ZSP-W-9 „Z dziejów prawa cywilnego: PRAWO RZECZOWE, PRAWO ZOBOWIĄZAŃ I PRAWO SPADKOWE”

PODZIAŁ RZECZY  NIERUCHOMOŚCI – ( rzeczy nieruchome, dobra nieruchome) - ziemia i wszystko, co było z nią trwale połączone  DZIEDZICZNE (rodowe)  NABYTE  RUCHOMOŚCI - (rzeczy ruchome) - wszystko, co nie należało do nieruchomości („co miało w sobie ruchawość”)

RODZAJE WŁASNOŚCI  LENNA  ALODIALNA  MIEJSKA  CHŁOPSKA  ZBIOROWA  wspólnota rodzinna (domowa) ▬ niedział ojcowski ▬ niedział braterski ▬ niedział częściowy  wspólnota terytorialna

OGRANIECZENIA WŁASNOŚCI  PRAWO BLIŻSZOŚCI ▬ prawo pierwokupu ▬ prawo skupu  REGALIA ▬ regale ziemi (cała władza w państwie nie należąca bezpośrednio do możnych) stanowiła własność panującego ▬ regale górnicze (kopalniane) – wyłączne prawo do wydobywania kruszców (kopalin): złota, srebra, soli, innych ▬ monetarne (wyłączne uprawnienie do bicia monety) ▬ budowy i posiadania grodów ▬ bartne (wyłączne prawo do posiadania barci i produkcji miodu) ▬ rybołówstwa (wyłączne prawo do połowu ryb) ▬ regale polowania na grubego zwierza, regale karczmy, regale młynne etc.  PRAWO SĄSIEDZKIE  ORDYNACJE I FIDEIKOMISY

NABYCIE WŁASNOŚCI  PIERWOTNE ▬ zawłaszczenie ▬ zasiedzenie  POCHODNE ▬ wzdanie ▬ wwiązanie

TREŚĆ UMOWY (składniki)  ESSENTIALIA NEGOTII (przedmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej)  NATURALIA NEGOTII (przedmiotowo nieistotne składniki treści czynności prawnej)  ACCIDENTALIA NEGOTII (podmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej, klauzule)

RODZAJE UMÓW (formalna, realna, konsensualna)  U. FORMALNA - polegała na zobowiązaniu się jednej strony do świadczenia w przyszłości: ▬Dokonywano tego za pomocą uroczystego przyrzeczenia (ślubowania wiary, fides facta) ▬albo przez wręczenie wierzycielowi wadiacji  U. REALNA - dochodziła do skutku wówczas, gdy zobowiązanie się jednej ze stron do świadczenia w określonym terminie wynikało z faktu otrzymania rzeczy od drugiej strony (tzw. tradycja).  U. KONSENSUALNA - opierała się na samym porozumieniu stron, skutkiem czego do zawarcia umowy nie wymagano wręczenia rzeczy

SPOSOBY ZABEZPIECZANIA ZOBOWIĄZAŃ ▬ ZADATEK (arrha) - polegał na przekazaniu (wręczeniu) jakiegoś przedmiotu, który przechodził na rzecz wierzyciela w razie niewykonania umowy. ▬ KARA UMOWNA (poena conventionalis) – zabezpieczenie polegało na przyrzeczeniu (składanym przez dłużnika – wierzycielowi), że w razie niewykonania umowy zapłaci mu on pewną sumę pieniędzy (zwykle: stipulationis duplae, tj. „w podwójnej wysokości”) ▬ RĘKOJEMSTWO - polegało ono na tym, że zobowiązanie przechodziło na pewną osobę, zwaną ręczycielem ▬ ZAŁOGA - pozwalała wierzycielowi przebywać w gospodzie na koszt dłużnika do czasu spełnienia świadczenia ▬ ŁAJANIE - polegało na tym, że wierzyciel mógł bezkarnie lżyć obraźliwymi słowami dłużnika

PRZYCZYNY WYGAŚNIĘCIA ZOBOWIĄZANIA  ZAPŁATA DŁUGU  EKSKOMUNIKA  WYGNANIE (banicja)  STAN WOJNY  WSTĄPIENIE DO ZAKONU

PODSTAWOWE ZASADY PRAWA ZOBOWIĄZAŃ W CZASACH PÓŹNONOWOŻYTNYCH  z. swobody umów  z. ważności (trwałości) umów  z. kazaulności umów  z. abstrakcyjności umów  klauzula „rebus sic stantibus” 

SPADEK I DZIEDZICZENIE (definicje)  SPADEK – rozumiany jest, jako - ogół praw i obowiązków należących do spadkodawcy w chwili jego śmierci i przechodzących na jego następców prawnych (spadkobierców) w drodze dziedziczenia. Zgodnie ze stanowiskiem prawa cywilnego: w skład spadku wchodzą prawa i obowiązki o charakterze prywatnoprawnym i majątkowym, z wyjątkiem tych, które są ściśle związane z osobą zmarłego oraz tych, które przechodzą z chwilą śmierci spadkodawcy na określone osoby nawet jeśli nie są one spadkobiercami.  DZIEDZICZENIE – wejście spadkobiercy lub kilku spadkobierców (będące skutkiem zdarzenia prawnego – śmierci osoby fizycznej) w sytuację prawną spadkodawcy polegającą w szczególności na nabyciu praw i obowiązków majątkowych, których podmiotem był spadkodawca