Świadomy wybór opraw drogowych LED KONFERENCJA LEDyfikacja miast i wsi. Oświetlenie drogowe. Świadomy wybór opraw drogowych LED Organizatorzy: Akademia LED, kwartalnik Oświetlenie LED, Międzynarodowe Targi Poznańskie

W dobie gwałtownego rozwoju technologii LED i coraz szerszego stosowania w oświetleniu dróg, parków, ścieżek rowerowych etc. rodzi się szereg pytań o to jakie warunki powinna spełniać drogowa, czy też parkowa oprawa LED poza faktem, iż teoretycznie spełnia założenia dla danej klasy oświetleniowej czy klasy drogi. Osoby decydujące o zastosowaniu nowej, często mało jeszcze znanej technologii LED napotykają wiele problemów i muszą często podejmować ryzyko wyboru wśród niesprawdzonych rozwiązań. Obecnie na rynku oferowana jest ogromna różnorodność produktów LED. Są wśród nich takie, które opierają się na przebadanych i sprawdzonych rozwiązaniach. Niestety pewna część rynkowej oferty nie spełnia nawet minimalnych wymagań, pomimo deklaracji wysokich parametrów technicznych składanych przez oferentów. Rozczarowanie klientów, którzy zakupili takie produkty prowadzi do odrzucenia dobrego, innowacyjnego i przyszłościowego sposobu oświetlania, a w konsekwencji do niezrealizowania płynących z niego korzyści. Użytkownicy czują się oszukiwani i być może na długie lata odwracają się od oświetlenia LED, a gospodarka kraju traci możliwość poprawy bilansu energetycznego i ochrony środowiska.

Dlatego przy wdrażaniu nowej technologii miejskiego oświetlenia LED w odpowiedzialnych za to Jednostkach Samorządu Terytorialnego rodzi się wiele pytań o to jakie warunki powinny spełniać drogowe i parkowe oprawy LED poza faktem, iż odpowiadają wymaganiom danej klasy oświetleniowej lub klasy drogi. Pomocą instytucjom i osobom borykającym się z takimi problemami powinni służyć projektanci i specjaliści ds. oświetlenia ze strony producentów. Niestety na polskim rynku oświetlenia LED spotyka się jeszcze wiele nierzetelnych firm podających się za profesjonalnych producentów, a w rzeczywistości nimi niebędących oraz importerów zarówno samych diod LED jak i całych opraw. Firmy te wywodzą się często z branży elektronicznej i mają niewielką wiedzę w dziedzinie oświetlenia. Ich doradztwo polega często jedynie na powtarzaniu sloganów reklamowych.

Decyzja o modernizacji Warto zatem przybliżyć im najważniejsze aspekty drogowego oświetlenia LED w formie krótkiego poradnika opisującego w kilku krokach na co należy zwracać szczególną uwagę w związku ze zmianą dotychczasowego oświetlenia w tradycyjnej technologii lamp wyładowczych na oświetlenie LED i jakich błędów wystrzegać się np. podczas formułowania istotnych warunków zamówienia publicznego. Dlatego też wybór właściwej oprawy drogowej LED nie jest zadaniem łatwym zwłaszcza dla osób, które na co dzień nie mają styczności z techniką oświetleniową oraz technologią LED, a także pracowników którzy w samorządach lokalnych oświetleniem publicznym zajmowały się tylko okazjonalnie. Decyzja o modernizacji Ogłoszenie o podjęciu dialogu technicznego na temat „Modernizacja i przebudowa oświetlenia ulicznego Projekt oparty na wynikach dialogu – określającego parametry opraw LED SIWZ -Określenie parametrów technicznych opraw LED na podstawie dialogu i projektu

