Raport o sytuacji i perspektywach rozwoju mikro i małych firm w województwie kujawsko-pomorskim Tomasz Kierzkowski Departament Klienta Biznesowego Bydgoszcz, 8 kwietnia 2013

1 Już po raz trzeci na początku roku Bank Pekao przedstawia raport o sytuacji mikro i małych firm  Dostarczenie unikalnej wiedzy o mikro i małych firmach, które odgrywają znaczącą rolę w gospodarce (1,7 mln firm, 4,5 mln zatrudnionych, 37% PKB),  Reprezentatywne wyniki na poziomie krajowym i lokalnym na bazie 7 tysięcy wywiadów z właścicielami firm,  Lepsze rozumienie potrzeb mikro i małych firm oraz poznanie problemów i barier związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej,  Temat specjalny – e-gospodarka, czyli wykorzystanie technologii informacyjnych w mikro i małych firmach,  Jak co roku - 16 konferencji regionalnych (w każdym województwie w marcu-kwietniu 2013 roku),  Raport w wersji polskiej i angielskiej udostępniony na stronie Mikro firmy – przedsiębiorstwa zatrudniające do 9 pracowników, Małe firmy – przedsiębiorstwa zatrudniające do 49 pracowników,

2 Obniżenie Ogólnego Wskaźnika Koniunktury Mikro i Małych Firm spowodowane głównie przez znaczący spadek oceny sytuacji gospodarczej i sytuacji branży Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm syntetyczna miara nastrojów właścicieli firm Wskaźniki w ramach badania mogą przyjmować wartości od 50 do 150, przy czym 50 oznacza „dużo gorzej”, 75 – „gorzej”, 100 – „ani lepiej, ani gorzej”, 125 – „lepiej”, 150 – „dużo lepiej” 8 obszarów wchodzących w skład Ogólnego Wskaźnika Koniunktury Poprzednie 12 miesięcy Następne 12 miesięcy +~4 -7,6 -4,5 -1,4 -0,9 -0,8 -0,2 -1,0 -0,7 R/R

3 Firmy dużo lepiej oceniają obszary, na które mają wpływ. W porównaniu z ostatnim badaniem, gorsze perspektywy na kolejny rok. Zdecydowanie najniższa ocena - oba czynniki poza zasięgiem wpływu firmy Dużo lepsza ocena. Ostatnie 12 miesięcy ocenione wyżej niż rok temu Najwyższa ocena i najmniejsze zmiany w stosunku do ubiegłorocznych badań Odniesienie do ubiegłorocznego badania

4 Najbardziej stabilna sytuacja firm produkcyjnych, widoczne pogorszenie koniunktury w budownictwie  Produkcja - stabilnie, dostosowywanie się do sytuacji rynkowej, innowacyjność, rozwój eksportu,  Usługi – najwyższy poziom wskaźnika, chociaż spowolnienie ma wpływ na nastroje przedsiębiorców,  Handel – najniższy poziom wskaźnika, często firmy lokalne – wyzwaniem konkurencja dużych firm,  Budownictwo – zmniejszanie się portfela zamówień, wzrost opóźnień w terminowym ściąganiu należności Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm

5 Najbardziej obniżył się wskaźnik dla firm lokalnych o długim stażu, najwyższy poziom optymizmu mają „młode firmy” Obszar działania firmyCzas istnienia Lokalizacja siedziby firmy Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm Zmiana wskaźnika YoY  Ocena zwiększa się wraz z rozwojem i poszerzaniem obszaru działania firmy  Najwyższy i najbardziej stabilny poziom wskaźnika wśród młodych firm działających do 3 lat.  Po raz pierwszy mierzono poziom wskaźnika w zależności od lokalizacji w mieście lub na obszarach wiejskich i nie odnotowano istotnej różnicy w poziomie wskaźnika

