Kierunki rozwoju usług informacyjnych w Bibliotece Głównej Politechniki Warszawskiej we współpracy z innymi bibliotekami

dr inż. Grzegorz Płoszajski Biblioteka Główna Politechnika Warszawska Warszawa, IX 2002 r.

Kierunki Poszerzanie dostępu sieciowego (przez Internet) do katalogów, baz danych i czasopism elektronicznych.Poszerzanie dostępu sieciowego (przez Internet) do katalogów, baz danych i czasopism elektronicznych. Integracja zasobów informacyjnych bibliotek Uczelni (m.in.wspólne katalogi).Integracja zasobów informacyjnych bibliotek Uczelni (m.in.wspólne katalogi). Usprawnianie i ujednolicanie dostępu do informacji.Usprawnianie i ujednolicanie dostępu do informacji. Udostępnianie sieciowe niektórych zasobów Uczelni.Udostępnianie sieciowe niektórych zasobów Uczelni. Dydaktyka.Dydaktyka.

I - Poszerzanie dostępu sieciowego Bazy własne (katalogi, bibliografia prac naukowych, prace doktorskie i in.).Bazy własne (katalogi, bibliografia prac naukowych, prace doktorskie i in.). Bazy tworzone wspólnie z innymi bibliotekami w Polsce:Bazy tworzone wspólnie z innymi bibliotekami w Polsce: –baza materiałów konferencyjnych SYMPO (tworzona w PW), –baza zawartości czasopism technicznych BAZTECH (tworzona w ATR w Bydgoszczy) Bazy komercyjne - organizowanie konsorcjów bibliotek w celu wspólnego dostępu do baz danych i czasopism elektronicznych.Bazy komercyjne - organizowanie konsorcjów bibliotek w celu wspólnego dostępu do baz danych i czasopism elektronicznych.

I - Poszerzanie dostępu sieciowego przez internet dla całej uczelni Początkowo rozwijane w dużej mierze z inicjatywy Biblioteki Głównej i Władz Uczelni.Początkowo rozwijane w dużej mierze z inicjatywy Biblioteki Głównej i Władz Uczelni. Obecnie dokonywane przy czynnym udziale użytkowników, formułujących oczekiwania odnośnie zasobów informacyjnych i stawiających wymagania dotyczące usprawnień.Obecnie dokonywane przy czynnym udziale użytkowników, formułujących oczekiwania odnośnie zasobów informacyjnych i stawiających wymagania dotyczące usprawnień.

I - Poszerzanie dostępu sieciowego... - c.d. Początkowo (1998):Początkowo (1998): –dostępne sieciowo 3 komercyjne bazy danych (w tym SCI, INSPEC), brak pełnotekstowych; –dostępne tylko lokalnie: bazy komercyjne (ok. 8), własne katalogi i bazy danych, Obecnie (2002):Obecnie (2002): –dostępne sieciowo 23 komercyjne bazy danych, w tym 7 baz czasopism elektronicznych, i bazy własne. –dostępne tylko lokalnie: bazy komercyjne na CD i 1 baza stanowiąca depozyt.

I - Poszerzanie dostępu sieciowego... - c.d.

II - Integracja zasobów informacyjnych bibliotek Uczelni Scalanie katalogów bibliotecznych jest korzystne dla użytkowników (usprawnia wyszukiwanie informacji) i dla kierujących bibliotekami (sprzyja koordynacji gromadzenia zbiorów).Scalanie katalogów bibliotecznych jest korzystne dla użytkowników (usprawnia wyszukiwanie informacji) i dla kierujących bibliotekami (sprzyja koordynacji gromadzenia zbiorów). Jest interesujące, że integracja bibliotek uczelnianych w oparciu o wspólny system komputerowy jest we Francji wspierana ustawowo.Jest interesujące, że integracja bibliotek uczelnianych w oparciu o wspólny system komputerowy jest we Francji wspierana ustawowo.

