Successes and failures in the transformation of economics Richard G. Lipsey
Ekonomia wówczas i dziś Metodologia robbinsonowska: empiryczne obserwacje wykorzystywane do ilustrowania teorii a nie ich testowania Lipsey: –o wartości modeli decyduje zdolność do tłumaczenia i przewidywania –ekonomiści muszą umieć matematykę by opisywać nią twierdzenia i ekonometrycznie je testować –ekonomia dziś to mieszanka solidnej teorii i empirycznej analizy
Dobra i zła ekonomia Dobra ekonomia: testowalna i adekwatna empirycznie Teksty ekonomiczne od bardzo złych do bardzo dobrych Bilans zaczyna być na korzyć tych dobrych Ocena postępu w ekonomii na podstawie 11 obserwacji podzielonych na 4 grupy
Wyniki/spostrzeżenia jakościowe Wszystkie znaczące wyniki ekonomiczne są jakościowe Przykład: prawo malejącej użyteczności, prawo popytu Brak w ekonomii ilościowych stałych, stabilnych ilościowych relacji między zmiennymi i konkretnych wyników Teorie w ekonomii są jakościowe i czynią jakościowe predykcje Znacznie większa tolerancja anomalii w ekonomii niż w naukach przyrodniczych Brak komunikacji między teoretykami i ekonomistami empirycznymi
Teoria i obserwacje Dobra ekonomia zdaje się być tam, gdzie teoria i obserwacje idą ze sobą w parze Przykładem dobrej współpracy: historia gospodarcza i ekonomia rynku pracy Powód: Mogą zostać zadane precyzyjne pytania, a zakres możliwych odpowiedzi można ograniczyć dzięki danym empirycznym Kontrastem np: ekonomia organizacji rynku – teoria niepoparta badaniami empirycznymi
Teoria i obserwacje II Brak bliskiego związku między rozwijającą się teorią i obserwacjami empirycznymi prowadzi do powstawania „teoretycznych niewypałów” Powód: Teoria rozwija się w nieograniczoną ilość możliwości, tylko przez przypadek empirycznie istotnych Przykład: Teoria wzrostu Harroda-Domara => program badawczy (IDRP) by zrozumieć problemy stworzone przez modele, a nie przez rzeczywistość => zapomnienie o postawionym na początku pytaniu badawczym
Teoria dziś I Największe mankamenty podstawowej teorii mikro: bezczasowość, bezinstytucyjność i oparcie jej na analizie stałej równowagi komperatywnej Brak czasu mimo jego istotności i nieodwracalności w niektórych teoriach np. wzrostu gospodarczego Instytucje są niezbędne dla funkcjonowania rynku o czym ekonomiści zapominają lub nie wiedzą (przykład Rosji po rozpadzie ZSRR) Stała równowaga: zaobserwowane w rzeczywistości odstępstwa od niej traktowane z przymróżeniem oka
Teoria dziś II Zaawansowane teorie są potrzebne do analizowania złożonych problemów, ale ich użycie wiąże się nie tylko z korzyściami, ale i ryzykiem. Uogólnienia są potrzebne, nawet jeśli przysłaniają prostotę rozwiązań niektórych problemów. By doczekać sie publikacji ekonomicznego artykułu, konieczny jest model matematyczny, nawet jesli nie ma związku z analizowanym problemem. Nauka zaawansowanej matematyki zrodziła tendencję do wypychania bardziej opisowych i opartych na faktach zajęć. Coraz niższy poziom wiedzy empirycznej u studentów Zaawansowana matematyka nie koniecznie musi byc najlepszym narzędziem Pogląd, że jeśli nie da się czegoś przedstawić za pomocą modelu, to nie jest to ekonomia. (Blaug) Nadmierna wiara ekonomistów w swoje modele
Teoria dziś III We współczesnej ekonomii eleganckie i ogólne teorie są prawdopodobnie empirycznie puste. Przykład: teoria konkurencji doskonałej i równowagi ogólnej Arrowa-Debreu vs koncepcja konkurencji dynamicznej Dlaczego ekonomiści poświęcają tyle pracy na teorie nie mające odbicia w rzeczywistości?
Teoria dziś IV Elegancki błąd jest często preferowany w stosunku do niejasnej prawdy Przykład: preferowana „elegancka” i błędna teoria konkurencji doskonałej w stosunku do koncepcji „konkurencji dynamicznej” Łatwość obróbki teorii jest często preferowana w stosunku do jej empirycznej adekwatności Przykład: teoria konkurencji monopolistycznej Chamberlin’a i model Dixita-Stiglitza – wadliwe ale stosowane ze względu na łatwość obróbki
Teoria i polityka I Preferowanie teorii dających jednoznaczne wskazania praktyczne w stosunku do teorii, które tego nie czynią, bez względu na relatywną bazę empiryczną tych teorii Przykład: teoria drugiego najlepszego rozwiązania (theory of the second-best) Wybór mniej adekwatnej teorii dającej jasne wskazówki postępowania w polityce gospodarczej
Teoria i polityka II Ekonomiści jednocześnie badają funkcjonowanie systemu oraz bronią go przed niedorzecznymi atakami Konieczność zachowania proporcji między nazywaniem rzeczy takimi jakimi są i takimi jakimi chce je widzieć opinia publiczna. Przykład: interwencje rządowe w sektorze technologiczno – naukowym Debata między wyznawcami różnych poglądów nie daje rozwiązania, którego należy szukać
Teoria i polityka II Duże kwestie są trudniejsze do rozstrzygnięcia od małych, jednak to one dominują w debatach na temat problemów ekonomicznych Przykłady: częste debaty na temat nieefektywności rynku, teorii konkurencji doskonałej, wzrostu gospodarczego Debaty między zwolennikami i przeciwnikami nie przybliżyła do rozwiązania postawionych pytań
Podsumowanie Szybki rozwój ekonomii i jej postęp empiryczny Ekonomia empiryczna wciąż słabo rozwinięta w stosunku do teoretycznej Dobra ekonomia wciąż przeplata się ze złą ekonomią Zła ekonomia chamuje rozwój tej dobrej
Pytania do dyskusji Czy brak adekwatności teorii do obserwacji empirycznych powinien być tolerowany? Które teorie powinny być przedstawiane na studiach: eleganckie i bardziej ogólne, czy bardziej skomplikowane ale zgodne z rzeczywistością? Jak dynamiczny jest postęp w ekonomii?
Dziękuję za uwagę Wesołych Świąt!!!