Struktura i redagowanie tekstów

Struktura informacji prostej i rozwiniętej Tytuł (nagłówek) ewentualnie nadtytuł (podtytuł) Lid Korpus i jego elementy, np.: śródtytuły wyimki Ilustracje Fotografie, rysunki, grafiki, wykresy

Typy tytułów Tytuły metaforyczne (poetyckie, symboliczne) Tytuły informacyjne Tytuły stylizowane (na gwarę, na archaizmy, slogany, gatunki wypowiedzi, odmiany językowe itp.) Tytuły apelujące Tytuły tajemnicze

Typy tytułów (względy składniowe) Jednowyrazowe Kilkuwyrazowe Równoważniki zdań Zdania pojedyncze Zdania złożone współrzędnie Zdania złożone podrzędnie Zdanie wykrzyknikowe, pytające

Typy lidów Streszczające Jednowątkowe (pojedyncze) Cytaty Przedstawiające sytuację Analityczne Z tzw. trzaskiem Hasłowe Pytające Prognozujące Opisowe (barwne, obrazowe) Anegdotyczne

Korpus Korpus - konieczne są (zwłaszcza w dłuższym tekście, tj. informacji rozwiniętej): - śródtytuły (ale, w miarę możliwości, dodajemy ramki) lub... - można stosować tzw. wybicia/lifty (wyimki z tekstu – zwłaszcza gdy brak śródtytułów – ale to raczej w prasie policyjnej niż w bieżących komunikatach) Podane wyżej elementy (tytuł, podtytuł, lid i śródtytuły decydują o tym, czy czytelnik pozostanie przy tekście. Do tego zdjęcie...) to tzw. punkty zaczepienia, oparcia – przystanki dla wzroku, bodźce dla umysłu, sygnały, czy warto tekstowi poświęcić czas. Innymi słowy - to skrót materiału, artykułu. Jeśli atrakcyjny, większa szansa na to, że całość zostanie przeczytana (wysłuchana, obejrzana).

Język informacji (KISS i 4 zasady Pulitzera): Zasada KISS (Keep it Short and Simple – krótko i prosto) Innymi słowy i nieco, za Josephem Pulitzerem, rozwijając: krótko – żeby przeczytali; jasno – żeby zrozumieli; obrazowo – żeby zapamiętali; dokładnie – żeby było zgodne z rzeczywistością, żeby nikt nie miał pretensji, żeby nie trzeba było prostować;

Język wypowiedzi prasowej (generalnie, nie tylko informacji) Żywo Obrazowo Zrozumiale ŻYWO (a więc czynności, działanie, ruch). Tekst ożywiają czasowniki osobowe w stronie czynnej, pełnoznaczeniowe, ograniczające wielosłowie: Rzucił (zamiast: wykonał rzut) Otworzył (zamiast: dokonał otwarcia) Pomógł (zamiast: udzielił pomocy) Unikamy strony biernej (piszmy: złapali go, a nie: został złapany).

OBRAZOWO (używamy wyrazów konkretnych, możliwie najbardziej szczegółowych, aby widzieć, czuć, smakować, przeżywać) Konkret to przeciwieństwo abstraktu: konkretne jest coś, co można sfotografować, zobaczyć, narysować; abstrakcyjne są pojęcia typu: miłość, wiara, wiedza (wiary nie zobaczymy, modlitwę - czyjąś - można). Szczegółowy to przeciwieństwo ogólnego: fiat 126p jest terminem bardziej szczegółowym niż fiat, a fiat niż auto; wyraz „gorzki” oznacza większe uszczegółowienie niż „niesmaczny”; „przyszedł” szczegółowiej nazywa nam czynność niż „przybył”; „błyskawicznie” jest bardziej szczegółowe niż „szybko”.

ZROZUMIALE: Unikamy sztuczności, urzędowości (np. policyjnych zwrotów typu „doprowadził do stanu bezbronności”) Używamy słów rodzimych (piszmy „przykładem”, a nie „egzemplifikacją”) Piszemy o konkretnych osobach i przedmiotach (patrz wyżej) Unikamy wielosłowia (zielona farba, a nie: farba w kolorze zielonym; strzelił, a nie oddał strzał – patrz wyżej: czasowniki pełno- i niepełnoznaczeniowe)

Krótkie zdania, krótkie akapity Używamy zdań krótkich, pojedynczych, unikamy wielokrotnie złożonych Wyniki badań nad rozumieniem tekstu uzmysławiają bowiem, że: Trudność rozumienia zdania rośnie wraz z jego długością i nasyceniem wyrazami rzadko używanymi w mowie potocznej i długimi. Łatwiej przyswajalne są teksty krótkie, podzielone na krótkie akapity, rozdzielone śródtytułami lub wytłuszczonymi początkami.