Grupy społeczne Wykład III cz. 2 dr Barbara Przywara

LITERATURA Aronson E., Serce i umysł, Zysk i S-ka, Poznań 1997 Gellert M., Nowak C., Zespół, GWP, Gdańsk 2008 Hartley P., Komunikacja w grupie, Zysk i S-ka, Poznań 2000 Griffin E., Podstawy komunikacji społecznej, GWP, Gdańsk 2003 Nęcki Z., Komunikacja międzyludzka, Antykwa, Kraków 2000

GRUPA SPOŁECZNA pewna ilość osób powiązanych systemem wzajemnych relacji uregulowanych przez instytucje (organizacja wewnętrzna, formy kontroli, wzory zachowań), posiadających pewne wspólne wartości i oddzielonych od innych zbiorowości pewną zasadą odrębności.

Etapy tworzenia się grupy Etap pierwszy: formowanie ( okres niepewności i chaosu). Etap drugi: burza (czas konfliktu, który wynika z podejścia do zadań i wrogości między członkami). Etap trzeci: normowanie (wyłaniają się normy grupowe, tworzy się spójność grupy, zgodność co do zadań). Etap czwarty: wykonanie (czas skutecznej działalności zespołu). Etap piaty: rozpad (zakończenie zadania)

Korzyści i ograniczenia wynikające z pracy grupowej Myślenie grupowe Rozproszona odpowiedzialność Ograniczenie swobody wypowiedzi Facylitacja społeczna Próżniactwo społeczne Wspólny cel/integracja zespołu Wymiana doświadczeń Większa ilość pomysłów

Korzyści Zespoły pracowników, jak zbadano są bardziej efektywne: osiągają najbardziej optymalne wyniki, obniżają koszty, są szybsze i bardziej racjonalne Dzieje się tak ponieważ: grupy są dobre dla ludzi - małe grupy zaspokajają ważna dla ludzi potrzebę przynależności; grupy łatwiej znajdują rozwiązania - poprzez różnorodność członków grupy, łatwiej jest grupie znaleźć rozwiązanie danego problemu; grupy trafniej podejmują decyzje - - decyzje podjęte przez grupy są bardziej przemyślane; grupy sprawniej wdrażają zmiany i rozwiązania - dzięki silnej dyscyplinie grupowej, podziałowi ról, który wykorzystuje siły jednostek; grupom sprawniej i szybciej idzie wykonanie zadań; grupy efektywniej zarządzają jednostkami - małe grupy są idealnym narzędziem kontroli i pomocy jednostkom.

M y ś l e n i e g r u p o w e to rodzaj myślenia, w którym istotniejsze jest dążenie do zachowania spójności i solidarności grupy, niż realistyczne uwzględnianie faktów. Taki rodzaj myślenia objawia się poczuciem nie-omylności i siły grupy, stereotypową percepcją odmiennych opinii, konformizmem i złudzeniem jednomyślności, co w konsekwencji prowadzi do błędnych decyzji.

F a c y l i t a c j a s p o ł e c z n a to zjawisko występujące w grupach, kiedy to fizyczna obecność innych osób wpływa na działania jednostek 30. Obecność innych wywołuje pewien poziom pobudzenia, który związany jest najczęściej z lękiem przed oceną. Pobudzenie pełni funkcję mobilizacyjną i dana osoba wykonuje znacznie lepiej zadania, które są dla niej proste i znane. Niestety jednak w przypadku zadań trudnych obecność innych może demobilizować, przez co wykonanie zadań pogorszy się.

P r ó ż n i a c t w o s p o ł e c z n e w tym przypadku obecność innych uspokaja nas w tym sensie, że wtapiamy się w tłum, przez co nie odczuwamy lęku przed oceną. To powoduje, że brakuje nam motywacji do działania (pojawia się zjawisko rozproszonej odpowiedzialności), przez co słabo wykonujemy zadania proste. Jednak w przypadku zadań trudnych uspokojenie związane z próżniactwem społecznym wpływa na poprawę wykonywanych zadań.

KONFORMIZM zmiana zachowania lub opinii pod wpływem realnego bądź wyobrażonego nacisku ze strony innych osób Czynniki wpływające na osłabienie bądź nasilenie konformizmu: jednomyślność grupy poczucie bezpieczeństwa jednostki w grupie osobowość jednostki skład grupy sankcje

Zasady skutecznego funkcjonowania grup (osiągania celów) Zwiększenie liczby członków zwiększa możliwość osiągnięcia celów w grupach zadaniowych (np. partii politycznej), ale jeśli zadania są podzielone; Zwiększenie liczby członków grupy zmniejsza jednolitość grupy; Im większa liczba członków grupy, tym mniejsza tendencja do aktywnego uczestnictwa członków grupy w jej działaniu (prawo Olsona; dotyczy dobrowolnych stowarzyszeń); Większa częstotliwość komunikowania się, wyższy poziom (jakość) tej komunikacji wpływa na wzrost lojalności i zaangażowania się w działalność danej grupy;

Zasady skutecznego funkcjonowania grup (osiągania celów) Im większa liczebność grupy, tym bardziej konieczne jest tworzenie podgrup i instytucji grupowych  prawo Parkinsona (każdy wzrost wielkości jakiejkolwiek części jakiejś organizacji, grupy powoduje inne wzrosty w strukturze organizacyjnej grupy);

Efektywna praca z grupą jasno sprecyzowane cele (dokładnie zdefiniowane zadanie, procedury, środki), wyraźnie zdefiniowane role grupowe (kto za co odpowiada?, kto jest liderem?), jednoznaczna, sprawna komunikacja (zwłaszcza w grupach większych, gdzie utrudniona jest komunikacja face-to-face, choć i małych zespołach warto wypracować zasady komunikacji, by unikać wielu pułapek niezrozumienia), zaangażowanie i zaufanie członków zespołu, zrównoważony udział wszystkich jednostek w procesie realizacji celów grupowych.

Grupowe podejmowanie decyzji „Gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść” „Jeśli chcesz by cos było zrobione dobrze – zrób to sam” Komisja to grupa, która liczy każdą minutę i marnuje całe godziny”

Grupowe podejmowanie decyzji Zjawisko synergii decyzyjnej - zjawisko polegające na tym, że produkt grupowy jest lepszy niż suma wyników cząstkowych . Zadanie:

Grupowe podejmowanie decyzji Podejście systemowe WKŁAD  PROCES PRZETWARZANIA  PRODUKT (informacja) (rozmowa) (decyzja)

Funkcje skutecznego podejmowania decyzji Analiza problemu Ustanowienie celu Ustalenie alternatywnych rozwiązań Ocena pozytywnych i negatywnych skutków

Pytania kontrolne Jak socjologicznie można zdefiniować grupę społeczną? Jakie są rodzaje grup? Co to jest myślenie grupowe? Na czym polega zjawisko synegrii decyzyjnej? Co to jest zjawisko facylitacji? Co wpływa na efektywne działanie grup? Jakie są funkcje skutecznego podejmowania decyzji? Jakie są etapy tworzenia się grupy?