II - Wspólne katalogi W Politechnice Warszawskiej tworzony jest wspólny katalog książek bibliotek pracujących w systemie Aleph. W roku 2001 połączono elektroniczne katalogi książek (w systemie Aleph) czterech bibliotek uczelnianych z katalogiem Biblioteki Głównej. W roku 2002 dochodzi kolejna biblioteka.

II - Wspólne katalogi (c.d.) Katalog czasopism obejmuje zbiory Biblioteki Głównej i Biblioteki Wydziału Chemicznego Katalog czasopism naukowych będzie (stopniowo) rozszerzany, tak by objąć nim wszystkie biblioteki Uczelni - niezależnie od tego, czy same prowadziły elektroniczne katalogi czasopism i czy używają system Aleph.

II - Wspólne katalogi Scalanie katalogów wymaga ścisłej współpracy bibliotek Uczelni. Prowadzenie wspólnych katalogów zacieśnia współpracę bibliotek uczelnianych w zakresie: –katalogowania i gromadzenia zbiorów, –kompletowania informacji (np. dotyczących materiałów konferencyjnych znajdujących się na Uczelni).

III - Usprawnianie dostępu do informacji Jednoczesne poszukiwanie informacji w wielu bazach staje się uciążliwe: –różne sposoby dostępu (jedne przez IP, drugie przez hasła); –różne sposoby formułowania zapytań; –różne formy prezentacji odpowiedzi; –brak indeksów obejmujących jednocześnie wiele baz.

III - Usprawnianie dostępu do informacji Staramy się jako Biblioteka Główna uzyskiwać dostęp dla Uczelni na podstawie adresów komputerów (IP), a nie haseł. Podejmujemy działania usprawniające korzystanie z dostępnych baz.

III - Usprawnianie dostępu do informacji Do BG zgłoszono postulat wykonania i udostępnienia w WWW listy wszystkich czasopism elektronicznych dostępnych dla pracowników i studentów Uczelni. Zamierzamy postulat zrealizować nieco szerzej (i szybko). Cieszymy się z takiego głosu użytkowników.

III - Usprawnianie dostępu do informacji Postulat będzie realizowany w wersji, obejmującej: –utworzenie postulowanej listy, –wzbogacenie jej o aktywne linki do baz zapewniających dostęp do poszczególnych czasopism, –aktualizowanie przy zmianach baz, –utworzenie charakterystyki dziedzinowej poszczególnych baz.

IV - Ujednolicanie sposobu korzystania z baz tworzonych w PW Nasze bazy stopniowo przenosimy do systemu Aleph.Nasze bazy stopniowo przenosimy do systemu Aleph. Nowe bazy tworzymy w systemie Aleph.Nowe bazy tworzymy w systemie Aleph. Użytkownicy mają podobny interfejs oraz podobny sposób wyszukiwania i gromadzenia wyników.Użytkownicy mają podobny interfejs oraz podobny sposób wyszukiwania i gromadzenia wyników.

IV - Ujednolicenie dostępu do zewnętrznych baz danych Obserwujemy sposoby rozwiązywania tego problemu w innych uczelniach. Przygotowujemy się do testowania niektórych rozwiązań. Chcemy zapewnić użytkownikom praktyczną możliwość sprawdzenia testowanych podejść na prawdziwych danych (dostępnych dla PW).

IV - Ujednolicenie dostępu do zewnętrznych baz danych Problemy z jednoczesnym wyszukiwaniem w różnych bazach danych dotyczą przede wszystkim: –samej możliwości przeszukiwania baz przez zewnętrzny (jednolity) mechanizm z ominięciem dedykowanego interfejsu, –różnych form odpowiedzi: różnych struktur informacji lub braku struktury,różnych struktur informacji lub braku struktury, różnych zakresów wykonywanych poleceń.różnych zakresów wykonywanych poleceń.

