II KONFERENCJA Indywidualnego projektu kluczowego „Nowoczesne technologie materiałowe stosowane w przemyśle lotniczym” ZB 7 Plastyczne kształtowanie stopów magnezu (kucie precyzyjne, tłoczenie, wyciskanie, itd.) Lider merytoryczny dr hab. inż. Eugeniusz Hadasik, prof. nzw. w Pol. Śl dr hab. inż. Romana Śliwa, prof. nzw. w Pol. Rz. Instytucje partnerskie w zadaniu Politechnika Śląska Politechnika Rzeszowska Politechnika Lubelska Instytut Lotnictwa

Badanie właściwości stopu magnezu MA2 (wg GOST) w warunkach kształtowania na gorąco Cel zadania Opracowanie modeli materiałowych stopu MA2 niezbędnych do rozpoczęcia symulacji numerycznych procesów kształtowania tych stopów Zakres prac Badania właściwości mechanicznych w temp. 20°C÷450°C. Badania plastometryczne metodą ściskania na gorąco Opracowanie krzywych płynięcia magnezu MA2 i opracowanie funkcji naprężenia uplastyczniającego

Badanie właściwości stopu magnezu MA2 (wg GOST) w warunkach kształtowania na gorąco

Dylatometr odkształceniowy Badanie właściwości stopu magnezu MA2 (wg GOST) w warunkach kształtowania na gorąco T= 250 - 450°C 0,1 -10 s-1 H = 9 mm D= 5 mm Dylatometr odkształceniowy

Badanie właściwości stopu magnezu MA2 (wg GOST) w warunkach kształtowania na gorąco Funkcje naprężenia uplastyczniającego Nr funkcji Współczynniki A B C D E F G (1) 765,8 0,212 -1,013 0,166 -0,00496 - (2) 4087,2 0,100 0,000175 -1,034 0,408 -0,00034 -0,00538

Badanie właściwości stopu magnezu MA2 (wg GOST) w warunkach kształtowania na gorąco Funkcje naprężenia uplastyczniającego 250°C 450°C

Symulacje numeryczne procesu kształtowania odkuwek płaskich z jednym żebrem ze stopu magnezu MA2 Cel zadania: Analiza możliwości wytwarzania odkuwek płaskich ze stopów magnezu z jednym żebrem w trójsuwakowej prasie kuźniczej w dwóch wariantach kształtowania: półswobodne i kształtowanie w wykroju zamkniętym

Symulacje numeryczne procesu kształtowania odkuwek płaskich z jednym żebrem ze stopu magnezu MA2 koniec symulacji i rozkład odkształcenia początek symulacji

Symulacje numeryczne procesu kształtowania odkuwek płaskich z jednym żebrem ze stopu magnezu MA2 Na podstawie wyników symulacji MES stwierdzono, że możliwe jest kształtowanie założonego typu wyrobu. Zaprojektowano narzędzia do weryfikacji doświadczalnej przyjętych rozwiązań i przygotowano dane przetargowe.

Symulacje numeryczne procesu kształtowania brył ze stopu magnezu AZ31 Cel zadania: Analiza rozkładu naprężeń i odkształceń oraz określenie parametrów siłowych procesu spęczania brył

Symulacje numeryczne procesu kształtowania brył ze stopu magnezu AZ31

Symulacje numeryczne procesu kształtowania brył ze stopu magnezu AZ31

Zastosowanie metod szybkiego prototypowania do wytworzenia modeli piasty koła samolotu

Zastosowanie metod szybkiego prototypowania do wytworzenia modeli piasty koła samolotu Cel zadania: Opracowanie konstrukcji piasty i opracowanie modelu fizycznego piasty Weryfikacja konstrukcji piasty pod kątem materiału docelowego jakim będzie stop magnezu oraz technologii jego kształtowania i późniejszej obróbki.

Wyciskanie stopów magnezu Cel zadania: Badania właściwości stopów magnezu po wyciskaniu na gorąco Zakres prac: Wykonanie oprzyrządowania do procesu wyciskania na prasie hydraulicznej Badania struktury stopów magnezu stopów magnezu po wyciskaniu Określenie minimalnego stopnia przerobu plastycznego

Wyciskanie stopów magnezu Schemat przyrządu do wyciskania

Wyciskanie stopów magnezu Stop magnezu AZ31 i WE 43 Walce o średnicy 35 i wysokości 40 mm stan homogenizowany Końcowa średnica 8 i 12 mm

Wyciskanie stopów magnezu Próbka po wyciskaniu

Wyciskanie stopów magnezu Mikrostruktura stopu AZ31: a – po odlaniu, b - po wyciskaniu na średnicę 8 mm c - po wyciskaniu na średnicę 12 mm

Wyciskanie stopów magnezu Mikrostruktura stopu WE43: a – po odlaniu, b - po wyciskaniu na średnicę 8 mm c - po wyciskaniu na średnicę 12 mm

Wyciskanie stopów magnezu R0.2 [MPa] Rm[MPa] A [%] AZ31 element wyciskany 168 264 16 ASTM (min.) 160 245 10 WE43 280 315 12 130 230 7

