CZYNNOŚCI PRAWNE

czynność prawna - skonstruowana przez system prawny czynność konwencjonalna podmiotu prawa cywilnego, której treść określa przynajmniej w podstawowym zakresie konsekwencje prawne tego zdarzenia prawnego (Z. Radwański); inne konsekwencje wynikają z ustawy, zasad współżycia społecznego i ustalonych zwyczajów autonomia woli zasada swobody umów (art. 353¹ k.c.) oświadczenie woli - konieczny element każdej czynności prawnej (art. 60 k.c.)

RODZAJE CZYNNOŚCI PRAWNYCH 1) jednostronne, umowy i uchwały 2) między żyjącymi i na wypadek śmierci 3) konsensualne i realne 4) zobowiązujące, rozporządzające i o podwójnym skutku 5) przysparzające 6) odpłatne i nieodpłatne 7) kauzalne i abstrakcyjne 8) upoważniające 9) powiernicze

JEDNOSTRONNE CZYNNOŚCI PRAWNE, UMOWY I UCHWAŁY kryterium podmiotowe – czy do dokonania czynności prawnej wystarcza oświadczenie woli jednej strony jednostronna czynność prawna – np. pełnomocnictwo, przyrzeczenie publiczne, testament, oświadczenie o uznaniu ojcostwa, wypowiedzenie stosunku najmu zasada numerus clausus jednostronnych czynności prawnych umowy – wymagają złożenia zgodnych oświadczeń woli wszystkich stron umowy dwustronne i wielostronne uchwały – służą do wyrażenia wspólnej woli określonych zespołów ludzi np. uchwała organów spółdzielni, spółki niekiedy wymóg zgody osoby trzeciej np. art. 17, 103 § 1, 104, 248 § 2, 507, 519 § 2, 525 k.c.

oświadczenia woli wywołujące skutek bez złożenia innej osobie i takie, które wymagają złożenia innej osobie „Oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej” (art. 61 § 1 k.c.) „Oświadczenie woli wyrażone w postaci elektronicznej jest złożone innej osobie z chwilą, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby osoba ta mogła zapoznać się z jego treścią” (art. 61 § 2 k.c.)

CZYNNOŚCI PRAWNE MIĘDZY ŻYJĄCYMI I NA WYPADEK ŚMIERCI (INTER VIVOS I MORTIS CAUSA) kryterium wyróżnienia: chwila, w której mają nastąpić skutki czynności prawnej dopóki śmierć nie nastąpi czynność prawna mortis causa nie wywołuje żadnych skutków prawnych np. testament wykładnia czynności mortis causa: metoda indywidualistyczno-subiektywna

CZYNNOŚCI PRAWNE KONSENSUALNE I REALNE czynność konsensualna co do zasady dochodzi do skutku solo consensu dwa sposoby definiowania czynności prawnych realnych: 1) przesłanką dojścia do skutku czynności prawnej jest (poza oświadczeniem woli) faktyczne przeniesienie władztwa nad rzeczą lub innym przedmiotem materialnym 2) element wydania rzeczy może być zastąpiony przez dokonanie wpisu do odpowiedniego rejestru publicznego, np. ustanowienie zastawu, hipoteki czynności prawne realne - np. ustanowienie zadatku, umowa przechowania, użyczenia, składu

CZYNNOŚCI PRAWNE ZOBOWIĄZUJĄCE, ROZPORZĄDZAJĄCE I O PODWÓJNYM SKUTKU   skutek zobowiązujący – obowiązek zachowania się jednej strony (dłużnika) na rzecz drugiej strony (wierzyciela); zachowanie to nazywamy świadczeniem – polega na działaniu lub zaniechaniu skutek rozporządzający – polegają na przeniesieniu, obciążeniu, ograniczeniu lub zniesieniu prawa podmiotowego czynności prawne o podwójnym skutku – art. 155 § 1, 234, 237, 245, 510, 1052 k.c. zasada nemo plus iuris in alium transferre potest, quam ipse habet

CZYNNOŚCI PRAWNE PRZYSPARZAJĄCE ocena ze względu na majątek innej osoby niż dokonująca czynności zobowiązującej lub rozporządzajacej wywołują korzystne zmiany w sytuacji majątkowej tej innej osoby - powiększają jej aktywa lub zmniejszają pasywa

CZYNNOŚCI PRAWNE ODPŁATNE I NIEODPŁATNE należą do klasy czynności przysparzających nieodpłatne – strona, która dokonała przysporzenia nie otrzymuje lub nie ma otrzymać w zamian korzyści majątkowej odpłatne - otrzymuje lub ma otrzymać korzyść musi mieć realną wartość, a nie jedynie symboliczną korzyść nie musi stanowić ekwiwalentu w znaczeniu ekonomicznym

niektóre czynności prawne wyróżnione przez ustawodawcę są skonstruowane jako: a) odpłatne – np. umowa sprzedaży, zamiany, najmu b) nieodpłatne – np. umowa darowizny, użyczenia c) inne mogą być zarówno odpłatne, jak i nieodpłatne, np. umowa zlecenia, pożyczki, przechowania

(PRZYCZYNOWE I ODERWANE) CZYNNOŚCI PRAWNE KAUZALNE I ABSTRAKCYJNE (PRZYCZYNOWE I ODERWANE) należą do klasy czynności przysparzających kauza: 1) wyobrażenie o tzw. celu prawnym przysporzenia 2) Z. Radwański: „kauza jest elementem treści czynności przysparzającej albo elementem innej czynności lub stosunku prawnego ze względu na który dokonano czynności przysparzającej” czynności prawne kauzalne – ich ważność zależy od istnienia prawidłowej kauzy

typy kauz: 1) causa donandi – treść czynności prawnej powinna wskazywać na nieodpłatny charakter przysporzenia, np. umowa darowizny 2) causa solvendi – podstawa prawna przyporzenia to zwolnienie się przysparzającego z zobowiązania, np. zapłata długu w celu wygaśnięcia zobowiązania 3) causa obligandi vel acquirendi – podstawą prawną przysporzenia jest nabycie prawa lub innej korzyści 4) causa cavendi (zabezpieczająca) – np. przy poręczeniu, ustanowieniu zastawu, hipoteki, przewłaszczeniu na zabezpieczenie 5) causa ustalająca – np. przy uznaniu właściwym

czynności prawne abstrakcyjne – wywołują skutki przysparzające choćby nie istniała prawidłowa kauza np. weksel

CZYNNOŚCI PRAWNE UPOWAŻNIAJĄCE podmiot dokonujący czynności prawnej (A) wyznacza innemu podmiotowi (B) kompetencję do dokonania jakiejś czynności konwencjonalnej (w szczególności czynności prawnej) ze skutkiem dla siebie (tzn. dla A) np. pełnomocnictwo, przekaz są to jednostronne czynności prawne

CZYNNOŚCI PRAWNE POWIERNICZE (FIDUCJARNE) powierzający przenosi na powiernika jakieś prawo (powiernik może z niego korzystać wobec osób trzecich w pełnym zakresie wyznaczonym treścią tego prawa), a powiernik zobowiązuje się wobec powierzającego, że będzie z tego prawa korzystał w ograniczonym zakresie, w szczególności że w określonym przypadku przeniesie prawo z powrotem na powiernika czynności prawne powiernicze typu zabezpieczającego i zarządzającego