Oddział Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia PSSE w m. st. Warszawie Oddział Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia Warszawa, 06-08 2010 Profilaktyka zatruć grzybami

Zbiory grzybów Pierwsza fala grzybów zaczyna wyrastać wiosną. W czerwcu i lipcu zaczynają wyrastać gołąbki i kurki. W sierpniu i na początku września grzyby wyrastają po większych opadach deszczu i w wilgotnych siedliskach. W połowie lub w końcu września zaczyna się jesienny masowy wysyp grzybów. Wyrastają borowiki, podgrzybki, kozaki…

Najważniejsze zasady bezpiecznego zbierania grzybów Grzyby zbieraj do przewiewnych koszy, nigdy do plastikowych torebek, gdyż ulegają zaparzeniu i powstają w nich substancje trujące. Zbieraj tylko dobrze znane grzyby, delikatnie wykręcając z podłoża w całości. W ten sposób dostrzeżesz najbardziej charakterystyczne cechy występujące na trzonie grzyba Zbieraj tylko młode, dobrze wyrośnięte owocniki. Zbyt młode nie wykształciły jeszcze cech charakterystycznych do rozpoznania, zbyt stare zaś mogą spowodować zatrucie. Nie oceniaj grzybów po smaku Nie spożywaj grzybów zbieranych wokół terenów przemysłowych lub szlaków komunikacyjnych gdyż łatwo wchłaniają zanieczyszczenia.

Zadady…cd Pamiętaj, aby potrawy z dobrych grzybów zjadać zaraz po przygotowaniu. Nie zostawiaj na dzień następny. Potrawy z grzybów psują się łatwo i szybko i powstają w nich substancje trujące. Nie niszcz grzybów niejadalnych, ponieważ wiele z nich żyje w symbiozie z różnymi gatunkami drzew i krzewów. Niszcząc grzyby negatywnie wpływasz na organizmy żyjące razem z nimi Nie zbieraj grzybów na terenach chronionych: tereny upraw leśnych i młodników, rezerwaty przyrody, parki narodowe Zachowaj rozwagę i zbieraj tylko grzyby dobrze Ci znane. Obejrzyj dokładnie cały owocnik i ustal przynależność gatunkową grzyba, w przypadku wątpliwości okaz wyrzuć!

Oto budowa grzyba …

Podział grzybów Grzyby trujące Grzyby jadalne Grzyby niejadalne Wytwarzające jadalne owocniki Zawierające substancje trujące w ilościach toksycznych dla ludzi Owocniki nie nadają się do spożycia ze względu na nieprzyjemny smak, zapach, twardy miąższ i inne czynniki powodujące nieprzydatność spożywczą Gołąbek zielonawy Goryczak żółciowy – zwany nieprawidłowo Szatanem Muchomor sromotnikowy

Grzyby trujące oraz niejadalne i podobne do nich jadalne występujące w sezonie wakacyjnym oraz wczesną jesienią

Lasy mieszane Grzyb trujący Grzyby jadalne bez pierścienia i pochwy Muchomor sromotnikowy Pieczarka Brązowe blaszki, bez pierścienia i pochwy VI – X Lasy mieszane Ma wyraźny pierścień, Nasada trzonu jest otoczona wysoką odstającą pochwą bez pierścienia i pochwy Gołąbek zielonawy VII - X Gąska zielonka Od IX Pierścień ruchomy Trzon bez pochwy Czubajka kania VI - XI

Objawy zatrucia faza 1 – nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha; Muchomor sromotnikowy Jest najsilniej trującym grzybem! 10 – 12 godzin po spożyciu : faza 1 – nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha; faza 2 – toksyczne uszkodzenie wątroby (żółtaczka, skaza krwotoczna); faza 3 – śpiączka wątrobowa, niewydolność nerek, zgon/ powolne zdrowienie

UWAGA! Należy pamiętać, że przy zatruciach muchomorem sromotnikowym występuje faza pozornej poprawy, po której stan chorego gwałtownie się pogarsza. Niezależnie od polepszenia stanu zdrowia osobę podejrzaną o zatrucie należy natychmiast przewieźć do szpitala !!!

