Wiedza o społeczeństwie Temat: Wybrane konflikty na świecie

Konflikt Konflikt to zjawisko powszechne, nieuchronnie związane z życiem społecznym. Pojęcie konfliktu można rozpatrywać w różnych aspektach np. jako proces, w którym jednostka lub grupa dąży do osiągnięcia własnych celów przez wyeliminowanie, podporządkowanie sobie bądź zniszczenie jednostki lub grupy dążącej do celów podobnych lub identycznych. Występująca sprzeczność interesów powoduje walkę, jakieś starcie przeciwstawnych sobie sił. Konflikt w przeciwieństwie do różnicy zdań charakteryzuje się tym, że jego uczestnicy są nieprzejednani, niezdolni do innego punktu widzenia, argumentują niezrozumiale, a w porównaniu ze znaczeniem sprawy angażują się nadzwyczaj emocjonalnie i ostro reagują.

Konflikt Konflikt - (conflictus łac. zderzenie) wszelkie zetknięcie sprzecznych dążeń, niezaspokojenie potrzeb, pewien brak. Istnieje wiele definicji konfliktu. Można w nich wyróżnić powtarzające się elementy, które przesądzają, że daną sytuację można nazwać konfliktem: co najmniej dwie strony (osoby lub grupy), sprzeczność interesów/celów/poglądów oraz postrzeganie sytuacji, jako niemożność zaspokojenia potrzeb, zależność stron konfliktu od siebie nawzajem, podejmowanie przez strony działań. Konflikt niesie za sobą szereg konsekwencji takich jak: wrogość, gdy nie jest ujawniony, funkcjonuje na poziomie ukrytym, otwarta agresja, gdy chcemy odreagować, ale też nie mamy narzędzi, aby zacząć rozwiązywać konflikt, twórcza zmiana, gdy go ujawnimy i wprowadzimy do niego świadomość (przydatna jest tu wiedza o mechanizmach powstawania czy umiejętności „obsługi konfliktu", np. techniki aktywnego słuchania).

Konflikt izraelsko - palestyński Konflikt w Palestynie ma podłoże etniczne, religijne i terytorialne. Jego początki sięgają pierwszej połowy lat 40 – tych, kiedy doszło do wzrostu napięcia między zamieszkującymi Palestynę Arabami i Żydami. By go rozwiązać, ONZ uchwaliło rezolucję o podziale Palestyny na dwa państwa: żydowskie i arabskie, czemu zdecydowanie sprzeciwiła się strona arabska. Gdy w 1948 roku proklamowano państwo Izrael, wybuchła wojna między Izraelem a państwami arabskimi. Żydzi odparli agresję arabską, a wojna zakończyła się rozejmem. Państwa arabskie nie uznały jednak Izraela, co było przyczyną kilku następnych wojen. Jaser Arafat Najpoważniejsze chyba konsekwencje spowodowała „wojna sześciodniowa” w 1967 roku. W jej wyniku Izraelczycy zajęli Zachodni Brzeg Jordanu i Strefę Gazy. Po bezskutecznych wezwaniach ONZ (250 rezolucji) do opuszczenia tych terenów zbrojne akcje podjęli Palestyńczycy, którzy dążyli do zorganizowania własnego państwa na Zachodnim Brzegu Jordanu i w Strefie Gazy. Główną siłą palestyńską była powołana jeszcze w 1964 roku Organizacja Wyzwolenia Palestyny, na której czele od 1969 roku stał Jaser Arafat.

Konflikt izraelsko - palestyński W latach 1987 – 1993 trwało pierwsze powstanie palestyńskie. W tym czasie, w 1988 roku OWP ogłosiła utworzenie państwa palestyńskiego. W 1993 roku doszło do przełomu w stosunkach izraelsko – palestyńskich. OWP i Izrael podpisały porozumienie pokojowe, na mocy którego utworzono Autonomię Palestyńską obejmującą większość Strefy Gazy i miasto Jerycho. W 1996 roku prezydentem Autonomii został Jaser Arafat. Sprawował on tę funkcję do śmierci w listopadzie 2004 roku. Pod koniec lat 90 – tych ponownie doszło do napięć między Palestyńczykami a Izraelem. Doprowadziło to do wybuchu w 2000 roku drugiej intifady (powstanie palestyńskie przeciwko izraelskiej okupacji). W 2003 roku z inicjatywy USA, ONZ, UE i Rosji został opracowany plan pokojowy, zwany mapą drogową, którego realizacja natrafiła na poważne problemy z powodu kolejnych wystąpień zbrojnych palestyńskich organizacji terrorystycznych. Kolejne zaostrzenie konfliktu nastąpiło w 2006 roku po zwycięstwie Hamasu w wyborach parlamentarnych w Autonomii.