IV - Ujednolicenie dostępu do zewnętrznych baz danych Problemy dotyczą ponadto: –różnych technik dostępu (protokół Z39.50, HTTP, Aleph), –różnych protokołów formułowania zapytań, –różnych alfabetów (zestawów znaków), –powtarzania się informacji w odpowiedziach z różnych baz (potrzeba „deduplikacji”), –sortowania informacji z różnych baz.

IV - Ujednolicenie dostępu do zewnętrznych baz danych Dodatkowe problemy z jednoczesnym korzystaniem dotyczą: –powiązań pomiędzy bazami różnych typów: np. (pół)automatyczne sprawdzenie w katalogach bibliotek, czy posiadają szukane publikacje;np. (pół)automatyczne sprawdzenie w katalogach bibliotek, czy posiadają szukane publikacje; rozszerzenie poszukiwań o prace cytowane;rozszerzenie poszukiwań o prace cytowane; –techniki łączenia informacji między bazami różnych typów.

IV - Ujednolicenie dostępu do zewnętrznych baz danych Dodatkowe udogodnienia mogą obejmować: –profile użytkownika (zestawy czasopism i baz); –automatyczne okresowe powtarzanie przeszukiwania wskazanych baz; –mechanizmy gromadzenia wyników („półki”) i in.

IV - Ujednolicenie dostępu do zewnętrznych baz danych Przykład jak może wyglądać jednoczesne korzystanie z różnych baz przy użyciu nowych technik informacyjnych? Przykład oparty jest na źródłach obcych.

IV - Ujednolicenie dostępu do zewnętrznych baz danych –Zamierzamy testować podobne produkty. –Obecnie rozpoczęliśmy przygotowania do testowania Metalib/SFX. –Próbna instalacja jest za nami (proste wyszukiwanie już działa). –Będziemy dołączać źródła różnych typów spośród dostępnych dla Uczelni. –Zapewnimy użytkownikom możliwość sprawdzenia; liczymy na opinie.

V - Udostępnianie sieciowe niektórych zasobów Uczelni. –Rozważamy celowość udostępniania sieciowego niektórych skryptów studenckich (nie wznawianych). –Widzimy możliwość udostępniania czasopism naukowych wydawanych na Uczelni. –Działania w tym zakresie wymagają szerszej współpracy (prawo autorskie, kwestie ekonomiczne i techniczne). –Liczymy na wypracowanie polityki Uczelni w tym względzie.

V - Udostępnianie sieciowe niektórych zasobów Uczelni. Widzimy celowość udostępniania wybranych, szczególnie interesujących dokumentów wchodzących w skład Narodowego Zasobu Bibliotecznego. Możliwości techniczne bezpiecznej digitalizacji tych dokumentów powstaną po uzyskaniu odpowiedniego skanera, służącego do archiwizacji.

VI - Dydaktyka Biblioteka Główna szkoli studentów w korzystaniu ze źródeł informacji naukowej. Szkolenia dla studentów I roku skupione są na zagadnieniach podstawowych. Szkolenia studentów starszych lat w zagadnieniach zaawansowanych są prowadzone tylko dla Wydziału IChiP.

VI - Dydaktyka Wielu studentów obytych z internetem tak łatwo chwyta podstawy, że aż nie dostrzega pożytku z technik zaawansowanych (np. indeksów) i zapomina o ich istnieniu. W rezultacie studenci często nie umieją dobrze zrobić przeglądu literatury.

VI - Dydaktyka Obecnie studenci powinni wynosić z uczelni umiejętność efektywnego korzystania z dostępu do informacji. Pomocą w jej przyswojeniu byłoby stawianie studentom wymagań przez prowadzących prace magisterskie. Wydziały mogłyby z czasem określić swoje standardy (lub wymagania minimalne).

VI - Dydaktyka Biblioteka Główna: udostępnia w sieci opracowane przez siebie instrukcje korzystania z systemu Aleph i z niektórych baz, jest przygotowana do prezentowania baz pracownikom naukowym, prowadzi szkolenia dla bibliotekarzy.

Dziękuję Państwu za uwagę