Rozwój mowy i jego wspomaganie Marcelina Klimas Neurologopeda Terapeuta SI

posługiwania się językiem MOWA Zdolność człowieka do posługiwania się językiem

MOWA= MÓWIENIE + ROZUMIENIE Mówienie to nadawanie, tworzenie wypowiedzi Rozumienie to odbieranie i analiza dźwięków mowy

Stadia rozwoju mowy OKRES MELODII (w tym: głużenie, gaworzenie) do 1. r.ż. OKRES WYRAZU (ok. 1. r.ż.) OKRES ZDANIA (ok. 2. r.ż.) OKRES SWOISTEJ MOWY DZIECIĘCEJ (od 3. do 7. roku życia)

Czynniki warunkujące rozwój artykulacji Wzory wymowy rodziców/opiekunów Słuch fizyczny Prawidłowa budowa i funkcjonowanie narządu mowy (wargi, język, zęby, wędzidełko)

Dzieci w wieku 6 – 7 lat wypowiadają prawidłowo wszystkie głoski, również /sz/, /ż/rz/, /cz/, /dż/, i /r/.

Czynności fizjologiczne w obrębie narządu mowy Ssanie – odruch; pojawia się w życiu płodowym; naturalne ćwiczenie mięśnia okrężnego warg Żucie – u małych dzieci – ruchy pionowe; ok. 3 roku życia – ruchy okrężne z zamkniętą szparą warg !

Oddychanie – przez nos, z uniesioną żuchwą i przymkniętymi swobodnie zębami i wargami

Połykanie: -przed 3. r.ż. niemowlęce -od 3. r.ż. dojrzałe: przednia część języka uniesiona, styka się z dziąsłami górnymi, żwacze napięte, mięsień okrężny warg „nie pracuje”

Odgryzanie Prawidłowe→ siekaczami Nieprawidłowe→ boczne (może doprowadzić do wad zgryzu)

Ćwiczenia aparatu artykulacyjnego Ćwiczenia języka Oblizywanie warg czubkiem języka Dotykanie czubkiem języka kącików ust Oblizywanie językiem podniebienia twardego Liczenie zębów czubkiem języka

Ćwiczenia mięśnia okrężnego warg Posyłanie całusów (z dziubkiem) Naprzemienne wymawianie a-o, o-i Robienie z buzi balonika Picie przez słomkę

Ćwiczenia oddechowe Zdmuchiwanie świeczki Przedmuchiwanie pomponika, kawałka papieru i innych lekkich przedmiotów WAŻNE! Wdech nosem, wydech ustami!

Odwrażliwianie sfery oralnej masaż twarzy, masaż warg, języka i podniebienia. Masaże te należy wykonywać ruchem kolistym i z użyciem przedmiotów o różnych fakturach. Składają się one z głaskania, masowania oraz ostukiwania.

Obrysowywanie warg kostką lodu, szczoteczką Masowanie stawów żuchwowo-skroniowych Masowanie warg i języka elektryczną szczoteczka do mycia zębów

Zalecenia przy podwrażliwości w sferze oralnej Podawanie twardych owoców i warzyw do gryzienia/chrupania (marchewka, kalarepka) Wpryskiwanie do jamy ustnej na przemian ciepłej i zimnej wody Ssanie kostki lodu Żucie gumy do żucia

Masaż wnętrza jamy ustnej elektryczną szczoteczką do zębów Picie przez rurkę musu owocowego, rzadkiego budyniu itp. Stosowanie jako przegryzek pestek dyni, słonecznika, orzechów, suchych precli. Dawanie do ssania suszonych owoców (np. morele)

Więcej propozycji ćwiczeń w następujących publikacjach: I. Michalak-Widera, K. Węsierska „Będę wielkim mówcą. Zabawy buzi i języka dla każdego smyka”. E. Borsuk-Sorota, A. Kruszewska „Smaczne zabawy buzi i języka. Ćwiczenia aparatu artykulacyjnego dla dzieci.” M. Faściszewska „Wesołe minki tygrysa”.

Historyjki obrazkowe – rozwijanie myślenia przyczynowo-skutkowego Kilkuelementowe historyjki obrazkowe (wyd. Harmonia). M. Barańska „Historyjki obrazkowo-zdaniowe z pytaniami” (wyd. Harmonia). J. Cieszyńska „Kocham mówić. Historyjki obrazkowe z tekstami” (Wydawnictwo Edukacyjne).

Rozwijanie słownictwa

Wczesna nauka czytania – stymulacja rozwoju mowy Sylaba, a nie fonem to najmniejsza jednostka percepcyjna Powtarzanie sekwencji rozwoju mowy dziecka (od samogłosek, wyrażeń dźwiękonaśladowczych, sylab i wyrazów) Naśladowanie 3 etapów nabywania systemu językowego: powtarzania, rozumienia i nazywania

Seria „Kocham czytać” Zestaw „Moje sylabki”

Dziękuję za uwagę 