Afrykański Pomór Świń 25 luty 2015 r. CHYBIE Marek Pirsztuk Główny Lekarz Weterynarii Opracowano w Głównym Inspektoracie Weterynarii Na podstawie materiałów Głównego Inspektoratu Weterynarii, OIE oraz prezentacji Państwowego Instytutu Weterynarii-PIB w Puławach.

Agenda Ogólne informacje ASF w Europie ASF w Polsce Analiza i zarządzanie ryzykiem Zwalczanie i kontrola choroby

Występowanie Wg OIE Subsaharyjska cześć Afryki Europa (Włochy -Sardynia, Rosja, Białoruś, Ukraina, Polska, kraje nadbałtyckie)

ASF na świecie 2014 - 2015 Źródło: OIE

Gatunki wrażliwe oraz wektory Świnie oraz gatunki z rodzaju Suide (dziki, guźce oraz inne dzikie świnie afrykańskie); Kleszcze z rodzaju Ornithodoros mogą być wektorem przenoszącym chorobę.

Źródła choroby na obszarach wolnych od ASF Dziki przekraczające granicę po uprzednim zakażeniu Skażone produkty pochodzenia zwierzęcego, odpadki i zlewki Skażone środki transportu Bezpośredni kontakt pomiędzy zwierzętami dzikimi lub nosicielami, a także poprzez wydzieliny i wydaliny oraz rany.

Źródła zakażenia na obszarach Zakażone lub nosicielskie świnie lub dziki Skażone odpadki lub zlewki Gnojówka, owady, szczury, skażone materiały.

Cykl zakażeń ASF Wyróżnia się dwa cykle zakażeń ASF: Występujący w Afryce (nosicielstwo, niski poziom przeciwciał przy jednoczesnej wiremii, brak ostrych objawów chorobowych - zakażenia pomimo braku objawów klinicznych, stała obecność zakażeń - ryzyko zakażeń endemicznych, brak szybkiego rozpoznania choroby i rozwleczenia wirusa); Występujący w Europie (jak dotychczas w np. w Polsce jedynie postać ostra choroby, która może przejść w przewlekłą) Dziki są bardziej odporne na zakażenie ASF niż świnie. Zakażenie w przypadku ASF szerzy się o wiele wolniej niż w przypadku CSF.

ASFV Wirus bardzo odporny na czynniki inaktywujące w środowisku Przeciwciała przeciwko ASF zaczynają być wykrywane we krwi w 7-12 dni po zakażeniu Wirus ASF jest wykrywany we krwi już następnego dnia od zakażenia. Brak wytwarzania przeciwciał neutralizujących Brak skutecznej szczepionki U dzików zwalczanie choroby jest możliwe, ale wyjątkowo trudne

PRODUKT PRZEŻYWALNOŚĆ (DNI) Odkostnione mięso 105 Mięso z kością Mięso mielone Solone mięso odkostnione 182 Solone mięso z kością Gotowane mięso odkostnione Gotowane mięso z kością Mięso konserwowane Suszone mięso odkostnione 300 Suszone mięso z kością Wędzone mięso odkostnione 30 Mięso mrożone 1000 Chłodzone mięso odkostnione 110 (5 m-cy) Chłodzone mięso z kością 110 Suszony tłuszcz Podroby Skóra/tłuszcz

Ważną drogą rozprzestrzeniania są środki transportu Moskwa - Mińsk Moskwa – Saint Petersburg

Sytuacja w Rosji w 2015 r.

Źródła zakażeń ASF w Europie Karmienie zlewkami (odpadki z wieprzowiny w portach/lotniskach) Lizbona 1957 Malta 1978 Sardynia 1978 Gruzja 2007 Przemieszczenie skażonej wieprzowiny lub produktów pochodzących od świń. Portugalia 1960 Hiszpania 1960 Rosja 1978 Włochy 1983 Belgia 1985 Białoruś 2013 Przemieszczenie zakażonych dzików Rosja 2007 Ukraina 2013 Litwa 2014 Polska 2014 Łotwa 2014 Białoruś ?