Po pierwsze źródło światła czyli dioda LED • Należy stosować oprawy oświetleniowe wyposażonych w diody mocy LED (tzw. Power LED) uznanych światowych producentów, np. firm Cree, Osram, Philips, Bridgelux, itp. Po pierwsze źródło światła czyli dioda LED • Zastosowanie opraw z diodami niewiadomego pochodzenia, lub pochodzących od mało znanych i niesprawdzonych producentów, głównie z Chin, może powodować problemy z ich trwałością, polegające na awariach pojedynczych elementów, sekcji lub całych modułów. Będzie to wymagało serwisowania opraw, które zwłaszcza po okresie gwarancyjnym może być odpłatne, zwłaszcza gdy gwarancja wynosi mniej niż 5 lat. Obecnie czołowi producenci oświetlenia LED oferują długość okresu gwarancyjnego na poziomie 5 do 10 lat. Dla porównania oprawy do tzw. konwencjonalnych źródeł światła, np. do wysokoprężnych lamp sodowych, zwykle oferowano z 3-letnim okresem gwarancji producenta.

• Przy niskiej jakości diod LED mogą pojawiać się także inne problemy, m.in z utrzymaniem deklarowanego przez producenta strumienia świetlnego w czasie, a także dużymi różnicami w strumieniu świetlnym czy też deklarowanej barwie światła poszczególnych elementów świecących. Zdarza się bowiem, że diody LED z tej samej partii produkcyjnej charakteryzują się różną temperaturą barwową od 4500 K do 6500 K, co bywa spowodowane faktem, iż niektórzy chińscy producenci diod LED mają problemy z utrzymaniem reżimu technologicznego, a brak dokładnego selekcjonowania skutkuje obniżeniem lub zafałszowaniem parametrów diod LED. Niesolidni importerzy mogą też kupować diody nie zwracając uwagi na rodzaj partii lub serii, a nawet „odpady produkcyjne”, w myśl zasady iż liczy się tylko jak najniższa cena. 供应3w超亮绿色大功率LED ３Ｗ白色パワーＬＥＤ ＯＳＷ４ＸＭＥ３Ｃ１Ｅ

• Istotny jest również parametr skuteczności świetlnej diod określanej często jako ich wydajność, podawanej w lm/W np. 115lm/W. Jest on niestety często stosowany jako pojęcie – „wytrych”. Sugerując tym samym że im wyższa wydajność diod tym lepsza ma być oprawa oświetleniowa, co nie zawsze jest zgodne z rzeczywistością. Oferenci posługują się często wartością skuteczności świetlnej diod, a nie całych opraw - Oprawa z diodami o „deklarowanej” wydajności 115lm/W nie koniecznie musi niekoniecznie musi być lepsza i bardziej wydajna od oprawy 90lm/W. Na wydajność całej oprawy ma wpływ wiele czynników jak prąd sterowania, utrzymanie strumienia świetlnego w czasie, no i oczywiście optyka czyli zastosowanie odpowiednich soczewek oraz ochronnej szyby o wysokim stopniu przepuszczalności światła. Warto wiedzieć, że na rynku są już dostępne diody LED firmy Cree o wydajności >200 lm/W, jednakże nie są one jeszcze powszechnie stosowane w oprawach oświetleniowych. Wynikiem 276 lumenów na wat inżynierowie z firmy Cree pobili własny rekord skuteczności świetlnej białych diod POWER LED w warunkach laboratoryjnych. Ten kolejny już kamień milowy w przemyśle LED przewyższa rekord z zeszłego roku, kiedy to udało się osiągnąć 254 lm/W i obrazuje dynamikę rozwoju technologii w przemyśle oświetlenia LED. Pobicie nowego rekordu umożliwiła innowacyjna technologia Cree SC3 Technology Platform, wykorzystywana w serii Cree XLamp® LED. Platforma SC3 Technology to zaawansowany postęp w architekturze chipów LED bazująca na nowym projekcie obudów. Cree poinformowało, że rekordowy wynik 276 lm/W został zarejestrowany przy zasilaniu prądem 350 mA oraz skorelowanej temperaturze barwowej 4401 K.

