Mikroekonomia - elastyczność popytu i podaży zajęcia 3 D. Begg, Mikroekonomia, PWE, Warszawa 2004, rozdz. 4 T. Zalega, Mikroekonomia, WWZ, Warszawa 2008, rozdz. 3 Samuelson P.A., Nordhaus W.D., Ekonomia t.1,PWN, Warszawa 2004, rozdz. 4 Bednarska H., Krakowińska E., Ryć K., Skrzypczak Z., Zborowska W., Mikroekonomia w zarysie, WWZ, Warszawa 2010, rozdz. 3

Plan zajęć Prosta elastyczność cenowa popytu Zmiana popytu na dane dobro wywołana zmianą ceny danego dobra Mieszana elastyczność popytu Zmiana popytu na dane dobro wywołana zmianą ceny innego dobra Elastyczność dochodowa popytu Zmiana popytu na dane dobro wywołana zmianą dochodów konsumentów Elastyczność cenowa podaży

Elastyczność cenowa popytu (1) Elastyczność cenowa popytu to stosunek (procentowej) zmiany wielkości zapotrzebowania na dane dobro do względnej (procentowej) zmiany jego ceny. Mierzy, w jakim stopniu zmieni się ilość dobra, na którą zgłaszany jest popyt, gdy zmieni się jego cena tzn. mierzy wrażliwość dóbr na zmiany cen. Jeżeli wzrost ceny o 1% powoduje zmniejszenie zapotrzebowania o 2%, to elastyczność cenowa popytu wynosi -2 (w praktyce pomijamy znak ‘minus’ stąd elastyczność cenowa popytu wynosi 2).

Elastyczność cenowa popytu (2) Popyt na dobro jest „elastyczny” tzn. pożądana ilość dobra silnie reaguje na zmiany ceny. Popyt na dobro jest „nieelastyczny” tzn. pożądana ilość dobra reaguje w niewielkim stopniu na zmiany cen.

Elastyczność cenowa popytu (3) procentowa zmiana wielkości popytu ED = procentowa zmiana ceny ED > 1 popyt elastyczny ED < 1 popyt nieelastyczny ED = 1 popyt neutralny ED = ∞ popyt doskonale elastyczny ED = 0 popyt sztywny

Elastyczność cenowa popytu (4) – metody obliczania Metoda punktowa Metoda łukowa Qd1 – wielkość popytu w okresie początkowym Qd2 – wielkość popytu w okresie końcowym p1 – cena w okresie początkowym p2 – cena w okresie końcowym Qd2 - Q d1 p2 – p1 Ep = : Qd1 p1 Qd2 – Qd1 p2 – p1 Ep = : 1 1 (Qd2 + Qd1) (p2 + p1) 2 2

Elastyczność cenowa popytu (5) - popyt doskonale elastyczny Ep = ∞ Q Popyt doskonale elastyczny – dla danej ceny ilość popytu może przybierać dowolne wielkości

Elastyczność cenowa popytu (6) - popyt sztywny Ep = 0 Q Popyt sztywny – ilość popytu pozostaje stała bez względu na zmiany ceny

Elastyczność cenowa popytu (7) - determinanty występowanie substytutów danego dobra stopień, w jakim dane dobro zaspokaja potrzeby podstawowe charakter dobra (dobra luksusowe, dobra podstawowe) czas dostosowań (znalezienie substytutu lub przyzwyczajenie się do nowych dóbr)* * Źródło: Zalega T., Mikroekonomia, WWZ, Warszawa 2008

Elastyczność cenowa popytu (7) Niska dobra pierwszej potrzeby (żywność, lekarstwa, obuwie etc.) Wysoka dobra luksusowe Popyt sztywny dobra niezbędne np. sól, lekarstwa popyt doskonale elastyczny dobra mające bliskie substytuty

Znaczenie elastyczności cenowej popytu ? dla producentów wysoka elastyczność popytu na dobro obniżka ceny dobra wzrost popytu wzrost przychodów producenta niska elastyczność popytu na dobro wzrost ceny dobra konsumenci raczej nie rezygnują z zakupu dobra wzrost przychodów producenta neutralna elastyczność popytu na dobro wzrost lub obniżenie ceny dobra ilość popytu zareaguje z taką samą siłą brak zmiany przychodów producenta