Czeczenia Konflikt Czeczenia-Rosja – obszary te zaludnione były przez waleczne plemiona, które prowadziły nieustanne walki o niepodległość z zaborczą Rosja. Początki współczesnego konfliktu sięgają 1859 roku kiedy to Rosja przystąpiła do systematycznego podboju północno – wschodniego Kaukazu. Przyczyną konfliktu w Czeczenii z jednej strony jest dążenie narodu czeczeńskiego do odzyskania niepodległości, z drugiej zaś dążenie Rosji do zachowania pełnej kontroli na Kaukazie. Po rozpadzie Związku Radzieckiego w 1991r. Czeczenia ogłosiła niepodległość, której Rosja nie uznała. Od tej pory konflikt ciągle trwa. Łamane są prawa człowieka, cierpi ludność cywilna. Rozpad ZSRR dał Czeczenii możliwość proklamowania niepodległości. Nastąpiło to w końcu 1991 roku. Pierwszym prezydentem został Dżochar Dudajew. Dżochar Musajewicz Dudajew (Dƶoxar Dudayev) - ur.15 kwietnia 1944, zm. 21 kwietnia 1996.

Czeczenia Republiką targały konflikty wewnętrzne. Przyczyną konfliktu jest nie tylko etniczna i religijna odmienność, ale również interesy ekonomiczne oraz tranzytowe położenie (umożliwiające rurociągowy transport ropy i gazu z rejonu Morza kaspijskiego do portów Morza Czarnego). Tę sytuację wykorzystały w końcu 1994 roku władze Rosji. Wojska rosyjskie wkroczyły do Czeczeni, a w lutym 1995 roku zajęły jej stolicę – Grozny. Od tego momentu rozpoczęła się walka partyzancka i terrorystyczna z najeźdźcą (np. napad Szamila Basajewa na szpital w Budionnowsku). W 1996 roku zginął Dudajew, ale opór Czeczenów trwa nadal. W 1996 roku Rosja podpisała z Czeczenami porozumienie, na mocy którego wojska rosyjskie opuściły republikę. Rosja nie zrezygnowała jednak z podporządkowania sobie republiki. Atak islamskich bojowników pod przywództwem Szamila Basajewa na sąsiedni Dagestan sprowokował Rosję do podjęcia w 1999 roku „operacji policyjnej” trwającej do końca lutego 2000 roku.

Dowódca czeczeńskich separatystów Szamil Basajew (fot. AFP) Czeczenia W 2002 roku Rosja zaczęła wprowadzać plan normalizacji, w ramach którego w 2003 roku Czeczenia uzyskała nową konstytucję (uznającą, że republika jest integralną częścią Rosji). Przeprowadzono kolejne wybory prezydenckie, które wygrał Achmad Kadyrow. W tym czasie wciąż trwały ataki zdesperowanych bojowników: np. na moskiewski teatr na Dubrowce – 2002 rok, na samoloty rosyjskie, moskiewskie metro i szkołę w Biesłanie – 2004 roku, w tym samym roku zginął w zamachu prezydent A. Kadyrow. Dowódca czeczeńskich separatystów Szamil Basajew (fot. AFP) Achmad Kadyrow Aktualnie sytuacja w Czeczenii jest nadal nieustabilizowana. Kolejne nadzieje wiąże się ze śmiercią w lipcu 2006 roku Szamila Basajewa – najbardziej poszukiwanego czeczeńskiego separatysty i terrorysty.

Saddam Hussajn, właściwie Saddam Hussajn Abd Konflikt iracki Irak i obszar Zatoki Perskiej stały się terenem konfliktu, od kiedy władzę przejął tam w 1979 roku Saddam Husajn dążący do budowy imperium. Efektem tych ambicji była wojna iracko – irańska w latach 1980 – 1988, a następnie atak na Kuwejt w 1990 roku. Ta druga wojna zakończyła się interwencją sił międzynarodowych („Pustynna Burza”), które zmusiły wojska irackie do opuszczenia Kuwejtu. Zamiast namacalnych korzyści w wyniku interwencji nastąpiło osłabienie infrastruktury państwa, wybuchło powstanie Kurdów na północy i Szyitów na południu kraju (ostatecznie stłumione). Po tej wojnie na mocy mandatu ONZ iracki przemysł został poddany międzynarodowej kontroli. Pod koniec lat 90 – tych reżim Husajna zerwał współpracę z ONZ. Dodatkowo po ogłoszeniu wojny z terroryzmem dyktator został oskarżony przez USA o wspieranie międzynarodowego terroryzmu i produkcję broni masowej zagłady, co stało się pretekstem do kolejnej interwencji. Saddam Hussajn, właściwie Saddam Hussajn Abd al-Madżid al-Tikriti

