WITAMINY

CO TO JEST? Witaminy – grupa organicznych związków chemicznych o różnorodnej budowie, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu żywego. Mogą być pochodzenia naturalnego lub otrzymywane syntetycznie. 

JAK JE DZIELIMY? Witaminy dzielimy na: - Rozpuszczalne w wodzie - Rozpuszczalne w tłuszczach

WITAMINY ROZPUSZCZALNE W WODZIE Witaminy rozpuszczalne w wodzie muszą być dostarczane z dietą, w celu zapewnienia prawidłowego działania organizmu. Witaminy nie dostarczają energii (kalorii), jednakże regulują procesy biochemiczne w komórkach. Do witamin rozpuszczalnych w wodzie należą witaminy a grupy B, witamina C.

WITAMINY ROZPUSZCZALNE W TŁUSZCZACH Większości witamin nasz organizm nie potrafi magazynować, a ich nadmiar wydalamy z potem. Ale witaminy A, D, E i K czyli te rozpuszczalne w tłuszczach, są odkładane w tkance tłuszczowej i w wątrobie. Jest to zaleta – nie grozi nam niedobór, ale z drugiej strony ich nadmiar może być szkodliwy.

JAKIE WITAMINY WYRÓŻNIAMY? Wyróżniamy witaminy: - A - B - C - D - E - K - P - F

WITAMINA A

CO TO JEST? Witamina A „ Przyjaciółka oczu i urody ”- Dba ona o sprawność widzenia, zwłaszcza po zmierzchu, gdy robi się ciemno. Niczym dobra kosmetyczka pielęgnuje urodę - chroni przed przetłuszczaniem i starzeniem się skóry, wpływa na wygląd i zdrowie paznokci oraz włosów. A to tylko namiastka jej zasług.

W CZYM MOŻNA JĄ ZNALEŹĆ? Witamina A występuje w produktach pochodzenia zwierzęcego. Zawierają ją: masło, mleko i produkty mleczarskie, jaja, niektóre tłuste ryby, szczególnie bogata w nią jest wątroba.

WITAMINA B

CO TO JEST? Witaminy z grupy B pełnią ważne role w organizmie, który sam ich nie wytwarza, dlatego należy pamiętać o ich systematycznym dostarczaniu. Odpowiadają za prawidłowy wzrost dzieci, równowagę psychiczną, chronią przed nowotworami. Witaminy z grupy B występują niemal w każdym pożywieniu pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego. Ich uzupełnianie nie jest więc problematyczne, a jedyną przyczyną niedoboru jest nasza niewiedza lub lenistwo.

JAKIE WYRÓŻNIAMY WITAMINY Z GRUPY B? I wiele, wiele innych……

WITAMINA B1

CO TO JEST? Witamina B1 – wpływa na utlenienie węglowodanów, procesy oddychania tkankowego, prawidłową czynność układu nerwowego, mięśni, serca. Wzmaga łaknienie, pobudza przemianę materii.

W CZYM MOŻNA JĄ ZNALEŹĆ? Występuje ona w pokarmach roślinnych i zwierzęcych. Bogatym jej źródłem są: otręby, kiełki zbożowe, groch, fasola, orzechy, drożdże (głównie piwne). Wśród produktów zwierzęcych dużo witaminy B1 znajduje się w wątrobie, chudym mięsie, mleku, żółtku jaja.

WITAMINA B2

CO TO JEST? Witamina B2 – wchodzi w skład biorących udział w oddychaniu komórkowym, w metaboliźmie białek i węglowodanów, w procesach biochemicznych w skórze i naskórku.

W CZYM MOŻNA JĄ ZNALEŹĆ? Najlepszym źródłem witaminy B2 są naturalne pokarmy pochodzenia zwierzęcego i roślinnego zawierające ryboflawinę razem z innymi witaminami z grupy B. Bogatym źródłem witaminy B2 są: wątroba, mięso, jaja, mleko, zielone liściaste warzywa, produkty zbożowe z pełnego przemiału.

WITAMINA B3

CO TO JEST? Witamina B3 (PP) – odgrywa istotną rolę w metaboliźnie skóry, mięśni i układu nerwowego. Pobudza wydzielanie soku żołądkowego i wzmaga kurczliwość przewodu pokarmowego.

W CZYM MOŻNA JĄ ZNALEŹĆ? W warunkach naturalnych występuje w wątrobie, mięsie, mleku, zbożu, warzywach oraz drożdżach.

WITAMINA B6

CO TO JEST? Witamina B6 – wchodzi ona w skład różnych enzymów biorących udział w przemianie białek, węglowodanów i tłuszczów. Jest potrzebna do prawidłowej czynności układu krwiotwórczego i skóry. W większych dawkach działa uspokajająco i nasennie.

