MICHAŁ BIAŁEK Psychologia Pieniędzy

Nabywanie wiedzy o pieniądzach Co to są pieniądze i skąd się biorą? Wbrew pozorom pytanie to nie jest łatwe. Nabycie wiedzy na temat pieniędzy jest procesem trudnym i długotrwałym Często traktujemy dzieci jako małych dorosłych

Fazy rozwoju -1 wnioskowanie przez podobieństwo: kupuję – daję „pieniążek” Babcia wymienia 3 jednozłotówki na 10złotówkowy banknot – „zabrała 2 pieniązki” Czego nier można kupić/sprzedać? 4 latki : dziecko, krowa, drzewo

Fazy rozwoju -2 Operacje konkretne (6-11 rż) Dzieci umieją obliczać wartości, rozumieją podzielność pieniądza Skąd biorą się rzeczy w sklepie? Skąd biorą się pieniądze?

Fazy rozwoju Operacje formalne Zrozumienie pojęć zysk, inwestowanie Najpierw wiem skąd biorą się przedmioty w sklepie, a skąd pieniądze i jak działają banki – znacznie później (o ile w ogóle)

Rodzice a pieniądze Podstawa wnioskowań są posiadane przekonania, sądy nabywane świadomie w procesie uczenia się lub nieświadomie przyjmowane jako proces uczenia się utajonego Zrozumienie świata, w tym gospodarki i znaczenia pieniądza odbywa się na początku w rodzinie (faza 1 i 2)

Rodzice a pieniądze Rodzice zatem odpowiedzialni są za rozumienie symbolicznego znaczenia pieniądza – jako wyznacznika statusu, gwaranta bezpieczeństwa lub przeciwnie – źródła zagrożenia czy tworu „magicznego”

Rodzice a pieniądze Bogaty – pewnie ukradł, tylko kryminaliści są bogaci Nie mów ile masz pieniędzy – mogą cie za to nie lubić Ludzie lubią cię, bo masz pieniądze i wiele rzeczy

Rodzice a pieniądze Mądry facet nigdy nie przyznaje się kobiecie, ile naprawdę ma pieniędzy/mądra kobieta nie może dopuścić, by partner wiedział, że ona potrafi zarabiać pieniądze Żeby zarabiać dużą kasę trzeba mieć to „coś”. Albo to masz, albo nie masz.... Ty pewnie nie masz, bo nikt u nas w rodzinie nie miał. Mamy pieniądze teraz, ale kiedyś możemy nie mieć.

Rodzice a pieniądze Gąsiorowska, A. (2007). Postawy wobec pieniędzy u rodziców i ich dzieci. O roli pierwotnej socjalizacji ekonomicznej w kształtowaniu stosunku do pieniędzy. Psychologia. Edukacja i Społeczeństwo, 4(3),

Co znaczą pieniądze u dorosłych? Kozak – 2004 Wymiary znaczenia pieniąza: jaki on dla nas naprawdę jest? Atrakcyjny (wymagający, atrakcyjny, aktywny, zdecydowany) Solidny (mocny, silny, solidny, wartościowy, praktyczny)

Co znaczą pieniądze u dorosłych? Stabilny (stały, wszechstronny, niezależny) Władczy (dominujący, władczy, chciwy, egoistyczny, agresywny, surowy, zaangazowany) Oryginalny (skomplikowany, wyróżniający się)

Co znaczą pieniądze u dorosłych? Im wyższy dochód, im większe aspiracje finansowe, im bardziej zadowoleni z zycia – tym pieniądz bardziej (SOLIDNY, PRZYCHYLNY)

Co znaczą pieniądze u dorosłych? Wyniki zupełnie różne od amerykańskich Inne obszary, inna ich ilość i jakość Wada: ocena podanych już przymiotników przez autora Inna metoda: zestaw wolnych skojarzeń oraz skalowanie wielowymiarowe

Subiektywna wartość pieniądza Pieniądz Wartość utylitarna Wartość symboliczna

Subiektywna wartość pieniądza Szybciej i jaśniej nabywamy wiedzy utylitarnej czy symboliocznej? Co łatwiej wydać – 50 zł za 2godzinne badanie z psychologii poznawczej czy 50zł znalezione pod gabinetem? Jaka funkcję mają odpowiednio?

Dyskontowanie Ile 100 złotych teraz warte będzie jutro? Wartość odroczenia w krajach bogatych (3-4%) W krajach niezamożnych (ok. 8%) Ile trzeba dać komuś za rok, żeby pozyczył nam teraz 100PLN (załóżmy 4%) A ile trzeba dać za 100PLN, aby móc oddać połowę za rok a druga połowę za 2 lata?

Teoria perspektywy