Successes and failures in the transformation of economics Richard G. Lipsey

Ekonomia wówczas i dziś  Metodologia robbinsonowska: empiryczne obserwacje wykorzystywane do ilustrowania teorii a nie ich testowania  Lipsey: –o wartości modeli decyduje zdolność do tłumaczenia i przewidywania –ekonomiści muszą umieć matematykę by opisywać nią twierdzenia i ekonometrycznie je testować –ekonomia dziś to mieszanka solidnej teorii i empirycznej analizy

Dobra i zła ekonomia  Dobra ekonomia: testowalna i adekwatna empirycznie  Teksty ekonomiczne od bardzo złych do bardzo dobrych  Bilans zaczyna być na korzyć tych dobrych  Ocena postępu w ekonomii na podstawie 11 obserwacji podzielonych na 4 grupy

Wyniki/spostrzeżenia jakościowe Wszystkie znaczące wyniki ekonomiczne są jakościowe  Przykład: prawo malejącej użyteczności, prawo popytu  Brak w ekonomii ilościowych stałych, stabilnych ilościowych relacji między zmiennymi i konkretnych wyników  Teorie w ekonomii są jakościowe i czynią jakościowe predykcje  Znacznie większa tolerancja anomalii w ekonomii niż w naukach przyrodniczych  Brak komunikacji między teoretykami i ekonomistami empirycznymi

Teoria i obserwacje Dobra ekonomia zdaje się być tam, gdzie teoria i obserwacje idą ze sobą w parze  Przykładem dobrej współpracy: historia gospodarcza i ekonomia rynku pracy  Powód: Mogą zostać zadane precyzyjne pytania, a zakres możliwych odpowiedzi można ograniczyć dzięki danym empirycznym  Kontrastem np: ekonomia organizacji rynku – teoria niepoparta badaniami empirycznymi

Teoria i obserwacje II Brak bliskiego związku między rozwijającą się teorią i obserwacjami empirycznymi prowadzi do powstawania „teoretycznych niewypałów”  Powód: Teoria rozwija się w nieograniczoną ilość możliwości, tylko przez przypadek empirycznie istotnych  Przykład: Teoria wzrostu Harroda-Domara => program badawczy (IDRP) by zrozumieć problemy stworzone przez modele, a nie przez rzeczywistość => zapomnienie o postawionym na początku pytaniu badawczym

Teoria dziś I Największe mankamenty podstawowej teorii mikro: bezczasowość, bezinstytucyjność i oparcie jej na analizie stałej równowagi komperatywnej  Brak czasu mimo jego istotności i nieodwracalności w niektórych teoriach np. wzrostu gospodarczego  Instytucje są niezbędne dla funkcjonowania rynku o czym ekonomiści zapominają lub nie wiedzą (przykład Rosji po rozpadzie ZSRR)  Stała równowaga: zaobserwowane w rzeczywistości odstępstwa od niej traktowane z przymróżeniem oka

Teoria dziś II Zaawansowane teorie są potrzebne do analizowania złożonych problemów, ale ich użycie wiąże się nie tylko z korzyściami, ale i ryzykiem.  Uogólnienia są potrzebne, nawet jeśli przysłaniają prostotę rozwiązań niektórych problemów.  By doczekać sie publikacji ekonomicznego artykułu, konieczny jest model matematyczny, nawet jesli nie ma związku z analizowanym problemem.  Nauka zaawansowanej matematyki zrodziła tendencję do wypychania bardziej opisowych i opartych na faktach zajęć.  Coraz niższy poziom wiedzy empirycznej u studentów  Zaawansowana matematyka nie koniecznie musi byc najlepszym narzędziem  Pogląd, że jeśli nie da się czegoś przedstawić za pomocą modelu, to nie jest to ekonomia.  (Blaug) Nadmierna wiara ekonomistów w swoje modele

Teoria dziś III We współczesnej ekonomii eleganckie i ogólne teorie są prawdopodobnie empirycznie puste.  Przykład: teoria konkurencji doskonałej i równowagi ogólnej Arrowa-Debreu vs koncepcja konkurencji dynamicznej  Dlaczego ekonomiści poświęcają tyle pracy na teorie nie mające odbicia w rzeczywistości?

Teoria dziś IV Elegancki błąd jest często preferowany w stosunku do niejasnej prawdy  Przykład: preferowana „elegancka” i błędna teoria konkurencji doskonałej w stosunku do koncepcji „konkurencji dynamicznej” Łatwość obróbki teorii jest często preferowana w stosunku do jej empirycznej adekwatności  Przykład: teoria konkurencji monopolistycznej Chamberlin’a i model Dixita-Stiglitza – wadliwe ale stosowane ze względu na łatwość obróbki

Teoria i polityka I Preferowanie teorii dających jednoznaczne wskazania praktyczne w stosunku do teorii, które tego nie czynią, bez względu na relatywną bazę empiryczną tych teorii  Przykład: teoria drugiego najlepszego rozwiązania (theory of the second-best)  Wybór mniej adekwatnej teorii dającej jasne wskazówki postępowania w polityce gospodarczej

Teoria i polityka II Ekonomiści jednocześnie badają funkcjonowanie systemu oraz bronią go przed niedorzecznymi atakami  Konieczność zachowania proporcji między nazywaniem rzeczy takimi jakimi są i takimi jakimi chce je widzieć opinia publiczna.  Przykład: interwencje rządowe w sektorze technologiczno – naukowym  Debata między wyznawcami różnych poglądów nie daje rozwiązania, którego należy szukać

Teoria i polityka II Duże kwestie są trudniejsze do rozstrzygnięcia od małych, jednak to one dominują w debatach na temat problemów ekonomicznych  Przykłady: częste debaty na temat nieefektywności rynku, teorii konkurencji doskonałej, wzrostu gospodarczego  Debaty między zwolennikami i przeciwnikami nie przybliżyła do rozwiązania postawionych pytań

Podsumowanie  Szybki rozwój ekonomii i jej postęp empiryczny  Ekonomia empiryczna wciąż słabo rozwinięta w stosunku do teoretycznej  Dobra ekonomia wciąż przeplata się ze złą ekonomią  Zła ekonomia chamuje rozwój tej dobrej

Pytania do dyskusji  Czy brak adekwatności teorii do obserwacji empirycznych powinien być tolerowany?  Które teorie powinny być przedstawiane na studiach: eleganckie i bardziej ogólne, czy bardziej skomplikowane ale zgodne z rzeczywistością?  Jak dynamiczny jest postęp w ekonomii?

Dziękuję za uwagę Wesołych Świąt!!!