Dżalal Talabani, prezydent Iraku od 2005 roku Konflikt iracki W marcu 2003 roku lotnictwo amerykańskie i angielskie uderzyły na Bagdad, a następnego dnia wojska koalicji powiększone o kontyngent polski i australijski rozpoczęły operację lądową „Iracka wolność”. Do połowy roku 2003 zakończyły się poważniejsze walki. Alianci wprowadzili własną administrację i rozpoczęli budowanie nowych struktur demokratycznego państwa irackiego. Obecnie trwa stabilizowanie sytuacji w Iraku pod kontrolą sił koalicyjnych, choć formalnie w połowie 2004 roku władzę przejął iracki rząd tymczasowy, a w 2005 roku nowo wybrany parlament. Wciąż jednak w kraju mają miejsce liczne zamachy terrorystów islamskich, kierowane zarówno przeciwko żołnierzom koalicji, jak i przedstawicielom irackiej administracji. Niechętni nowym władzom zdominowanym przez szyitów i Kurdów są sunnici, którzy w czasie rządów Husajna stanowili grupę uprzywilejowaną. Dżalal Talabani, prezydent Iraku od 2005 roku

flaga Serbii i Czarnogóry ( flaga Jugosławii 1992-2003) Konflikt w Jugosławii Jugosławia zawsze była konglomeratem narodowościowym i religijnym. Zamieszkiwali ją Bośniacy, Chorwaci, Czarnogórcy, Macedończycy, Serbowie, Słoweńcy oraz Albańczycy. Uwzględniając kryterium religijne, na tym terytorium żyją wyznawcy islamu, katolicyzmu i prawosławia. Nic dziwnego, że gdy nastąpił kres komunizmu, rozpoczął się proces rozpadu Jugosławii. Jako pierwsze w 1991 roku niepodległość ogłosiły Słowenia i Chorwacja, które zdołały odeprzeć interwencję armii jugosłowiańskiej. Gdy w tym samym roku niepodległość ogłosiła Bośnia i Hercegowina sprzeciwiła się temu zamieszkująca ją ludność serbska (ok. 1/3 ogółu), która proklamowała własne państwo. Po stronie Serbów bośniackich wystąpiła armia jugosłowiańska. Herb Serbii i Czarnogóry flaga Serbii i Czarnogóry ( flaga Jugosławii 1992-2003) flaga Jugosławii do 1991

Konflikt w Jugosławii Serbowie walczyli też z Chorwatami, a muzułmanie z Serbami i Chorwatami. W czasie wojny dochodziło do masowego łamania praw człowieka i zbrodni wojennych popełnionych przez wszystkie strony. Kres temu konfliktowi położył układ podpisany w listopadzie 1995 roku w Dayton, dzielący Bośnię i Hercegowinę na strefy etniczne: serbską i muzułmańsko – chorwacką. Nowy konflikt w byłej Jugosławii na dużą skalę wybuchł w Kosowie w 1998 roku gdy władze Nowej Jugosławii zdecydowały się przeciwstawić separatyzmowi kosowskich Albańczyków (stanowiących większość mieszkańców Kosowa). Rezultatem tych działań było zajęcie prowincji przez armię jugosłowiańską i ucieczka ponad 600 tys. Albańczyków.

Konflikt w Jugosławii Doszło do walk z albańską partyzantką (Armią Wyzwolenia Kosowa), w czasie których obie strony dopuszczały się zbrodni. Po bezskutecznych negocjacjach międzynarodowych w obronie Albańczyków, uchwale Rady Bezpieczeństwa ONZ, nieudanej misji OBWE, NATO zdecydowało się na użycie sił powietrznych przeciwko Nowej Jugosławii w obronie kosowskich Albańczyków. Po kilkunastu tygodniach działań wojennych Kosowo przeszło pod nadzór międzynarodowej administracji ONZ, współpracującej z zapewniającymi bezpieczeństwo siłami KFOR (Kosowo Force). Nie uchroniło to jednak miejscowych Serbów przed programami ze strony Armii Wyzwolenia Kosowa. W ich wyniku 300 tys. Serbów zostało wypędzonych, a wiele tysięcy poniosło śmierć. Slobodan Milošević, prezydent Serbii, a następnie Jugosławii (1989 – 2000) Slobodan Milošević 1 kwietnia 2001 został aresztowany w Belgradzie przez serbską policję pod zarzutem nadużycia władzy i korupcji, a następnie 29 czerwca 2001 roku przekazany przed Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii w Hadze, który oskarżył go, o wywołanie konfliktów wojennych w Kosowie, Chorwacji i Bośni. Łącznie postawiono mu 66 zarzutów. 11 marca 2006 zmarł w haskim więzieniu.