• Według praktyki stosowanej obecnie w realizacjach w USA i Unii Europejskiej, optymalna temperatura barwowa światła białego diod LED stosowanych w oprawach oświetlenia drogowego powinna wynosić od 4000 K do 4500 K i być jednolita dla wszystkich diod w pojedynczej oprawie oraz we wszystkich oprawach w serii. Mówiąc językiem potocznym, jest to temperatura barwowa światła białego dziennego .

Zasilanie to najbardziej wrażliwy element oprawy LED • Podobnie jak w przypadku diod LED, w oświetleniu drogowym należy stosować oprawy wyposażone w zasilacze renomowanych producentów światowych, np. firm Mean Well, Philips, itp. Zasilanie to najbardziej wrażliwy element oprawy LED Warto również zauważyć, że coraz więcej innowacyjnych firm polskich, np. AZO Digital, wprowadza własne rozwiązania w tym zakresie. Obecnie są one w fazie testów i zapewne niebawem będą dostępne na rynku.

• Zasilacz drogowej lub parkowej oprawy oświetleniowej LED powinien posiadać w standardzie zabezpieczenia: przeciwzwarciowe, przeciążeniowe, nadnapięciowe i termiczne z aktywną funkcją korekcji współczynnika mocy (PFC), oraz ochronę przeciwprzepięciową 10 kV Uzyskanie jeszcze większych oszczędności zużycia energii i emisji CO2 zapewniają odpowiednie sterowniki, które da się w pełni zaprogramować, posiadające wszystkie opcje zmiany natężenia strumienia świetlnego i zakresu napięć w jednym sterowniku. Inteligentny system monitorowania temperatury modułu światła LED maksymalizujący niezawodność systemu. Możliwość tworzenia inteligentnego systemu zarządzania i monitorowania przez: IR (podczerwień) / 0-10V / PLC / RS485 Możliwość dostosowania poprzez oprogramowanie mocy wyjściowej zgodnie ze standardami automatyczna adaptacja prądu i napięcia Funkcja automatycznej regulacji mocy i współpraca z czujnikiem zmierzchowym i czujnikiem ruchu etc. WIELOPOZIOMOWA płynna redukcja mocy zależna m.in. od ilości światła dziennego oraz natężenia ruchu Utrzymanie strumienia świetlnego w czasie CLO pozwalający zapewnić stale wymagany poziom oświetlenia przez cały okres użytkowania dodatkowe oszczędności energii >7% • Decydujący wpływ na długość gwarancji udzielanej przez producentów opraw ma trwałość zasilaczy elektronicznych, która jest z reguły niższa od trwałości diod LED. Gwarancja na całą oprawę powinna być jednak udzielana na okres nie krótszy niż 5 lat przy równoczesnym określeniu trwałości diod LED na 50 000 do 100 000 godz.

Generalnie oprawy LED powinny mieć konstrukcję dwukomorową, tzn Generalnie oprawy LED powinny mieć konstrukcję dwukomorową, tzn. posiadać niezależne komory źródeł światła i osprzętu elektrycznego. Ze względu na prawdopodobieństwo awarii zasilacza w sytuacji dalszej przydatności diod LED, warto zwrócić uwagę to , iż oprawa mająca konstrukcję dwukomorową umożliwia łatwą wymianę zasilacza w przypadku jego awarii. Zapewnia też separację termiczną diod LED wytwarzających dużą ilość energii cieplnej od elektronicznego układu zasilającego wrażliwego na przegrzanie. Pozwala też na zapewnienie bezwzględnej szczelności wnętrza, a zatem np. czystości układu optycznego oprawy w czasie długoletniej eksploatacji.

