Cje Wykład I WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU Wstęp do porównawczego procesu karnego Cje Wykład I WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU dr Karolina Kremens, LL.M. Katedra Postępowania Karnego Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytet Wrocławski

WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU WYKŁAD I WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU Dr Karolina Kremens, LL.M. karolina.kremens@prawo.uni.wroc.pl pokój 201 A konsultacje: środa 9:30-11:30 konsultacje dla SNP (U) 19 października (niedziela) – 11:15-12:15 8 listopada (sobota) – 13:45-14:45 11 stycznia (niedziela) – 17:45-18:45 17 stycznia (sobota) – 9:30-10:30

WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU WYKŁAD I WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU KATEDRA POSTĘPOWANIA KARNEGO Prof. dr hab. Jerzy Skorupka dr Wojciech Jasiński dr Dagmara Gruszecka dr Karolina Kremens dr Krzysztof Nowicki doktoranci

WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU WYKŁAD I WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU KATEDRA POSTĘPOWANIA KARNEGO wykład prof. Thamana „Plea bargaining in comparative perspective” – 19 listopada 2014 Seminarium „Admissibility of illegally obtained evidence in comparative perspective” – 20 listopada 2014 III Wrocławskie Seminarium Karnoprocesowe (na temat zakazów dowodowych) – 13 kwietnia 2014 www.kpk.prawo.uni.wroc.pl

WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU WYKŁAD I WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU CELE PRZEDMIOTU Nabycie podstawowej wiedzy odnoszącej się do prawa porównawczego i metodologii stosowanej w tej dziedzinie prawa. Nabycie podstawowej wiedzy na temat historii, kierunków rozwoju porównawczego procesu karnego i literatury tematu. Nabycie podstawowej wiedzy na temat modeli i systemów procesu karnego na świecie. Nabycie podstawowej wiedzy dotyczącej procesu karnego w systemie kontynentalnym i systemu common law.

WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU WYKŁAD I WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU CELE PRZEDMIOTU źródło: strona internetowa uottawa.ca

WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU WYKŁAD I WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU KSIĄŻKI I MATERIAŁY S. Waltoś, P. Hofmański, Proces karny. Zarys systemu, Lexis Nexis 2013 – fragmenty. W. Jasiński, „Model procesu karnego a efektywność dochodzenia do prawdy – uwagi na tle projektu nowelizacji Kodeksu postępowania karnego” [w:] K. Kremens, J. Skorupka, Pojęcie, miejsce i znaczenie prawdy w polskim procesie karnym, Wrocław 2013. K. Kremens, Dowody osobowe w międzynarodowym postępowaniu karnym, TNOiK, Warszawa 2010 – fragmenty. H. Kuczyńska, Model oskarżania przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym, Warszawa 2013 – fragmenty.

WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU WYKŁAD I WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU KSIĄŻKI I MATERIAŁY materiały dydaktyczne (oznaczone nazwą przedmiotu) http://prawo.uni.wroc.pl/user/15630/students-resources dodatkowa literatura w języku angielskim ksero bud. A, piętro 2, teczka z nazwą przedmiotu i moim nazwiskiem

WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU WYKŁAD I WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU FORMA ZALICZENIA Możliwość I kolokwium zaliczeniowe na ostatnich zajęciach forma: dwa pytania otwarte zakres materiału: wyłącznie problematyka przerobiona na zajęciach i wskazana literatura

WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU WYKŁAD I WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU FORMA ZALICZENIA Możliwość II praca zaliczeniowa forma: 10-12 standardowych stron (z bibliografią) temat zaproponowany przez studenta, ustalony z prowadzącym do końca listopada problematyka związana z porównawczym procesem karnym – instytucja procesu karnego opisana na podstawie dwóch różnych systemów termin: ostatnie zajęcia w semestrze (w formie papierowej i elektronicznej)

INTRODUCTION TO THE COURSE Lecture I INTRODUCTION TO THE COURSE UWAGA! Korzystanie z jakiejkolwiek pomocy (ściąganie) podczas egzaminu (kolokwium) skutkuje natychmiastowym zakończeniem egzaminu, uzyskaniem oceny niedostatecznej i zgloszeniem sprawy celem wszczęcia postępowania wyjaśniającego (dyscyplinarnego) wobec studenta. Niedopuszczalne jest także dopuszczenie się plagiatu podczas pisania prac zaliczeniowych (magisterskich, licencjackich) – cytowanie, podawanie źródeł. Zob. Zarządzenie Dziekana nr 1/2010 Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego z dnia 29 stycznia 201 r. w sprawie przeprowadzania egzaminów (zaliczania ćwiczeń).

WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU WYKŁAD I WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU TEMATYKA ZAJĘĆ Wprowadzenie do przedmiotu. Pojęcie porównawczego procesu karnego i kierunki jego rozwoju. Prawo porównawcze – wprowadzenie. Historia porównawczego procesu karnego i zarys anglosaskiego i kontynentalnego procesu karnego. Postępowanie przygotowawcze w ujęciu porównawczym. Postępowanie sądowe w ujęciu porównawczym. Dowody w ujęciu porównawczym. Kolokwium zaliczeniowe.

WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU WYKŁAD I WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU Pytania

WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU WYKŁAD I WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU DZIEDZINY PRAWA prawo karne postępowanie karne prawo dowodowe międzynarodowe prawo karne międzynarodowy proces karny

WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU WYKŁAD I WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU DZIEDZINY PRAWA prawo porównawcze (comparative law) porównawczy proces karny (comparative criminal procedure)

WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU WYKŁAD I WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU Proces anglosaski a proces kontynentalny Należy brać pod uwagę, że „proces anglosaski” (kontradyktoryjny) i „proces kontynentalny” (inkwizycyjny) nie istnieją w swoim idealnym kształcie w żadnym państwie. Stanowią pewien idealny model, do którego będziemy się odnosić. Istniejące systemy prawa mają swoje korzenie w jednym z tych dwóch systemów, ale najczęściej inkorporowały również rozwiązania zaczerpnięte z innego systemu.

WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU WYKŁAD I WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU Proces anglosaski a proces kontynentalny ostrożność w generalizowaniu problemy terminologiczne – nie istotne jaki termin został użyty, ważne co on oznacza i jak został zdefiniowany przez używającego różnice wewnątrz sameg systemu (Anglia – Stany Zjednoczone czy Francja - Niemcy) harmonizacja i wzajemne przenikanie się systemów niewłaściwe rozumienie niektórych pojęć i utożsamianie niektórych instytucji danego z systemu z całym systemem system kontynentalny – sędzia śledczy system anglosaski – plea bargaining

WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU WYKŁAD I WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU Proces anglosaski a proces kontynentalny proces „inkwizycyjny” system kontynentalny inquisitorial system civil law system system of the official inquiry system of the official investigation aktualnie: system mieszany lub względnie inkwizycyjny

WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU WYKŁAD I WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU Proces anglosaski a proces kontynentalny potoczne rozumienie procesu „inkwizycyjnego” tajne i pisemne procedury domniemanie winy, postępowanie przygotowawcze prowadzone bez udziału stron, jeden organ odpowiedzialny za oskarżanie i orzekanie o winie tortury oraz inne techniki wymuszające na oskarżonym przyznania się do winy

WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU WYKŁAD I WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU Proces anglosaski a proces kontynentalny źródła procesu „inkwizycyjnego” początki w Średniowieczu XIII-XIX wiek ścisły związek procesów inkwizycyjnych z prawem kanonicznym, Kościołem katolickim oraz Świętą Inkwizycją, hiszpański Urząd Świętej Inkwizycji – procesy heretyków inkwizycyjne praktyki w Anglii – Izba Gwiaździsta (stosowanie tortur, tajne postępowania)

WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU WYKŁAD I WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU Proces anglosaski a proces kontynentalny ewolucja procesu „inkwizycyjnego” „prawdziwy”, w znaczeniu zbliżony do jego historycznego kształtu, proces inkwizycyjny w chwili obecnej nie jest brany pod uwagę międzynarodowy standard, z którym proces karny musi pozostawać w zgodzie: Powszechna Deklaracja Praw Człowieka ONZ Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych Europejska Konwencja Praw Człowieka i Podstawowych Wolności

WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU WYKŁAD I WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU Proces anglosaski a proces kontynentalny proces „kontradyktoryjny” system common law system anglosaski system angloamerykański korzenie – Anglia procesy z udziałem ławników (jury trials, people tried by their peers) proces skargowy

WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU WYKŁAD I WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU Proces anglosaski a proces kontynentalny potoczne rozumienie procesu „kontradyktoryjnego” agresywny prokurator bez obowiązku ustalania prawdy w procesie walczący wyłącznie o to, aby doprowadzić do skazania oskarżonego strony skoncentrowane na ochronie własnych interesów sędzia niezaangażowany w przeprowadzanie dowodów, pełniący funkcję arbitra rozsądzającego spór między stronami i niezainteresowany ustaleniem prawdy

WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU WYKŁAD I WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU Proces anglosaski a proces kontynentalny system kontynentalny – główne cechy zasada legalizmu ogromna waga postępowania przygotowawczego o charakterze sformalizowanym znaczenie materiałów postępowania przygotowawczego (dossier) postępowanie sądowe z dominującym sędzią („one case approach”) rola sędziego śledczego

WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU WYKŁAD I WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU Proces anglosaski a proces kontynentalny system anglosaski – główne cechy nacisk na swobodę decyzyjną prokuratora przy oskarżaniu (prosecutorial discretion) nieformalne postępowanie przygotowawcze prezentacja dowodów przez dwie równorzędne strony („two-cases approach”) z przesłuchaniem krzyżowym sędzia niezaangażowany w prezentację dowodów z brakiem wiedzy co do przebiegu postępowania przygotowawczego (tabula rasa) zasada bezpośredniości i ustności postępowania sądowego

WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU WYKŁAD I WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU Proces anglosaski a proces kontynentalny główne różnice pomiędzy systemami podejście do ustalania prawdy w procesie podejście do zasady legalizmu (oportunizmu) organizacja systemu wymiaru sprawiedliwości odmienne rozumienie ról procesowych uczestników postępowania podejście do zasady dwuinstancyjności rola ławy przysięgłych w postępowaniu rola pokrzywdzonego w postępowaniu