Konflikt cypryjski (turecko – grecki) Wyspa Cypr jest zamieszkiwana zarówno przez Greków (82%), jak i Turków (18%). Niepodległość uzyskała od Brytyjczyków w 1960 roku, a jej pierwszy prezydent – arcybiskup Makarios, nie szczędził starań by chronić interesy koegzystujących tam narodów. Dość szybko okazało się, że pokojowe współżycie Turków i Greków jest niemożliwe. W połowie lat 60 – tych doszło do wojny domowej, którą zakończyła interwencja ONZ. W lipcu 1974 roku władzę na wyspie przejęła grecka junta wojskowa, która dążyła do zjednoczenia z Grecją. W tej sytuacji Turcja zdecydowała się na szybką interwencję wojskową i opanowała północną część wyspy, po czym w 1975 roku ogłosiła powstanie państwa tureckiego. Przez osiem lat Turcja nie poddawała się presji ONZ i wezwaniom do opuszczenia wyspy, a w 1983 roku ogłoszono powstanie separatystycznego państwa Turków cypryjskich.

Konflikt cypryjski (turecko – grecki) Społeczność międzynarodowa wciąż jednak uznaje za legalne państwo jedynie Republikę Cypryjską (grecką część wyspy) i ona też w 2004 roku uzyskała członkowstwo w UE. Wciąż toczą się negocjacje w celu rozwiązania tego konfliktu, a jedną z propozycji jest utworzenie konfederacji. Zapewne kolejną okazją będą negocjacje akcesyjne Turcji z UE. Możliwe też, że więcej inicjatywy wykaże społeczność europejska i NATO, którego członkami są oba państwa, zwaśnione także o inne wyspy na Morzu Egejskim i szelf kontynentalny. Dimitris Christofias. Prezydent Cypru od 2008 roku. Skała Afrodyty. W tym miejscu według legendy narodziła się z piany morskiej Afrodyta.

Sudan Wojna domowa w Sudanie wynika z nierozwiązanych problemów zdeterminowanych położeniem geograficznym i uwarunkowaniami historycznymi. Są to nieustanne walki pomiędzy islamską północą kraju a chrześcijańskim i animistycznym południem, które od 1955 roku pochłonęły już ponad 2 mln ofiar. Od 1983 roku partyzantka na południu kraju zdecydowanie broni się przed islamizacją kraju i wprowadzeniem prawa koranicznego. Po islamskim zamachu stanu 1989 roku i utworzeniu islamskich bojówek starcia te jeszcze bardziej się nasiliły. Kolejna eskalacja konfliktu nastąpiła w 1999 roku po wcześniejszych bombardowaniach amerykańskich nakierowanych na sudańskie obiekty rządowe, a także w następstwie odkrycia na południu Sudanu złóż roponośnych. Obecnie sytuacja uległa załagodzeniu po podpisaniu w styczniu 2005 roku porozumienia pomiędzy rządem sudańskim i partyzantami z południowej części kraju. Flaga Sudanu

Sudan W 2003 roku wybuchł w Sudanie kolejny konflikt, tym razem w zachodniej prowincji leżącej przy granicy z Czadem – Darfurze. Podobnie jak w wypadku poprzedniego konfliktu, przyczyną wojny jest próba zislamizowania tej zdominowanej przez ludność murzyńską prowincji, co wywołało zbrojny opór. W wyniku walk między partyzantami a bojówkami arabskimi i wspierającą je armią rządową już ponad 100 tys. osób straciło życie, a ponad milion koczuje w obozach głównie na terenie sąsiedniego Czadu, która wspiera rebeliantów. Omar Hasan Ahmad al-Baszir Obecnie w rozwiązanie konfliktu zaangażowała się społeczność międzynarodowa. Swoje wojska wysłała także Unia Afrykańska. Omar Hasan Ahmad al – Baszir jest prezydentem (dyktator) Sudanu od 1989, współodpowiedzialny za zbrodnie ludobójstwa podczas toczącego się na południu kraju konfliktu zbrojnego, podejrzewany o inspirowanie masakr w zachodniosudańskiej prowincji Darfur, aktualnie na 2 – gim miejscu najgorszych dyktatorów amerykańskiego Parade magazine.