• Warto mieć świadomość, że w Polsce przyjmuje się średni roczny czas pracy oświetlenia drogowego 4026 h przy pracy 11 godz./dobę. Przy deklarowanej trwałości diod LED równej 50 000 godz. dawałoby to trwałość ponad 12 lat. Wartość ta dotyczy jednak źródeł światła LED, a nie całej oprawy i nie stanowi podstawy określenia czasu gwarancji. • Wiodący producenci udzielają gwarancji na co najmniej 5 lat, w niektórych przypadkach do 10 lat, przy uzasadnionym domniemaniu, że przez cały ten okres, a także po jego upływie, renomowany producent będzie obecny na rynku, a zastosowane w budowie oprawy wysokiej jakości komponenty uzasadniają jej udzielenie. Warto zaznaczyć iż powyższe parametry są niezwykle istotne podczas określania „czasu zwrotu” z inwestycji i mają realny wpływ na podjęcie decyzji o modernizacji oświetlenia

Obudowa to trzeci ważny element oprawy LED • Poza stroną estetyczną obudowa oprawy LED pełni szereg zadań istotnych dla jej funkcjonowania. Przeznaczenia Funkcjonalne – oprawy drogowe

Oprawy z przeznaczeniem oświetlenia parków, alei oraz przestrzeni architektonicznych

Korpus obudowy o wysokiej jakości powinien być wykonany z aluminium odlewanego ciśnieniowo, pokrytego malarską powłoką proszkową zabezpieczającą przed wpływami atmosferycznymi. Najlepsze rozwiązania obudów charakteryzują się gładką powierzchnia zewnętrzną przy równoczesnym zapewnieniu diodom LED skutecznego chłodzenia. Dopuszczalne są także konstrukcje z układem samoczyszczących się zewnętrznych radiatorów, odprowadzających skutecznie wodę i brud osadzający się na oprawie, chociaż nie są zalecane do stosowania przy drogach z dużą ilością drzew, których opadające liście mogą skutecznie zanieczyszczać radiatory wpływając na ilość odprowadzanego ciepła a tym samym żywotność samej oprawy. Standardem jest szczelność obudowy oprawy nie niższa niż IP 66 dla obu komór – optycznej i osprzętu. Szczególnie starannie powinna być uszczelniona komora zawierająca źródła światła LED i układ optyczny, tak aby uniemożliwiać kondensowanie pary wodnej i penetrację zanieczyszczeń, także insektów. Komora ta powinna być zamknięta płaskim kloszem z wandaloodpornego szkła hartowanego o odporności udarowej co najmniej IK 08 i wysokim współczynniku przepuszczania światła zapewniającym sprawność oprawy na poziomie nie mniejszym niż 85%..

Przykład właściwego dostosowania oprawy HID do diod LED • Nie powinno dopuszczać się do stosowania opraw LED z korpusami, które zostały skonstruowane z myślą o wysokoprężnych wyładowczych źródłach światła, sodowych lub metalohalogenkowych, o ile nie przeszły one stosownych badań termicznych. Przykład właściwego dostosowania oprawy HID do diod LED

• Generalnie oprawy LED powinny mieć konstrukcję dwukomorową, tzn • Generalnie oprawy LED powinny mieć konstrukcję dwukomorową, tzn. posiadać niezależne komory źródeł światła i osprzętu elektrycznego.

Przykładem niewłaściwego określenia kryteriów wyboru opraw LED w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia do przetargu publicznego, mogą być poniższe wymagania zaczerpnięte z praktyki „W celu oświetlenia ścieżki rowerowej projektuje się montaż punktów świetlnych zrealizowanych za pomocą opraw LED 48 W. Oprawa wyposażona w 16 diod. Diody umieszczone na płytce drukowanej MCPCB z elementami zabezpieczającymi, zintegrowana z soczewką asymetryczną wykonaną z tworzywa PMMA o podwyższonych właściwościach temperaturowych. Skuteczność diod minimum 115 lm/W na oprawie. Moduł optyczny IP 66 montowany na powierzchni radiatora, IP 66 oprawy. Moc całkowita oprawy max. 55 W. Strumień świetlny oprawy min. 6200 lm. Temperatura barwy światła 5000 K (barwa biała neutralna), współczynnik oddawania barw CRI powyżej 77. Żywotność diod LED minimum 50 000 h.” Wynika z nich, że każda dioda w oprawie pobiera moc 3 W, a ponadto przy skuteczności 115 lm/W powinna zapewnić strumień świetlny nie mniejszy niż 6200 lm. Moduł optyczny o szczelności IP 66 ma być zamontowany na powierzchni radiatora. „Tak sformułowane wymagania świadczą o niedostatecznym przygotowaniu merytorycznym projektanta i osób formułujących warunki specyfikacji.