Porównanie szerzenia się CSF i ASF w Polsce luty – listopad 2014 (19 przypadków / 2 ogniska) 1990 1994

Rosja występowanie ASF (OIE, Rossielchoznadzor, 12.II.2014) 2007-2015 726 ognisk i przypadków (OIE, Rossielchoznadzor, 12.II.2014)

Europa (2014-2015) (dane oficjalne)

Białoruś (2014-2015) (dane oficjalne)

Ukraina (2014-2015) (dane oficjalne)

Państwa nadbałtyckie i Polska - ASF Litwa Łotwa Estonia data stwierdzenia pierwszego przypadku (dziki) 17.II.2014 24.I.2014 26.VI.2014 8.IX.2014 liczba przypadków w 2014 r. 30 45 148 41 data stwierdzenia pierwszego ogniska (świnie) 23.VII.2014 24.VII.2014 - liczba ognisk w 2014 r. 2 6 32 Dane z systemu ADNS za 2014 r.

Dziki Jak do chwili obecnej dziki stanowią główne źródło rozprzestrzeniania choroby z Rosji i Białorusi do krajów ościennych Ukrainy, Litwy, Polski, Łotwy i Estonii.

Obecna sytuacja epizootyczna w Polsce 35 przypadków ASF badaniami laboratoryjnymi stwierdzono ASF u 66 dzików 3 ogniska ASF u świń badaniami laboratoryjnymi stwierdzono ASF u 11 świń

I ognisko ASF Potwierdzone: 22.07.2014 r. Gospodarstwo w m. Zielone, gm. Gródek, woj. podlaskie 3 km od granicy z Białorusią (w pobliżu 8 przypadku ASF u dzików) Najbliższe gospodarstwo ok. 200m Ognisko było zlokalizowane na obszarze objętym ograniczeniami – wskazanym w części II załącznika do Decyzji wykonawczej Komisji 2014/178/UE z dnia 27 marca 2014 r.

II ognisko ASF Potwierdzone: 08.08.2014 r. Gospodarstwo w m. Józefowo, gm. Gródek, woj. podlaskie 13 km od granicy z Białorusią (w pobliżu 9 przypadku ASF u dzików) Najbliższe gospodarstwo ok. 500m Ognisko było zlokalizowane na obszarze objętym ograniczeniami – wskazanym w części II załącznika do Decyzji wykonawczej Komisji 2014/178/UE z dnia 27 marca 2014 r.

Pierwszy przypadek ASF u dzików 900 m od granicy z Białorusią 14.02.2014 Gmina Szudziałowo miejscowość Grzybowszczyzna Samiec ~ 50 kg Województwo Podlaskie Powiat Sokólski

PCR +++ ELISA słaby + ~15 km Drugi przypadek ASF u dzików 17.02.2014 Padła samica 2 km od granicy z Białorusią PCR +++ ELISA słaby + Grzybowszczyzna Ozierany Wielkie ~15 km Ze względu na odległość możliwość bezpośredniego przeniesienia zakażenia jest wysoce nieprawdopodobna

Trzeci przypadek ASF u dzików 21.05.2014 locha, ~ 100 kg, znaleziona na brzegu rzeki Świsłocz (granica z Białorusią) PCR +++, ELISA +/-; IPT + Grzybowszczyzna Ozierany Wielkie Rudaki ~15 km ~4.5 km Świsłocz

Czwarty przypadek ASF u dzików Stwierdzono u lochy oraz dwóch prosiąt, znalezionych w dniu 28 maja w pobliżu miejscowości Łosiniany, gmina Krynki, powiat sokólski 3 km