Mieszana elastyczność popytu Mieszana elastyczność cenowa popytu na dane dobro względem zmiany ceny innego dobra to relacja między względną (procentową) zmianą zapotrzebowania na dane dobre a względną (procentową) zmianą ceny innego dobra. Exy > 0 dodatnia – jeżeli wzrost ceny innego dobra zwiększa zapotrzebowanie na dane dobro np. wzrost ceny kawy spowoduje wzrost popytu na herbatę (dobra substytucyjne) Exy < 0 ujemna – np. wzrost ceny paliwa spowoduje spadek popytu na samochody (dobra komplementarne) Exy = 0 zmiana ceny danego dobra nie ma wpływu na zmianę popytu na inne dobro (dobra obojętne)

Mieszana elastyczność cenowa popytu – metody obliczania Metoda punktowa Metoda łukowa Qdx1 – wielkość popytu na dobro x w okresie początkowym Qdx2 – wielkość popytu na dobro x w okresie końcowym py1 – cena dobra y w okresie początkowym py2 – cena dobra y w okresie końcowym Qdx2 - Q dx1 py2 – py1 Exy = : Qdx1 py1 Qdx2 – Qdx1 py2 – py1 Exy = : 1 1 (Qdx2 + Qdx1) (py2 + py1) 2 2

Mieszana elastyczność popytu Exy>0 DOBRA SUBSTYTUCYJNE Pherbaty PKAWY s1 s s2 E1 E1 P1 E2 E2 P2 D1 D D2 Q1 Q2 QKAWY Q1 Q2 Qherbaty

Mieszana elastyczność popytu Exy<0 DOBRA KOMPLEMENTARNE PAUTA PBENZYNY s1 s s2 E1 E1 P1 E1 P2 D2 D D1 Q1 Q2 QBENZYNY Q1 Q2 QAUTA

Dochodowa elastyczność popytu Dochodowa elastyczność popytu – stosunek względnej (procentowej) zmiany wielkości zapotrzebowania na określone dobro do względnej (procentowej) zmiany dochodu dobra podstawowe dobra luksusowe -∞ 1 +∞ dobra niższego rzędu dobra normalne * Źródło: Zalega T., Mikroekonomia, WWZ, Warszawa 2008

Dochodowa elastyczność popytu EDP>0 wzrost (spadek) dochodu powoduje wzrost (spadek) popytu EDP<0 wzrost (spadek) dochodu powoduje spadek (wzrost) popytu EDP>1 popyt elastyczny względem dochodu EDP<1 popyt nieelastyczny względem dochodu EDP=0 popyt sztywny EDP=1 popyt jednostkowy (proporcjonalny) względem dochody tzn. popyt zmienia się w tym samym tempie co dochód * Źródło: Zalega T., Mikroekonomia, WWZ, Warszawa 2008

Dochodowa elastyczność popytu – metody obliczania Metoda punktowa Metoda łukowa Qdx1 – wielkość popytu na dobro x w okresie początkowym Qdx2 – wielkość popytu na dobro x w okresie końcowym DP1 – dochody konsumenta w okresie początkowym DP2 – dochody konsumenta w Qdx2 - Q dx1 DP2 – DP1 EDP = : Qdx1 DP1 Qdx2 – Qdx1 DP2 – DP1 EDP = : 1 1 (Qdx2 + Qdx1) (DP2 + DP1) 2 2

Dochodowa elastyczność popytu DOBRA Pierwszej potrzeby (E<1) Niższego rzędu (E<0) Inne pierwszej potrzeby (normalne) (0<E<1) Luksusowe (E>1)

Rodzaje dóbr dobra normalne – popyt na nie wzrasta wraz ze wzrostem dochodu dobra niższego rzędu – popyt na nie maleje wraz ze wzrostem dochodu dobra luksusowe dobra podstawowe dobra substytucyjne – wzrost ceny dobra A powoduje wzrost popytu na dobro B np. masło i margaryna dobra komplementarne – wzrost ceny dobra A powoduje spadek popytu na dobro B np. benzyna i auto

Cenowa elastyczność podaży EPS= procentowa zmiana oferowanej ilości procentowa zmiana ceny zawsze dodatnia (ponieważ krzywa podaży ma dodatnie nachylenie)

Cenowa elastyczność podaży - determinanty zachowanie się kosztów produkcji wraz ze zmianą skali produkcji technologia produkcji czas, jakim dysponują producenci na przystosowanie się do zmiennego poziomu cen podatność danego dobra na magazynowanie * * Źródło: Zalega T., Mikroekonomia, WWZ, Warszawa 2008

Dziękuję za uwagę !