Korozja stopów magnezu Cel zadania Opracowanie powłok ochronnych na wyrobach ze stopów magnezu Zakres prac Badania odporności na korozję stopu AZ31 w stanie odlewanym i po kształtowaniu plastycznym Badania strukturalne Badania morfologii powierzchni Określenie powłok ochronnych

Korozja stopów magnezu stop AZ31 stan lany stan walcowany 1,35% roztwór NaCl Wielkości określone: ►potencjał korozyjny Ecorr ►opór polaryzacyjny Rp ►gęstość prądu korozyjnego icorr ►szybkość korozji corr. korozja elektrochemiczna – metoda potencjodynamiczna

Korozja stopów magnezu Korozja chemiczna Test zanurzeniowy w 3,5% roztworze NaCl temperaturze otoczenia. Przygotowane próbki (szlifowanie, odtłuszczanie, suszenie) zanurzono na okres 1,3 i 5 dni Analiza stanu powierzchni stopów na elektronowym mikroskopie skaningowym z emisją polową FE SEM S-4200 HITACHI przed i po badaniach korozyjnych po usunięciu produktów korozji

Korozja stopów magnezu Stan powierzchni po 5 dniach Stan walcowany Stan odlewany

Korozja stopów magnezu Podsumowanie Niska odporność na korozję stopu w stanie odlewanym jak i walcowanym Konieczność stosowania powłok ochronnych

Współpraca z zakładami Wizyty w Zakładzie Obróbki Plastycznej Sp. z o.o. w Świdniku

Współpraca zagraniczna 24.03.2010 - Bergakademie Freiberg

Stan realizacji zakupów Ogłoszono przetargi dla prawie wszystkich planowanych pozycji aparatury badawczej Zakupiono kamerę termowizyjną, laptop, piec grzewczy – Politechnika Śląska Zakupiono system pomiarowy parametrów prasy poziomej – Politechnika Rzeszowska Modernizacja hydraulicznego układu napędzającego trójsuwakową prasę kuźniczą - PL– dokumentacja techniczna i oferta przetargowa Modernizacja walcarki duo – PŚl – dokumentacja techniczna

Rzeczywiste wskaźniki realizacji projektu Prace inżynierskie zakończone 2, Przemysław Koźlik – Analiza techniczno – ekonomiczna wykorzystania stopów magnezu w przemyśle lotniczym – promotor Prof.. E. Hadasik Łukasz Zigler - Analiza techniczno – ekonomiczna zastosowania powłok ochronnych na wyrobach ze stopów magnezu – promotor Prof. E. Hadasik Prace doktorskie -1 W dniu 31.03.2010 r. został otworzony przewód doktorski mgr inż. Anny Dziubińskiej nt. „Kształtowanie odkuwek płaskich z żebrami ze stopów Mg”. Wyznaczono promotora w osobie dr hab. inż. Andrzeja Gontarza. 3 prace doktorskie przewidziane do realizacji

Konferencje XVIII Międzynarodowa konferencja p.t. Konstrukcja i technologia wyprasek i wytłoczek, Poznań –Wąsowo 9-11.06.2010: Hadasik E., Kuc D., Szuła., Śliwa R.: Plastyczne kształtowanie stopu magnezu AZ31 Plastic forming of AZ31 magnesium alloy Materiały konferencyjne, streszczenia posterów, s.195-199 Międzynarodowa konferencja p.t. Hadasik E., Kuc D., Szuła A.: Progresywne materiały i technologie, Lublin – Kazimierz n/ Wisłą, 28 - 30.06.2010: Kształtowanie plastyczne stopu magnezu AZ31 Plasticity forming of AZ31 magnesium alloy The 9th International Symposium of Croatian Metallurgical Society “Materials and Metallurgy”, Croatia, Šibenik, June 20 - 24. 2010 Przondziono J., Walke W., Szala J., Szuła A., Hadasik E., Wieczorek J.: Resistance to corrosion of magnesium alloy AZ31 after plastic working. - sesja posterowa

Publikacje Gontarz A., Dziubińska A.: Własności stopu magnezu MA2 (wg GOST) w warunkach kształtowania na gorąco, Rudy i Metale Nieżelazne, nr 6 Hadasik E., Kuc D., Szuła A.: Kształtowanie plastyczne stopu magnezu AZ31, Rudy i Metale Niezelazne, nr 6, 2010 – artykuł przyjęty do druku w czasopiśmie Rudy i Metale Niezelazne Przondziono J., Walke W., Szala J., Szuła A., Hadasik E., Wieczorek J.: Resistance to corrosion of magnesium alloy AZ31 after plastic working, artykuł przyjęty do druku w czasopiśmie Journal Metalurgija Hadasik E., Kuc D., Szuła A.: Wpływ parametrów odkształcania na procesy odbudowy struktury stopu Mg-Al.-Zn, artykuł przyjęty do druku w czasopiśmie Hutnik – Wiadomości Hutnicze Kuc D., Hadasik E., Pidvysotsk’yy V.: Opracowanie równań opisujących statyczne procesy odbudowy struktury odkształcanego na gorąco stopu magnezu, artykuł przyjęty do druku w czasopiśmie Hutnik – Wiadomości Hutnicze

Dziękuję za uwagę