Wykład 3 Dr Agnieszka Tubis

W polskich warunkach gospodarczych wyodrębnienie kosztów logistycznych, a zwłaszcza miejsc ich powstawania, nie jest zagadnieniem łatwym i do końca jednoznacznym. W celu wyodrębnienia kosztów logistycznych zakłada się następujące kroki postępowania: prześledzić dokładnie ścieżki przepływu materiałów w danym przedsiębiorstwie; zbadać dotychczasowy, aktualnie obowiązujący stan informacji o miejscach kosztotwórczych, ich wpływ i wykorzystanie do podejmowania decyzji; dokonać diagnostycznej analizy aktualnego systemu przepływu informacji o kosztach, ze szczególnym uwzględnieniem aktualnie występującej strukturalizacji elementów kosztowych i możliwości analitycznego dostępu do zjawisk kosztotwórczych; opracować projekt nowego logistycznego rozmieszczenia miejsc kosztotwórczych.

Koszty procesu zaopatrzenia Koszty zapasów Koszty magazynowania Koszty transportu Koszty obsługi zamówienia Koszty budowania i utrzymywania relacji z dostawcami Koszty obsługi dostaw Koszty procesów informacyjnych

Koszty zapasów są ważne z trzech powodów: Stanowią ważną składową całkowitych kosztów logistyki. Poziom zapasów utrzymywanych przez firmę w różnych punktach systemu logistycznego oddziałuje na poziom obsługi, jaki firma może zapewnić klientom. Kosztowe regulacje trade-offs wewnątrz systemu logistycznego i poza nim znajdują ostatecznie odbicie w kosztach utrzymania zapasów.

Większość firm… …oblicza roczne koszty utrzymania zapasów jako odsetek średniej wartości zapasów.

Dwa rachunki kosztów zapasów Przygotowywany według rodzaju i miejsc powstawania kosztów. Pozwalający na bieżące zarządzanie i kontrolę zapasów. Rachunek bieżący kosztów zapasów Obejmuje szacunki i analizy kosztów potencjalnych, ukrytych, trudnych do zewidencjonowania oraz kosztów zmiennych. Jest niezbędny w procesie podejmowania decyzji logistycznych o strategicznym znaczeniu. Rachunek hipotetyczny kosztów zapasów

Koszty zapasów Koszty zapasów [A] Koszty tworzenia zapasów Koszty fizycznego tworzenia zapasów Koszty procesów informacyjnych [B] Koszty utrzymania zapasów Koszty zaangażowania kapitału Koszty magazynowania Koszty starzenia się zapasów Koszty fizycznego starzenia się zapasów Koszty moralnego starzenia się zapasów [C] Koszty wyczerpania zapasów Dodatkowe koszty związane z wyczerpaniem zapasów Utrata korzyści finansowych wynikających z wyczerpania zapasów

[A] Koszty tworzenia zapasów Koszty wyboru dostawcy Koszty prowadzenia negocjacji Koszty przygotowania zamówień Koszty wysłania zamówień Koszty realizacji dostaw

Struktura kosztów zakupu materiałów Dominujące wyróżniki kosztów Rodzaj kosztów Ubezpieczenie w czasie transportu Koszty transportu Koszty załadunku Koszty wyładunku Opłaty celne (w przypadku importu) Bezpośrednie koszty zakupu Koszty funkcjonowania działu zaopatrzenia Koszty funkcjonowania systemu informatycznego w zakresie wywołania i realizacji dostaw Amortyzacja urządzeń Koszty ubezpieczeń ogólnych Pośrednie koszty zakupu

[B] Koszty utrzymania zapasów Koszty zapasów sensu stricto. Podstawowa kategoria kosztów w strukturze kosztów zapasów. Trzy podstawowe składniki: Koszty składowania zapasów. Koszty zamrożonego kapitału. Koszty starzenia się zapasów.

Koszty składowania zapasów Koszty statycznego składowania zapasów Koszty obsługi manipulacyjnej zapasów Koszty zajęcia kubatury magazynowej Koszty spełnienia wymogów magazynowania Koszty ochrony i zabezpieczenia zapasów Koszty różnych czynności obsługowych

Koszty utrzymania zapasów wg Lamberta Koszty kapitałowe Inwestycje w zapasy Koszty obsługi zapasów Ubezpieczenia Podatki Koszty ryzyka Utrata wartości (starzenie się) Uszkodzenia Ubytki Koszty zmiany lokalizacji Koszty utrzymania magazynu Magazyny fabryczne Magazyny własne Magazyny dzierżawione Magazyny publiczne

[C] Koszty wyczerpania zapasów Wyrażają utratę korzyści, jaką ponosi przedsiębiorstw wskutek braku zapasów odpowiednich produktów / materiałów w odpowiedniej ilości w chwili wystąpienia nań zapotrzebowania. Brak zapasów materiałowych w przedsiębiorstwie przemysłowym może powodować zakłócenia w rytmie produkcji, powstania dodatkowych kosztów itp. Minimalizację kosztów wyczerpania zapasów można uzyskać przez usprawnienie zarządzania procesami logistycznymi, głównie przez łączenie prognoz popytu na wyroby z popytem na surowce i materiały w skali każdego przedsiębiorstwa.

Koszty wyczerpania zapasów – koszty hipotetyczne Niewłaściwe planowanie operacyjne Błędne prognozowanie potrzeb Wadliwe sterowanie procesem Sztywna strategia gospodarcza Koszty osłabienia pozycji rynkowej Koszty utraconych korzyści z braku sprzedaży Koszty zakłóceń na linii produkcyjnej Koszty pogorszenia standardów obsługi klienta Dodatkowe koszty zakupów awaryjnych

W skład kosztów fazy tworzenia zapasu wchodzą koszty składowe: Analizy rynków zaopatrzenia i ofert. Kwalifikacji i okresowej kontroli dostawców. Obsługi kontraktów zaopatrzenia (opracowanie umów, aktualizacji, bieżącej administracji). Przygotowania danych i opracowania zamówienia oraz uzgadniania zamówień z dostawcą (przesyłania, potwierdzania, modyfikacji). Współpracy z dostawcą i śledzenia realizacji zamówienia. Realizacji dostawy w zależności od uzgodnień w kontrakcie zakupu lub ustalonych formuł INCOTERMS. Przyjęcia na stan zapasów (np. operacje w strefie przyjęć do magazynu – kontrola dokumentów, kontrola ilościowa i wartościowa ładunku, obsługa dokumentowa, przygotowania ładunku do przyjęcia.

W praktyce… … rzadko koszty analizy ofert i kwalifikacji dostawców są przypisywane do kosztów tworzenia zapasów. Pozostają one zazwyczaj częścią składową ogólnych kosztów zaopatrzenia. Najczęściej koszty operacyjne związane z tworzeniem zapasów są przypisywane do kosztów opracowania zamówienia wysłanego do dostawcy. Wszystkie koszty fazy tworzenia zapasów wchodzą w skład kosztów procesu zaopatrzenia i należą do kosztów względnie stałych.