Zasady zwalczania Utworzenie stref zgodnie z decyzją KE 709/2014 (poprzednia dec. KE 178/2014) część IV –dotyczy endemicznego występowania ASF (Sardynia); część III (czerwona) - ASF dotyczy gospodarstw trzody chlewnej i populacji dzików; część II (różowa) – ASF dotyczy populacji dzików; cześć I (niebieska) – dotyczy obszaru na którym istnieje ryzyko rozprzestrzeniania ASF ze względu na bliskość zakażonej populacji dzików Propozycja KE z grudnia 2014 r. – obecnie trwają prace nad zmianą obszarów w państwach bałtyckich

Oba obszary ok. 14 000 km2 17.845,7 km² Woj. podkarpackie = Regionalizacja w województwie podlaskim w związku z ASF wprowadzona decyzją KE 2014/709/EU Oba obszary ok. 14 000 km2 Woj. podkarpackie = 17.845,7 km²

Informacje o obszarach Obszar objęty ograniczeniami (cześć II załącznika decyzji KE 2014/709/EU, zmieniająca decyzje KE 2014/178/EU) (17 gmin). obszar ochronny (cześć I załącznika decyzji KE 2014/709/EU) – żółte (38 gmin).

Ogólne informacje o programie ASF Obowiązkowe badania w kierunku ASF wszystkich padłych i podejrzanych świń o ASF - w całej Polsce; Obowiązkowe badania w kierunku ASF wszystkich padłych dzików, w tym z wypadków komunikacyjnych – w całej Polsce; Obowiązkowe badania w kierunku ASF wszystkich upolowanych dzików w obszarze objętym ograniczeniami; 5-10% upolowanych dzików wzdłuż wschodniej granicy Polski.

Wyniki badań w 2014 r. Monitoring za rok 2014 (1.01. - 31.12.2014) Liczba Gatunek Świnie Dziki Świniodziki Wynik + - Przebadanych zwierząt 23629 6 23623 15881 57 15824 1 W sumie ∑ = 39 511 Liczba wykonanych badań laboratoryjnych 48074 Padłe: 59 świń, 17 dzików i 1 świniodzik

Wyniki badań styczniu 2015 r. Wyniki monitoringu w roku 2015 (1.01. – 01.02.2015) Liczba Gatunek Świnie (żywe) (padłe) Dziki (odstrzelone) Wynik + - Przebadanych zwierząt 1 976 5 1 971 946 24 1 23 W sumie ∑ = 2 946 Padłe: 59 świń, 17 dzików i 1 świniodzik

Ogólna liczba przebadanych na ASF zwierząt od 2011 (do 2015)   2011 2012 2013 2014 2015 2011-2015 świnie dziki ś-dz Liczba zwierząt 244 88 208 1 282 1 672 11 693 23 629 15 881 1 1 976 970 27 729 29 914 Ogółem = 57 643 zwierząt W sumie w latach 2011-2015 przebadano 57 643 zwierzęta, z czego ASF stwierdzono u: - 66 dzików - 11 świń

Przemieszczanie świń oraz mięsa z obszarów Z obszaru objętego ograniczeniami świnie i ich mięso może być przemieszczane do innego obszaru jedynie wtedy gdy gospodarstwo przestrzega zasad bioasekuracji oraz po badaniach laboratoryjnych świń zapewniających wykrycie 10 % prewalencji przy ufności wynoszącej 95%. Z obszaru ochronnego świnie oraz ich mięso mogą być przemieszczane jedynie wtedy gdy gospodarstwo przestrzega zasad bioasekuracji oraz jest pod stałym nadzorem weterynaryjnym W pozostałej części Polski nie obowiązują ograniczenia w przemieszczaniu świń i ich mięsa w obrocie krajowym jak i handlu wewnątrzwspólnotowym.

Likwidacja świń (Stamping out) Po przeprowadzeniu analizy ryzyka świnie z gospodarstw zlokalizowanych w promieniu 10 km od znalezionego przypadku ASF mogą być likwidowane. W przypadku wykrycia ogniska ASF wszystkie świnie w promieniu 10 km zostały zlikwidowane.

Dziękuję za uwagę