W CZYM MOŻNA JĄ ZNALEŹĆ? Witamina B6 występuje w drożdżach, wątrobie, mięsie, kiełkach zbóż, otrębach ryżowych.

WITAMINA B12

CO TO JEST? Witamina B12 – jest ona potrzebna dla prawidłowego tworzenia krwinek czerwonych, funkcjonowania układu nerwowego, normalnego wzrostu. Bierze udział w wielu procesach metabolicznych, między innymi w syntezie kwasów nukleinowych, które są w komórkach nośnikami cech dziedzicznych.

W CZYM MOŻNA JĄ ZNALEŹĆ? Najbogatszym źródłem witaminy B12 są produkty pochodzenia zwierzęcego: wątroba, mięso, ryby, mleko, jaja. Jest ona syntetyzowana przez bakterie w jelitach. Witamina B12 praktycznie nie występuje w warzywach i owocach.

WITAMINA C

CO TO JEST? Witamina C „kwas askorbinowy” - ma przyjemnie kwaśny smak, a żółta barwa z pewnością wróży coś dobrego. Rodzice chętnie więc podają ją dzieciom na lekkie przeziębienie , sami łykając ją profilaktycznie.

W CZYM MOŻNA JĄ ZNALEŹĆ? Duże stężenie witaminy C jest w owocach dzikiej róży, owocach głogu, natce pietruszki, czarnych porzeczkach, koperku, truskawkach, owocach cytrynowych, cebuli, czosnku, kapuście. Ziemniaki i zielone warzywa spożywane w większych ilościach są również ważnym źródłem witaminy C . Kiełki fasoli są bogate w witaminę C, natomiast surowy groch i fasola nie zawierają witaminy C.

WITAMINA D

CO TO JEST? Witamina D – nazwa witaminy D jest używana dla wielu związków, które zapobiegają lub działają leczniczo w krzywicy. Jej rola jest związana głównie z jej wpływem na gospodarkę wapniowo- fosforanową. Witamina D reguluje stężenie wapnia we krwi oraz ułatwia mineralizację kości.

JAKIE WYRÓŻNIAMY WITAMINY Z GRUPY D?

WITAMINA D2 Witamina D2 – występuje ona głównie w organizmach roślinnych/drożdżach

WITAMINA D3 Witamina D3 – występuje ona głównie w organizmach zwierzęcych

WITAMINA E

CO TO JEST? Witamina E – odgrywa ona w ustroju rolę ochronną, zapobiegając nadmiernemu utlenieniu witaminy A, nienasyconych kwasów tłuszczowych, umożliwiając tworzenie toksycznych produktów ich utleniania.

W CZYM MOŻNA JĄ ZNALEŹĆ? Witamina E występuje w kiełkach pszenicy, olejach roślinnych, jajach, mięsie, zielonych liściach np. sałaty.

WITAMINA F

CO TO JEST? Witamina F – stanowi ona zespół nienasyconych kwasów tłuszczowych, które nie są syntetyzowane przez człowieka. Te niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe obejmują dwa rodzaje: 1) Omega 6 2) Omega 3 Zarówno kwasy tłuszczowe omega 6 jak i omega 3 obniżają stężenie cholesterolu we krwi.

W CZYM MOŻNA JĄ ZNALEŹĆ? Kwasy tłuszczowe omega 6 znajdują się w olejach roślinnych: słonecznikowym, sojowym, kukurydzianym, rzepakowym niskoerukowym. Brak ich jest w oleju kokosowym. Kwas tłuszczowe omega 3 znajduje się w olejach rybnych.

WITAMINA K

CO TO JEST? Witamina K – wchłania się ona z przewodu pokarmowego w obecności tłuszczów i prawidłowym dopływie żółci do jelit. Po wchłonięciu witamina K bierze udział w wątrobie w tworzeniu protrombiny i innych czynników niezbędnych w procesach krzepnięcia krwi.

W CZYM MOŻNA JĄ ZNALEŹĆ? W przyrodzie występują dwie naturalne witaminy K: witamina K1, występująca w zielonych liściach i olejach naturalnych i witamina K2 syntetyzowana przez bakterie jelitowe. Istnieje też wiele syntetycznych pochodnych między innymi K3.

WITAMINA P

CO TO JEST? Witamina P – wspomaga ona działanie witaminy C hamując jej utlenienie, zmniejsza przypuszczalność i łamliwość drobnych naczyń krwionośnych, działa słabo rozkurczowo na mięśnie gładkie naczyń.

W CZYM MOŻNA JĄ ZNALEŹĆ? W zielonych częściach roślin witamina P występuje razem z witaminą C. Znaczne ilości witaminy P występują w owocach, zwłaszcza cytrusowych i zielonej papryce.

Przygotowała: Klaudia Balas