Wykonali: Filip Walczak Damian Winnicki Uwarunkowane i bezwarunkowe operacje interwencyjne na rynku pieniężnym i walutowym w przypadku zwykłym oraz w okresie kryzysu płynności Wykonali: Filip Walczak Damian Winnicki

Operacje otwartego rynku Bank Centralny (inicjator) oraz banki komercyjne Kluczowy instrument polityki pieniężnej Ustalanie poziomu krótkoterminowych stóp procentowych Regulacja wielkości pieniądza w obiegu Transakcje kupna i sprzedaży Papiery wartościowe Bony pieniężne

Operacje otwartego rynku Ze względu na cel podejmowania przez bank centralny działań ingerujących w stan płynności sektora bankowego wyróżniamy: Operacje podstawowe (sprzedaż bonów pieniężnych na 7 dni) Operacje dostrajające (emisja bonów pieniężnych na okresy niestandardowe, głownie 91-dniowe, operacje REPO, przedterminowy wykup bonów pieniężnych) Operacje strukturalne (wykup obligacji NBP, zakup papierów na rynku, emisja papierów długoterminowych)

Operacje otwartego rynku Ze względu na charakter transakcji, możemy zaś dokonać podziału: Operacje otwartego rynku bezwarunkowe uwarunkowane REPO i reverse REPO bony pieniężne outrighty SBB i BSB swapy walutowe

Bony pieniężne NBP Podstawowe instrumenty operacji otwartego rynku służące regulacji płynności Krótkoterminowe papiery wartościowe Emitowane przez NBP Okres zapadalności do jednego roku (standardowy termin emisji to 7 dni) Sprzedawane z dyskontem O nominale 10.000 zł Minimalna wartość oferty przetargowej – 1 mln zł Emisja w postaci zdematerializowanej

Bony pieniężne NBP Bony pieniężne emitowane przez NBP w postaci regularnej emisji bonów pieniężnych NBP z 7- dniowym terminem zapadalności. Emitowane w każdy piątek. (operacje podstawowe) Bony pieniężne w postaci emisji bonów pieniężnych o terminach zapadalności krótszych niż operacje podstawowe (1-, 2-, 3- i 4-dniowe) (operacje dostrajające)

Przetargi na bony pieniężne NBP 01.01.14 – 30.10.14 Rodzaj operacji Podstawowa Dostrajająca Liczba przetargów 43 17 Średnia wartość podaży (mln PLN) 112 256 11 647 Średnia wartość popytu (mln PLN) 110 321 10 380 popyt > podaż 15 9 źródło : opracowanie własne na podstawie danych NBP

Popyt i podaż na bony pieniężne NBP w 2013 roku źródło : NBP (raport z 2013 roku)

Nabywcy bonów pieniężnych Rynek pierwotny Rynek wtórny Pozostałe banki Dealerzy Rynku Pieniężnego Bankowy Fundusz Gwarancyjny

Dealerzy rynku pieniężnego w 2014 r 1. Powszechna Kasa Oszczędności BP SA 2. Bank Handlowy w Warszawie SA 3. ING Bank Śląski SA 4. Bank BPH SA 5. Bank Zachodni WBK SA 6. Bank Gospodarstwa Krajowego 7. mBank SA 8. Bank Millenium SA 9. Bank Polska Kasa Opieki SA 10. Raiffeisen Bank Polska SA 11. Societe Generale SA Oddział w Polsce Oraz 12. Deutsche Bank Polska SA 13. Bank Gospodarki Żywnościowej SA 14. BNP Paribas SA Oddział w Polsce 15. Getin Noble Bank Sa

Outrighty NBP może również przeprowadzać z bankami komercyjnymi operacje typu: outright sale outright purchase Przykład Podmioty występujące w przykładzie: Skarb Państwa i NBP Działanie - Konwersja niezbywalnych zobowiązań na zbywalne papiery wartościowe Cel – absorbcja płynności

Pakiet zaufania Zwiększenie zaufania banków Zwiększenie płynności w sektorze bankowym poprzez: umożliwienie bankom pozyskiwania środków złotowych na okresy dłuższe niż jeden dzień, umożliwieniu bankom pozyskiwania środków walutowych, zwiększenie możliwości pozyskiwania płynności złotowej przez banki poprzez rozszerzenie zabezpieczeń operacji z NBP.

Pakiet zaufania W celu realizacji działań, BC: rozpoczął przeprowadzanie zasilających operacji w płynność REPO, o okresie zapadalności do 3 miesięcy, wprowadził większą częstotliwość operacji otwartego rynku – dodatkowa emisja bonów pieniężnych (2 i 3 dniowe), ogłosił utrzymanie emisji 7-dniowych bonów pieniężnych, jako głównego instrumentu sterylizacji nadpłynności, rozpoczął przeprowadzanie operacji typu SWAP walutowy.

REPO i Reverse REPO Operacje uwarunkowane Zwykle między bankiem centralnym a bankiem komercyjnym (ale również między bankami komercyjnymi) Operacja REPO (repurchase agreement) Zakup przez BC papierów wartościowych od banków komercyjnych na określony termin i po z góry określonej cenie Operacja ta ma na celu pobudzenie aktywności gospodarczej, udostępniając czasowo bankom komercyjnym rezerwy pieniężne, przez co zwiększa ich płynność finansową. Operacja Reverse REPO transakcja warunkowej sprzedaży polega na sprzedaży przez BC papierów wartościowych bankom komercyjnym, pod warunkiem ich odsprzedaży po określonej cenie i w wyznaczonym terminie.