Rwanda Na początku XX wieku Rwanda była kolonią belgijską. Niepodległość uzyskała (razem z sąsiednim Burundi) w 1962 roku. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych kraj ten, mimo waśni etnicznych, stanowił jedno z bogatszych państw czarnej Afryki. Jednak w latach dziewięćdziesiątych, między innymi z powodu dużego przeludnienia i braku ziemi uprawnej (do 300 mieszkańców na km²), stał się miejscem jednej z najbardziej krwawych, w historii Afryki, wojen domowych pomiędzy dwoma głównymi plemionami, Hutu i Tutsi. Konflikt rwandyjski jest przykładem konfliktu etnicznego. Jego stronami są plemiona Hutu i Tutsi. Większość mieszkańców kraju stanowią Hutu (85% ludności), jednak to Tutsi stanowili plemię dominujące. Pierwsza wojna wybuchła w 1959 roku i zakończyła się zwycięstwem Hutu. Tutsi, którzy zbiegli do Ugandy i Burundii, kilkakrotnie próbowali przejąć władzę. Flaga Rwandy

Rwanda Dopiero w 1993 roku po kolejnych walkach Tutsi zostali dopuszczeni do władzy. Jednak już w 1994 roku konflikt rozgorzał na nowo. W ciągu 100 dni zabito prawie milion osób ( w tym 800 tys. Tutsi). Mimo to rebeliantom Tutsi udało się pokonać reżim Hutu. Efektem była ucieczka z kraju 2 mln Hutu w obawie przed karą. Uchodźców przyjęły sąsiednie kraje: Burundi, Tanzania, Uganda i Zair (Kongo). Sytuacja obecnie wydaje się pozornie stabilna, bo przy władzy utrzymuje się reżim zdominowany przez Tutsi, który brutalnie zwalcza wszelkie przejawy waśni na tle etnicznym, w tym radykalną partyzantkę Hutu. Wojna w Rwandzie była jedną z największych tragedii XX wieku. Masowe mordy dokonywały się przy obojętności społeczności międzynarodowej. Paul Kagame. Prezydent Rwandy od 2000 roku.

Konflikt w Kaszmirze Kaszmir leży między Indiami i Pakistanem, której teren zajmują Himalaje i Karakorum, a w części zachodniej znajduje się Dolina Kaszmirska. W XIV wieku Muzułmanie podbili kaszmir, a w XVIII wieku należał on już do Wielkich Mongołów, jednak w XIX wieku Brytyjczycy odebrali go Hindusom i przyznali indyjskiemu radży z krainy Dżammu. Po odzyskaniu przez Indie niepodległości o obszar Kaszmiru upomina się Pakistan, a od 1962 roku również Chiny. W 1949 roku przeprowadzono linię demarkacyjną, jednak walki o kaszmir między Indiami i Pakistanem wciąż trwają. Przy granicach zgrupowane są oddziały wojskowe. Konflikt jest niebezpieczny nie tylko dla tej części świata, ponieważ oba państwa posiadają broń atomową. W 2004 roku obie strony podjęły rozmowy, istnieje więc szansa na pokojowe rozwiązanie konfliktu. Podział Kaszmiru

Konflikt w Kaszmirze Konflikt o Kaszmir trwa już 56 lat i nic nie wskazuje na to, by miał się w najbliższym czasie zakończyć. Choć formalnie rzecz biorąc od 1972 roku Indie i Pakistan nie prowadziły wojny, to i tak walki w Kaszmirze prowadzone są niemal bez przerwy. Od wybuchu powstania mudżahedinów w 1989 roku w Kaszmirze zginęło ponad 30 tysięcy osób. Podobnie jak to było w okresie zimnej wojny w stosunkach między Stanami Zjednoczonymi a Związkiem Radzieckim, Indie i Pakistan nie chcą doprowadzić do otwartej wojny w obawie przed całkowitym zniszczeniem obu krajów. Obecnie znowu prowadzone są rozmowy indyjsko-pakistańskie w sprawie Kaszmiru, jednak wypowiedzi przywódców obu państw nie wróżą im sukcesu. Sytuacji w regionie z pewnością nie poprawił fakt zamordowania 23 marca 2003 r. Abdula Majida Dara, byłego bojownika Związku Mudżahedinów, który w 2000 r. ogłosił zawieszenie broni i chciał przystąpić do rozmów z władzami indyjskimi.

Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.