oraz Ti

ZB8. Plastyczne kształtowanie lotniczych stopów Al oraz Ti Ustosunkowanie się do planu Zadań Badawczych w kontekście ww. wniosków (czy potrzeba zmian i w jakim zakresie)‏ Spotkania z zakładami przemysłu lotniczego prawie w całości potwierdziły aktualność ustaleń dokonanych w trakcie opracowywania planu działań w ramach zadania badawczego Z8 Stwierdzono potrzebę prowadzenia na bieżąco aktualizacji prac badawczych i dostosowania ich do zmieniających warunków w zakresie asortymentowych potrzeb dyktowanych przez plany konsorcjów lotniczych Konieczne jest włączenie kadry technologiczno badawczej do aktywnego udziału w typowaniu wyrobów i opracowaniu technologii ich wytwarzania ZB8. Plastyczne kształtowanie lotniczych stopów Al oraz Ti

Wskaźniki realizacji celów projektu w ramach ZB8 Prace magisterskie: realizowanych – 5 (Politechnika Częstochowska),1(Politechnika Rzeszowska), planowanych– 4 (Politechnika Rzeszowska), 3(Politechnika Śląska) Prace doktorskie: realizowane – 1 (Politechnika Rzeszowska), planowane – 1 (Politechnika Śląska), 1 (Politechnika Rzeszowska)‏ Prace habilitacyjne: realizowane – 2 (Politechnika Częstochowska)‏ Zgłoszenia patentowe: ZB8. Plastyczne kształtowanie lotniczych stopów Al oraz Ti

ZB8. Plastyczne kształtowanie lotniczych stopów Al oraz Ti Wskaźniki realizacji celów projektu w ramach ZB8 Publikacje: J. Adamus : Tytan i jego stopy jako materiał stosowany na elementy tłoczone , 10th International Conference „Titanium and its alloys Ti2009”, 14-16.09.2009r., Kazimierz Dolny J. Adamus, P. Lacki : Forming of the Titanium Elements by Bending , 19th International Workshop on “Computational mechanics of materials - IWCMM 19”, 1- 4 September 2009, Constanta, Romania J. Adamus, P. Lacki : Modelowanie procesu wykrawania blach tytanowych , 16 Konferencja „Forming 2009”, 09-12.2009r., Zakopane J.Adamus, P. Lacki The most important aspects of sheet-titanium forming , 4th International Conference “Supply on the wings”, 03-05.11.2009, Frankfurt, Niemcy A. Gontarz, Z. Pater, A. Tofil: Analiza metod kształtowania plastycznego wałka ze stopu Ti-6Al-4V, X Międzynarodowa Konferencja Naukowa "Tytan i jego stopy" - 14-16.09.2009 r. w Kazimierzu Dolnym J. Bartnicki: Stop tytanu Ti-6Al-4V w procesach przepychania obrotowego, Międzynarodowa Konferencja "Forming 2009" - 9-12.09.2009 r. w Zakopanem ZB8. Plastyczne kształtowanie lotniczych stopów Al oraz Ti

Perspektywy działań do końca 2009 r. w kontekście nadrobienia opóźnień w realizacji zadań badawczych. Politechnika Rzeszowska Analiza technologii kształtowania nadplastycznego (SPF) , flowformingu materiałów na bazie Al. i Ti w zakresie możliwych zastosowań w przedsiębiorstwach Doliny Lotniczej ( Cz. I )‏ Opracowanie technologii wyciskania wraz z charakteryzacją wyodrębnionych stopów Al i Ti do możliwych zastosowań w produkcji lotniczej ( cz.I )‏ Wytłaczanie stopów Al i Ti (ew. cześć wspólnego zadania dla zespołu ZB8 ) ZB8. Plastyczne kształtowanie lotniczych stopów Al oraz Ti

Perspektywy działań do końca 2009 r. w kontekście nadrobienia opóźnień w realizacji zadań badawczych. Politechnika Śląska Wykonanie stanowiska badawczego do kształtowania segmentowego. Przeprowadzenie wstępnych prac modernizacyjnych stanowiska do badań tłoczności. Wyznaczenie charakterystyk technologicznej plastyczności wybranych stopów Al I Ti w warunkach złożonych stanów obciążenia. Badania właściwości blach ze stopów Al i Ti w technologicznych próbach symulujących. ZB8. Plastyczne kształtowanie lotniczych stopów Al oraz Ti

Perspektywy działań do końca 2009 r. w kontekście nadrobienia opóźnień w realizacji zadań badawczych. Politechnika Częstochowska Finalizacja rozpoczętych procedur przetargowych i realizacja zadań badawczych wg harmonogramu (badanie właściwości mechanicznych i technologicznych zakupionych do badań blach, dobór smarów technologicznych do procesu tłoczenia blach tytanowych)  Politechnika Lubelska Planuje się, że do końca 2009 r. zostaną nadrobione zaległości wynikające z opóźnienia rozpoczęcia projektu. W najbliższym czasie zaplanowano realizacje następujących zadań: - zakup kamery termowizyjnej, - badanie modeli materiałowych i własności stopów Al i Ti, - analizy teoretyczne MES kształtowania plastycznego części lotniczych ze stopów Al i Ti. ZB8. Plastyczne kształtowanie lotniczych stopów Al oraz Ti