Zabytki Proszowic Fot. Archiwum ZS Proszowice

Figura Jezusa Frasobliwego przy ul. 3 Maja Jest to figura Jezusa Frasobliwego w cierniowej koronie – jest to symbol cierpiącej Polski. Napis i data na figurce zatarły się, ale figurkę datuje się na II połowę XIX wieku (ok.1860). Ufundowana została w celu upamiętnienia powstań narodowych przez rodzinę Palmączyńskich.

Biały Krzyż Przy skrzyżowaniu ul. Wiślanej, Wolności i ul. Biały Krzyż znajduje się kapliczka nazwana właśnie Białym Krzyżem. Jest to kamienna biała kolumna, na której szczycie ustawiony jest drewniany krzyż pomalowany na czarno, był wcześniej biały, skąd jego nazwa. Krzyż postawiony był prawdopodobnie na przełomie XVIII i XIX wieku.

Kaplica pod wezwaniem Świętej Trójcy Obecna kaplica murowana z ok. 1859 roku w stylu neogotyckim. Zbudowana jest na planie prostokąta, jednonawowa, z węższym i krótszym prezbiterium zamkniętym trójbocznie. We wnętrzu kaplicy znajduje się ołtarz neobarokowy z II poł. XIX wieku, w nim obraz Matki Boskiej Łaskawej z XVIII wieku. W ścianach wmurowane epitafia i tablice nagrobne rodziny Gostkowskich z 1859 roku, oraz inne epitafia z 1881 i 1885 roku.

Cmentarz parafialny w Proszowicach - groby żołnierzy Armii Kraków Na cmentarzu jest kwatera wojenna żołnierzy Armii Kraków poległych w czasie II wojny światowej. W nocy 1939 na początku września doszło do bitwy 55 Dywizji Piechoty z oddziałami niemieckimi. W wyniku bitwy zginęło 120 żołnierzy, głównie Górnoślązaków. Dowódcą dywizji był pułkownik Stanisław Kalabiński. Został zamordowany przez Niemców w 1941 roku. Kwatery żołnierzy na naszym cmentarzu to największa zbiorowa mogiła Górnoślązaków poległych w wojnie z Niemcami.

Pomnik Józefa Pawłowskiego Ksiądz Józef Pawłowski swą działalność duszpasterską sprawował głównie w Kielcach. Zasłynął pomocą charytatywną niesioną podczas okupacji hitlerowskiej oraz patriotycznymi kazaniami. Po otrzymaniu nominacji na kapelana Polskiego Czerwonego Krzyża uzyskał możliwość wstępu do obozów jenieckich, dzięki czemu dostarczał jeńcom ubrania i ułatwiał ucieczkę. Gdy hitlerowcy dowiedzieli się, że ksiądz Józef Pawłowski ukrywa członków polskiego podziemia zbrojnego, aresztowali go, po czym umieszczony został w więzieniu w Kielcach, a następnie przewieziony do obozu Auschwitz-Birkenau. Z Oświęcimia ksiądz Józef Pawłowski został wywieziony do obozu koncentracyjnego w Dachau i tam stracony 9 stycznia 1942 roku. Jego pomnik został odsłonięty w 2008 roku z okazji 650-lecia lokacji Proszowic. Autorem pomnika jest prof. Czesław Dźwigaj.

Pomnik Kościuszki 24 marca 1794 w Krakowie pod jego przywództwem wybuchło powstanie zwane Kościuszkowskim, a on objął władzę, jako Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej. Rozbicie wojsk generała Tomasowa pod Racławicami należy do największych sukcesów Powstania. Po przegranej bitwie pod Maciejowicami został uwięziony w twierdzy w Petersburgu. Zmarł w Szwajcarii, gdzie spędził ostatnie lata swego życia; został pochowany na Wawelu. Pomnik został odsłonięty w 1957 roku.

Kościół Parafialny w Proszowicach Obecny gotycki kościół zbudowany został na planie prostokąta z wydłużonym prezbiterium od strony wschodniej, wielobocznie zamkniętym i wzmocnionym systemem szkarp przyporowych. Istotnym elementem wystroju prezbiterium są pochodzące z lat 30. XX wieku witraże, wykonane w słynnym krakowskim zakładzie Żeleńskiego. Zarówno witraże, jak i pokrywająca ściany całego kościoła polichromia z lat 1930-1933, są projektu tego samego artysty, prof. Jana Bukowskiego z Krakowa. Organy znajdujące się w kościele pochodzą z 1937 roku (wcześniejsze z XVII wieczne uległy zniszczeniu). Przy kościele stoi dzwonnica z dwudziestego wieku, która zastąpiła drewnianą.

Grupa V

Bibliografia Dzieje parafii i kościoła w Proszowicach, Proszowice 1999 Proszowice – zarys dziejów do 1939r., pod red. Feliksa Kiryka, Kraków 2000 Legendy i obyczaje ziemi proszowickiej, pod red. Doroty Król, Kraków 2002 Ziemia proszowicka – moja mała ojczyzna, pod red. Doroty Król, Kraków 2000