Wartość 115 lm/W dotyczy skuteczności świetlnej diod w warunkach laboratoryjnych i nie jest tożsama ze skutecznością świetlną diod w warunkach pracy w oprawie, a tym bardziej skutecznością całej oprawy. Diody typu Power LED pobierają generalnie moc ok. 1,2 – 2,2 W, a nie 3 W, choć istnieje możliwość zwiększenia ich mocy w celu podwyższenia strumienia świetlnego przez podwyższenie prądu sterowania np. do 1 A. Strumień świetlny - jeśli określono dla oprawy - powinien on uwzględniać straty związane z soczewką, kloszem, itp. Z danych zawartych w SIWZ wynika iż przyjęto klasę drogi S3 (7,5 lx), a opisana oprawa nie zapewnia szans na osiągnięcie wymaganych parametrów. Zakładając powyższe dane oprawa generuje strumień świetlny 6325 lm, przy czym nie wiemy jaki jest nominalny strumień diody, ale zakładając straty strumienia świetlnego skuteczność świetlna diod powinna być odpowiednio wyższa i wynosić powyżej 130 lm/W. Ponadto przy rozstawie słupów co 29,5 m i wysokości punktu świetlnego powyżej 7 m, oprawa powinna zapewniać strumień świetlny ok. 7000 – 7300 lm, zakładając współczynnik konserwacji na poziomie 0,75 oraz uwzględniając spadek strumienia świetlnego w czasie eksploatacji.

Dobrym przykładem mogą być dane techniczne oprawy drogowej LED jednego z czołowych producentów, w której zastosowano diody LED firmy Cree, zawarte w tabeli 1. Dla oprawy zawierającej np. 16 diod LED widać doskonale zależność pobieranej mocy i wartości strumienia świetlnego od prądu zasilania diod. W prosty sposób można wyliczyć, że przy prądzie 350 mA moc pojedynczej diody wynosi 1,13 W, a przy prądzie 750 mA – 2,25 W. Zatem, aby uzyskać optymalne parametry oprawy dla opisanej powyżej sytuacji drogowej należałoby zastosować z tabeli wariant: 48 LED – 53 W – 350 mA – 6800 lm przy dobraniu odpowiedniego układu optycznego zapewniającego rozsył światła na boki, ze względu na rozstawienie słupów w odległościach 29,5 m i szerokość ścieżki rowerowej 2 m.

Czym sugerować się przy doborze drogowych opraw LED? Należy wybierać oprawy oświetleniowe, w których zastosowano diody typu Power LED o skuteczności świetlnej (wydajności) nie niższej niż 100 lm/W określonej przy prądzie zasilania 350 mA. 1 Diody LED w oprawie powinny być zasilane prądem o wartości nie większej niż 700 mA, choć niektórzy producenci dopuszczają zasilanie prądem 1000 mA. Skraca to jednak wyraźnie żywotność diod na skutek radykalnego wzrostu temperatury pracy złącza półprzewodnikowego. 2 3. Optymalnym rozwiązaniem dla diod LED jest prąd zasilania 500 mA zapewniający temperaturą złącza, w której uzyskuje się równowagę pomiędzy wysokim strumieniem świetlnym, a długą trwałością diody. 3 Oprócz strumienia świetlnego emitowanego przez pojedynczą diodę lub moduł i wartości prądu zasilania przy której jest on uzyskiwany, rzetelny producent powinien podawać także całkowity strumień świetlny oprawy, który jest realną wartością fotometryczną pozwalającą na dokonanie stosownych obliczeń projektowania oświetlenia. 4