6 Województwo kujawsko-pomorskie – trochę oficjalnej statystyki Źródło: Działalność przedsiębiorstw niefinansowych w roku 2010, Główny Urząd Statystyczny Liczba mikro i małych firm Aktywne mikro firmy (4,9%) Aktywne małe firmy2 721 (5,2%) Aktywne mikro i małe firmy na 1000 mieszkańców 40,8 (Polska 44,7) Zatrudnienie Mikro firmy (4,6%) Małe firmy (5,3%) Inwestycje Średnie nakłady (tys. PLN) mikro firmy 8,7 (Polska 15,0) Średnie nakłady (tys. PLN) małe firmy 276,5 (Polska 320,9) Przychody Średnie przychody (tys. PLN) mikro firmy 346 (Polska 435) Średnie przychody (mln PLN) małe firmy 7,1 (Polska 8,5)

7 Kujawsko-pomorskie: Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm wyższy niż średnia krajowa Kujawsko-pomorskie:  Ocena poprzednich i kolejnych 12 miesięcy wyższa niż średnio w Polsce Podregiony:  Ostatnie 12 miesięcy najlepiej ocenione w podregionie grudziądzkim (90,7),  Perspektywy na kolejne 12 miesięcy najlepsze w podregionie bydgosko- toruńskim (94,8),  Duży spadek Wskaźnika r/r w podregionie włocławskim.

8 Ocena sytuacji w poprzednich 12 miesiącach – dużo lepsza w stosunku do średniej krajowej, zwłaszcza przy ocenie sytuacji gospodarki i przychodów firmy -0,1 +0,8 +2,1 +0,2 +0,8 +2,3 +1,6 -0,9 +0,3 Kujawsko-pomorskie vs Polska Kujawsko-pomorskie

9 Firmy z województwa kujawsko-pomorskiego z dużo większym optymizmem niż firmy z innych regionów patrzą na kolejne 12 miesięcy +1,4 +2,2 +1,4 +1,8 +1,7 +0,9 +0,1 +1,1 Kujawsko-pomorskie vs Polska Kujawsko-pomorskie

10  Stopniowo zwiększa się wykorzystanie zewnętrznego finansowania działalności bieżącej i inwestycji  Skłonność do korzystania ze źródeł zewnętrznych rośnie wraz z wielkością firmy (co piąta firma mikro oraz co druga firma mała korzysta z finansowania zewnętrznego) Polska: rosnący udział zewnętrznego finansowania działalności bieżącej i inwestycji Finansowanie inwestycji* *Możliwa była więcej niż jedna odpowiedź Finansowanie działalności bieżącej +2 p.p.

11 Polska: przyczyny niekorzystania z finansowania zewnętrznego wynikają przede wszystkim z polityki firm  Dostępność do finansowania zewnętrznego nie jest problemem – poziom korzystania z kredytu wynika z polityki samych firm,  Potencjał do dalszego wzmocnienia rozwoju polskich przedsiębiorstw poprzez większe wykorzystanie finansowania zewnętrznego,  Planowane zmiany w sposobie dystrybucji środków unijnych dla firm (zwrotne instrumenty finansowe), powinny zwiększyć zainteresowanie finansowaniem zewnętrznym

12 W roku 2013 kujawsko-pomorskie firmy znacznie częściej będą korzystać z zewnętrznego finansowania bieżącej działalności  Udział finansowania zewnętrznego w ostatnich 12 miesiącach aż o 5 pp. niższy od średniej krajowej – w podregionie bydgosko-toruńskim jedynie 15% firm korzystało z finansowania zewnętrznego,  W roku 2013 znaczący wzrost popytu na zewnętrzne finansowanie, szczególnie w podregionie bydgosko-toruńskim.

13 Odsetek inwestujących firm z województwa kujawsko-pomorskiego niższy od średniej krajowej  Odsetek firm inwestujących zmaleje z 39% w roku 2012 do 30% w roku 2013,  Faktyczny odsetek inwestujących firm w roku 2013 może być wyższy – w ubiegłych latach rzeczywisty odsetek wyższy od planowanego,  Stabilny odsetek inwestujących firm w podregionie włocławskim.

14 W roku 2013 kujawsko-pomorskie firmy w większym stopniu niż firmy z innych regionów korzystać będą z kredytów inwestycyjnych  Największy popyt na kredyt inwestycyjny w podregionie grudziądzkim,  W podregionie bydgosko-toruńskim leasing bardziej popularny niż kredyt.

