Demokracja

Definicja demokracji Demokracja jest to forma ustroju państwa, w którym władza zwierzchnia należy do obywateli. Jest ona przez nich sprawowana bezpośrednio lub za pośrednictwem przedstawicieli, którzy są mianowani lub wybierani. Nazwa wywodzi się od greckich słów: demos – lud, kratos – władza.

Narodziny współczesnej demokracji Współczesna demokracja zaczęła się kształtować w wyniku zwycięskich rewolucji burżuazyjnych: angielskiej w XVII w. I francuskiej w XVIII w. Współczesna demokracja zaczęła się kształować w wyniku zwycięskich rewolucji burżuazyjnych: angielskiej w XVIIw. I francuskiej w XVIIIw. Skutkiem tej pierwszej było przyznanie parlamentowi znaczących uprawnień do reprezentowania społeczeństwa.

Narodziny współczesnej demokracji Karol Monteskiusz zasada trójpodziału władzy Jan Jakub Rousseau zasada suwerenności narodu Ogromny wkład w rozwój demokracji wnieśli filozofowie oświecenia. Karol Monteskiusz stworzył zasadę trójpodziału władzy, Jan Jakub Rousseau niezwykle istotną dla demokracji zasadę suwerenności narodu.

Narodziny współczesnej demokracji W Stanach Zjednoczonych stworzono pierwszą na świecie konstytucję. Przewidywała ona rozdział władzy na egzekutywę, sprawowana przez prezydenta i legislatywę, sprawowaną przez Kongres.

Narodziny współczesnej demokracji Poszerzenie kręgu obywateli, mających prawa wyborcze nastąpiło w XIX w. Kluczowe znaczenie miało zniesienie cenzusu majątkowego, który uzależniał posiadanie praw wyborczych od wartości majątku. Drugim cenzusem znacznie ograniczającym krąg wyborców był cenzus płci, który dyskryminował kobiety.

Narodziny współczesnej demokracji Pierwszym państwem, które przyznało prawa wyborcze kobietom, była Nowa Zelandia (1893r.). W większości państw europejskich nastąpiło to w I połowie XX w. (w Polsce w 1919r.)

Podstawowe zasady demokracji Zasada suwerenności ludu - oznacza, że najwyższa władza w państwie należy do ludu, który sprawuje ją bezpośrednio (np. poprzez referendum) lub pośrednio, poprzez przedstawicieli wybranych w wyborach.

Podstawowe zasady demokracji Zasada reprezentacji - oznacza, że naród sprawuje władzę za pośrednictwem swoich reprezentantów. Ta forma sprawowania rządów przez naród zdecydowanie dominuje we współczesnej demokracji, dlatego jest ona nazywana demokracja przedstawicielską.

Podstawowe zasady demokracji Zasada zachowania praw mniejszości - mimo że w demokracji decyduje większość, muszą być zachowane prawa mniejszości. Są one zagwarantowane dla nich m.in. poprzez zapisanie w konstytucjach, a to ze względu na ryzyko próby ograniczania praw mniejszości (np. religijnych, etnicznych) przez większość.

Podstawowe zasady demokracji Zasada podziału i równowagi władz - istnieje podział władzy na wykonawczą, ustawodawczą, oraz sądowniczą. Władze te powinny być od siebie niezależne, a równocześnie powinny się wzajemnie kontrolować, tak aby nie nastąpiło wzmocnienie jednej z nich kosztem drugiej.

Podstawowe zasady demokracji Zasada konstytucjonalizmu - ustrój państw demokratycznych opiera się na konstytucji – akcie prawnym, który między innymi określa uprawnienia organów władzy i prawa i obowiązki obywateli.

Podstawowe zasady demokracji Zasada pluralizmu - oznacza poszanowanie i swobodę wyznawania różnych poglądów politycznych, społecznych, gospodarczych czy światopoglądowych oraz prawo do swobodnego podejmowania działalności politycznej, społecznej i gospodarczej. W państwie demokratycznym szczególnie ważny jest pluralizm polityczny, czyli swoboda działania organizacji dążących do zdobycia władzy – partii politycznych, Dotyczy to zwłaszcza opozycji, czyli ugrupowań krytykujących politykę rządu.

Wartości demokracji Wolność Równość Sprawiedliwość Wolność- potocznie jest rozumiana jako prawo jednostki do postępowania zgodnie ze swoją wolą. W tym znaczeniu występuje najczęściej jako katalog podstawowych wartości demokratycznych: np. wolność słowa, wolność wyznania, wolność zgromadzeń, wolność prasy. W państwach demokratycznych niezwykle ważną rolę odgrywa rozróżnienie wolności na: -pozytywną, wywodzącą się z chrześcijaństwa i rozumianą jako świadomość, jakie postępowanie jest dobre; -negatywną, wywodzącą się z doktryny liberalnej i pojmowanej jako wolność od ograniczeń i przymusu. Równość- jest to identyczność obywateli w pewnych aspektach. Podział pojęcia równości wygląda następująco: -równość naturalna- wszyscy ludzie są z natury równi, bez względu na rasę, płeć czy pochodzenie, -równość wobec prawa: wszyscy obywatele mają takie same uprawnienia i powinni być tak samo traktowani, np. wymiar kary w sądzie nie może być uzależniony od pochodzenia czy stanu majątku; -równość szans-stworzenie wszystkim obywatelom podobnych szans na samorealizację i dostęp do dóbr materialnych. Sprawiedliwość- jest rozpatrywana przez pryzmat: a)spraw ekonomicznych- tu pojmowana jako właściwa dystrybucja dóbr występujących w ograniczonej ilości; b) prawa – oznacza bezstronne traktowanie oskarżonych i sądzenie za popełnione czyny.

Cechy państwa demokratycznego Władza powoływana na określony czas w wyborach, Legalnie działająca opozycja, Władza ustawodawcza ma uprawnienia do krytykowania rządu, Decyzje są podejmowane większością głosów, ale głos mniejszości tez musi być brany pod uwagę, Występują tylko niezależne i niezawisłe sądy, Elementem składowym są społeczeństwo obywatelskie i uczestnicząca kultura polityczna.