Konstrukcja korpusu stanowiącego obudowę oprawy powinna być taka, aby komora źródeł światła (komora optyczna) była dodatkowo izolowana od środowiska na poziomie szczelności IP 65 -66 przy pomocy płaskiej szyby o wysokiej przepuszczalności światła i odporności mechanicznej IK 08. Wskazane jest taka konstrukcja panelu LED w oprawie ,aby uszkodzenie jednej diody LED lub zawierającego je paska, nie powodowało konieczności wymiany całego panelu, najlepiej przy zachowaniu dotychczasowej sprawności oprawy – pozostałe diody przejmują funkcję uszkodzonych. Producent opraw powinien bezwzględnie udostępniać pliki z danymi fotometrycznymi w formacie umożliwiającym ich zastosowanie w komputerowych programach wspomagających projektowanie oświetlenia, dla każdej z wersji oprawy. Brak takich plików świadczy o tym, że producent nie przeprowadził odpowiednich badań ani pomiarów. Optymalnym rozwiązaniem jest możliwość skorzystania z plików fotometrycznych zawartych w bazie programu DIALux, w postaci tzw. pluginów lub dostępnych on-line. Gwarancja producenta udzielana na dostarczane oprawy oświetleniowe LED powinna wynosić min. 5 lat. 5 6 7 8

Dobrymi, choć nie obligatoryjnymi rozwiązaniami technicznymi stosowanymi w oprawach najlepszych producentów są : funkcja utrzymanie stałej wartości strumienia świetlnego w całym czasie eksploatacji oprawy dzięki automatycznemu i precyzyjnemu dostosowaniu prądu zasilania diod LED do ich wydajności malejącej z upływem czasu, możliwość łatwej i szybkiej wymiany układu optycznego ze źródłami światła LED oraz układu zasilającego po upływie przewidywanego okresu eksploatacji, umożliwiająca w przyszłości zastosowanie w istniejącej i nadającej się do użytku obudowie kolejnych innowacyjnych rozwiązań technicznych, gładki kształt górnej powierzchni oprawy, bez radiatora w formie żebrowania, który zapewnia jednak dostatecznie efektywne chłodzenie diod LED, eliminując konieczność ponoszenia kosztów konserwacji związanej z usuwaniem zanieczyszczeń zalegających w użebrowaniu i w ten sposób ograniczających żywotność opraw ze względu na złe odprowadzania ciepła wytwarzanego przez diody.

Pod żadnym względem nie należy dopuszczać do stosowania poniższych typów opraw LED Oprawa skonstruowana ?!!! przez firmę, która o diodach LED usłyszała zapewne ok 1-2 lata temu Opis firmy: Lakierowanie proszkowe, produkujemy regały, stojaki itp. Zajmujemy się obróbką metali min. Odkształcanie blach, profili, rur. Spawanie, zgrzewanie, wycinanie laserowe, piaskowanie detali, istniejemy na rynku 14 lat. Dodać należy iż oprawa jest wykonana z blachy „aluminiowej” i połączona przy pomocy spawów , nitów i blachowkrętów Gwarancja 2lata cena ok 700-800zł Producent Deklaruje diody High Power LED (28x1W) nieznanego pochodzenia, Stopień ochrony IP 65 (dla źródła i zasilanie) oraz IP 34 (komory osprzętu) są NIEDOPUSZCZALNE. Dla porównania nawet w łazienkach stosuje się oprawy oraz łączniki z IP 44. Oprawę wykonano z blachy aluminiowej połączonej z podstawą za pomocą 8 nitów Ponieważ producent nie potrafił poradzić sobie z odprowadzaniem ciepła wytwarzanym przez diody zastosował „wywietrzniki” w korpusie oprawy powodując tym samym jej rozszczelnienie do poziomu IP34 co jest niedopuszczalne, gdyż pozwala wnikać zarówno wilgoci jak i innym ciałom obcym do wnętrza oprawy. Piękna strona WWW, gwarancja 2 lata z możliwością wydłużenia do 3 lat , cena ok 700-800zł Producent który twierdzi , iż jego marka wzbogacona o przedrostek sugerujący iż jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych w dziedzinie nowoczesnego półprzewodnikowego oświetlenia w Europie – ale to nie koniecznie dotyczy omawianych tutaj opraw drogowych . Dane fotometryczne „Krzywe rozsyłu” są identyczne dla zgoła trzech odmiennych opraw, Podobnie jak powyżej zastosowano „wywietrzniki” zapewne dlatego producent nie podaje nawet stopnia szczelności IP dla oprawy. W kartach wymienionych tu opraw nie podano nigdzie współczynnika oporu aerodynamicznego SCx co ma istotny wpływ na zastosowanie w poszczególnych strefach wiatrowych Gwarancja i cena oprawy j.w.