15 Polska: Rosnące znaczenie eksportu mikro i małych firm Odsetek mikro i małych eksporterów Wyniki badania dla firm eksportujących +3 p.p.  Stopniowy wzrost działalności eksportowej mikro i małych firm (wzrost o + 3 p.p. w okresie 2 lat)  Już blisko 200 tysięcy firm deklaruje eksport (12% spośród wszystkich mikro i małych firm),  Wyraźnie lepsza ocena sytuacji firmy i przychodów wśród firm eksportowych w porównaniu z pozostałymi przedsiębiorstwami,  Przychody z eksportu to jedyny w całym badaniu wskaźnik, którego wartość w roku 2012 przekroczyła poziom z roku 2010.

16 13% mikro i małych firm z województwa kujawsko-pomorskiego prowadzi działalność eksportową  Firmy z podregionu bydgosko-toruńskiego liderami eksportu,  Najmniejszy odsetek eksporterów w podregionie włocławskim, ale w stosunku do roku 2011 wzrost o 3 p.p.

17 Firmy z województwa kujawsko-pomorskiego dobrze oceniają jakość usług świadczonych firmom przez lokalną administrację  Ocena wyższa o 1 pp. od średniej krajowej,  Najlepsza ocena w podregionie grudziądzkim.

18 Kujawsko-pomorskie: Innowacyjność produktowa mikro i małych firm  Odsetek firm wprowadzających innowacje produktowe wyższy od średniej krajowej,  Najwięcej innowacji wprowadzają firmy z podregionu bydgosko-toruńskiego;  W roku 2013 znaczący wzrost innowacyjnych firm z podregionu grudziądzkiego.

19 Bariery rozwoju według mikro i małych firm  Po raz pierwszy w ankiecie pytanie o bariery rozwojowe,  Największe bariery dla mikro i małych firm są związane z zewnętrznymi uwarunkowaniami prowadzenia działalności gospodarczej,  Kujawsko-pomorskie – bariery wymieniane częściej niż średnio w Polsce:  Koszty pracy,  Szara strefa,  Dostęp do finansowania zewnętrznego  Kwalifikacje pracowników.  Niska rentowność działalności nie jest takim problemem jak w innych województwach. Właściciele firm byli proszeni o skwantyfikowanie każdej z barier w skali od 1 (brak bariery) do 5 (bardzo ważna bariera)

20 E-gospodarka tematem specjalnym raportu – jak mikro i małe firmy korzystają z technologii informacyjnych?  87% firm wykorzystuje komputery w działalności biznesowej,  Chociaż prawie każda mikro i mała firma ma dostęp do Internetu, nie jest on w pełni wykorzystywany w działalności biznesowej.

21 Firmy z kujawsko-pomorskiego nie w pełni wykorzystują Internet do prowadzenia działalności gospodarczej Działania reklamowe z wykorzystaniem Internetu Posiadanie strony internetowej  Duże różnice pomiędzy podregionem bydgosko-toruńskim a pozostałymi podregionami, Wykorzystanie Internetu do kontaktu z administracją

22 Praktyczne kwestie wykorzystania technologii informacyjnych w mikro i małych firmach – 6 analiz w Raporcie  Nowe technologie informacyjne w zarządzaniu mikro i małymi firmami (Polska Izba Gospodarcza Zaawansowanych Technologii)  Rynek IT w Polsce i perspektywy jego rozwoju (Bank Pekao SA)  Aspekty prawne prowadzenia sprzedaży i promocji w Internecie (dLK Korus Okoń Radcowie Prawni sp.p.)  Tworzenie i zarządzanie stroną internetową (home.pl)  Promocja mikro i małej firmy w Internecie (Google Polska)  Bankowość elektroniczna dla firm (Bank Pekao SA)

23 Raport w polskiej i angielskiej wersji językowej jest dostępny na stronie internetowej Banku Pekao SA pod adresem: Dziękuję za uwagę!