Pieprznik jadalny Lisówka pomarańczowa IV – X IX – XI Lasy iglaste Grzyb jadalny Grzyb trujący Pieprznik jadalny Lisówka pomarańczowa IV – X IX – XI Lasy iglaste Kapelusz – pomarańczowożółty, istnieją też jego białe i ametystowe odmiany Rozszerzające i rozwidlające się listwy Rozwidlające i zbiegające się w trzon Kapelusz - od żółtego do pomarańczowożółtego. Istnieją też jego białawe odmiany

Objawy zatrucia - nudności, Lisówka pomarańczowa 3 – 5 godzin po spożyciu : - nudności, - wymioty, - bóle brzucha, - wzmożone pragnienie - biegunka

Spotykany zwłaszcza w górach, rzadko w okolicach wielkich miast Grzyb jadalny Grzyb niejadalny Od IX Lasy iglaste Borowik szlachetny Goryczak żółciowy Spotykany zwłaszcza w górach, rzadko w okolicach wielkich miast VI - X Nie zmienia swojej barwy Po dotknięciu brązowieje Trzon pokryty mniej wyraźną siateczką Trzon ma barwę jasnożółtawą Pokryty wyraźną siateczką

Objawy po spożyciu Goryczak żółciowy - nawet niewielka ilość skutecznie psuje smak potrawy - może spowodować niedyspozycje żołądkowe

W LASACH ŚWIERKOWYCH I SOSNOWYCH, W ZAROŚLACH Grzyb jadalny Grzyb niejadalny Gołąbek wymiotny Gołąbek cukrówka VIII – X VII – X W LASACH ŚWIERKOWYCH I SOSNOWYCH, W ZAROŚLACH

Objawy zatrucia - nudności, - wymioty, - biegunka Gołąbek wymiotny 0,5 – 1 godziny po spożyciu : - nudności, - wymioty, - biegunka

sprawdzać swój zbiór dwukrotnie Pamiętajmy! Trzeba zawsze sprawdzać swój zbiór dwukrotnie

Większość najbardziej niebezpiecznych grzybów to grzyby blaszkowe, które posiadają na spodniej stronie kapelusza blaszki (cienkie listewki). Najsmaczniejsze grzyby jadalne mają na spodniej stronie kapelusza rurki, tzn. warstwę ułożonych obok siebie rureczek, przypominającą gąbkę. Popularnie nazywamy je grzybami rurkowymi. W tej grupie nie spotyka się grzybów śmiertelnie trujących.

Przesądy dotyczące grzybów- znasz je? To nie prawda, że zjadają tylko grzyby jadalne To nieprawda, że sinieją i mają gorzki smak tylko grzyby ………  To nieprawda , ze na łąkach rosną tylko grzyby…………. Ciemnienie cebuli czy czarnienie srebrnej łyżki włożonej do potrawy z grzybów nie dowodzi, że są one gatunkami ………………

Postępowanie w przypadku zatrucia grzybami Powinniśmy natychmiast wezwać lekarza!!! Zanim przybędzie lekarz należy: wypróżnić żołądek poprzez wywołanie wymiotów, (nie wolno podawać mleka ani alkoholu). zabezpieczyć wymiociny oraz resztki potrawy grzybowej zabezpieczyć obierzyny z grzybów Wymienione zabiegi należy zastosować, do osób które jadły tę samą potrawę, choć nie wystąpiły u nich jeszcze objawy zatrucia.

Sprawdź swoją wiedzę

Ważne elementy identyfikujące grzyby ………. ………. ………. .………

………

Zbierz grzyby jadalne 3 4 1 2 7 6 5 9 8 10

P N W 6. S T 1. 2. 3. 4. 5. 7 Hasło – NALEŻY ZBIERAĆ GRZYBY … 1. Ślimaki zjadają również grzyby … 2. Ma brązowe blaszki 3. Jeden z objawów zatrucia grzybami 4. Trzon Goryczaka żółciowego jest pokryty … siateczką 5. Większość najbardziej znanych grzybów niejadalnych ma na spodniej stronie kapelusza… 6. Goryczak żółciowy zwany jest nieprawidłowo… 7. Najbardziej charakterystyczne cechy występują w …grzyba

N I P E J A D L C Z R K U O Ś W Ź Ą B S 6. T M 1. 2. 3. 4. Y 5. 7 Hasło – NALEŻY ZBIERAĆ GRZYBY … 1. N I E J A D L 2. P C Z R K 3. U O Ś 4. W Y Ź Ą 5. B S 6. T M 7 1. Ślimaki zjadają również grzyby … 2. Ma brązowe blaszki 3. Jeden z objawów zatrucia grzybami 4. Trzon Goryczaka żółciowego jest pokryty … siateczką 5. Większość najbardziej znanych grzybów niejadalnych ma na spodniej stronie kapelusza… 6. Goryczak żółciowy zwany jest nieprawidłowo… 7. Najbardziej charakterystyczne cechy występują w …grzyba

Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w m. st Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w m. st. Warszawie Oddział Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia Nasz kontakt: 01-864 Warszawa ul. Kochanowskiego 21 tel. (022) 310-79-33 do 36; fax : (022) 310-79-01 oswiatazdrowotna@pssewawa.pl