Dla porównania oprawa polskiego producenta z przełomu 2008-2009, która już dzisiaj jest archaiczna , jednakże spełniała pewne podstawowe standardy. Co prawda umieszczenie wydzielonej komory osprzętu na radiatorze jest niedopuszczalne w świetle przedstawionych faktów, jak również konstrukcja samego radiatora odbiega od obecnych konstrukcji, a zastosowane w pierwotnej wersji odbłyśników z aluminium dla każdej z diod jest rozwiązaniem archaicznym ze względu na budowę bryły fotometrycznej. To i tak jest to cud techniki w porównaniu z niektórymi współczesnymi rozwiązaniami, zawłaszcza wymienionymi w poprzednim slajdzie, a przygotowany folder ze wszelkimi danymi technicznymi świadczy o wysokim profesjonalizmie.

Wymagania funkcjonalne • Wymagania funkcjonalne dla produktów LED są określane w normach IEC (EN). Minimalne wymogi nie są określone jako bezwzględne, ale w postaci definicji: – znaczących składników wydajności, – metod pomiaru dla każdego składnika wydajności, – dopuszczalnej tolerancji dla każdego składnika. Jest też oczywiście szereg innych czynników decydujących o wyborze opraw LED. Są to względy estetyczne, które warunkują zastosowanie oprawy w określonym otoczeniu architektonicznym, system optyczny pozwalający uzyskiwać wiele rozsyłów światła dostosowanych do określonych potrzeb, a wreszcie stosowanie różnych systemów sterowania pozwalających na dodatkowe oszczędności energii, np. redukcji mocy i strumienia świetlnego w określonych godzinach, czujników ruchu oraz tzw. inteligentnych systemów sterowania, itp. Wszelkie odstępstwa od powyższych ogólnych zasad wyboru opraw oświetlenia drogowego LED powinny być traktowane jako uchybienia wobec podstawowych zasad wykorzystania energii elektrycznej (efektywności energetycznej), wymogów dla konstrukcji produktów wykorzystujących energię (eko-projektowania), a także zdrowego rozsądku. W przyszłości odstępstwa takie mogą generować dodatkowe - nieprzewidziane koszty.

Dziękuję Państwu za uwagę Dane dotyczące drogowych opraw oświetleniowych LED zostały podane w oparciu o konkretne rozwiązania czołowych producentów obecnych na rynku polskim (Philips, Schreder czy Blitzmann). W publikacji pominięto aspekty dotyczące bezpieczeństwa elektrycznego, fotobiologicznego, wymagań ekoprojektu itp., które dostępne są na stronie Związku Producentów Sprzętu Oświetleniowego POL – Lighting www.pollighting.pl/oświetlenie-led, stronie www.cenelec.com, a także w stanowisku CELMA w sprawie bezpieczeństwa optycznego oświetlenia LED 31 maja 2011 r. Dziękuję Państwu za uwagę