Pakiet Zaufania - REPO Transakcje REPO 17.10. 2008 r. - pierwsza dostrajająca operacja z terminem zapadalności 6 dni. 21.10. 2008 r. - druga dostrajająca operacja z terminem zapadalności 14 dni. 4.11 i 12. 11 oraz 9.12 2008 r. – operacje z terminem zapadalności 91 dni. 16.12. 2008 r. – operacja dostrajająca z terminem zapadalności 28 dni. W 2009 r. stosowane terminy zapadalności to: 91 i 182 dni. Średni poziom operacji REPO zwiększających płynność złotówkową w 2008 r. wynosił 2 135 mln zł, w 2009 r. - 11 456 mln zł, w 2010 r. - 5 097 mln zł. Od października 2010r nie przewiduje się przeprowadzania operacji typu REPO. Ostatnia taka operacja miała miejsce 7 września 2010 roku.

Operacje REPO

Wykorzystanie Repo przez bank Lehman Brothers Lehman Brothers – amerykański bank, 15 września 2008 roku ogłosił upadłość, co spowodowało rozprzestrzenienie kryzysu finansowego na całym Świecie. Jaki ma związek z operacjami REPO? Dokonywanie transakcji REPO tuż przed zamknięciem okresu obrachunkowego. Obraz spółki w ocenie inwestorów ulegał poprawie: Z bilansu znikały „toksyczne” aktywa. Zwiększenie udziału gotówki w spółce obniżenie współczynnika dźwigni finansowej. Przeznaczenie gotówki na spłatę innych zobowiązań banku. Po sporządzeniu raportów finansowych dokonywano odwrotnych transakcji – „toksyczne” aktywa wracały do ksiąg Lehman Brothers. Tuż przed ogłoszeniem niewypłacalności przez bank zamaskowano papiery wyceniane na 50,4mld USD.

Swap Walutowy (fx swap) Rolę zabezpieczenia transakcji pełni waluta obca Polega na zakupie lub sprzedaży określonej waluty po kursie kasowym i dokonywaniu odpowiedniej odwrotnej umowy terminowej. Inaczej mówiąc jest to depozyt w jednej walucie zabezpieczony inną walutą. Są zwykle transakcjami krótkoterminowymi (o terminie zapadalności do 1 roku).

Pakiet zaufania – Swap walutowy W skutek niepewności na światowych rynkach finansowych od 21 października 2008 r. NBP zaczął przeprowadzać operacje typu SWAP walutowy. Operacje na parach EUR/PLN, USD/PLN, CHF/PLN z 7- dniowym terminem zapadalności. SWAP walutowy ograniczył w czwartym kwartale 2008 r. płynność złotową banków komercyjnych średnio: W październiku - o 75mln zł W listopadzie - o 476 mln zł W grudniu - o 1,410 mld zł

Pakiet zaufania – Swap walutowy cd. Zmiana płynności złotowej banków komercyjnych przy pomocy swapu walutowego od lipca 2008 roku do grudnia 2009 roku. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z raportów NBP.

Operacje Sell-Buy Back Podobne do operacji REPO z drobnymi różnicami, ale bardziej od nich popularne: Prostsza realizacja Brak potrzeby powoływania się na umowę ramową Silniejsze uprawnienia pożyczkodawcy Pożytki z papierów pobierane są przez stronę, która czasowo nabyła papiery wartościowe. Analogicznie operacje reverse REPO i buy-sell back

Operacje otwartego rynku w czasie kryzysu Struktura zabezpieczeń transakcji warunkowych w Polsce w latach 2008 - 2011 Źródło: raport NBP „rozwój 2011”

Instrumenty NBP w latach 1990-2013 Źródło: NBP (raport z 2013 roku)

Bibliografia „Bank na rynku finansowym”. red. Ewa Miklaszewska „Instrumenty Finansowe i ich zastosowania” Janusz Kudła 3. http://www.nbp.pl/home.aspx?f=/o_nbp/informacje/polityka_pieniezna.html 4. http://www.nbp.pl/banki_w_polsce/drp/drp-2014.pdf 5. http://www.nbp.pl/publikacje/operacje_or/2013/raport2013.pdf 6. https://www.bfg.pl/node/1 7. https://www.nbp.pl/publikacje/operacje_or/2008/raport2008.pdf 8. http://nbp.pl/systemfinansowy/rozwoj2013.pdf 9. http://akson.sgh.waw.pl/~lijas/archiwum/036/t3.htm 10. http://www.bankier.pl/wiadomosc/NBP-Pakiet-zaufania-dla-bankow-1846630.html 11. http://www.nbp.pl/publikacje/materialy_i_studia/144.pdf 12. https://www.nbp.pl/publikacje/operacje_or/2009/raport2009.pdf 13. http://www.finanse.egospodarka.pl/51300,Transakcje-repo-wg-Lehman-Brothers,2,48,1.html

Bibliografia Dziękujemy!