Szpitale prywatne w Europie Środkowo -Wschodniej źródło: http://www.nationsonline.org/oneworld/europe_map.htm

Kraje Europy Środkowo Wschodniej Sytuacja przed zmianami z 1990 roku wyłącznie publiczne szpitale finansowanie z budżetu państwa administracja centralna brak planu budżetowego w praktyce powoduje rosnące zadłużenie sektora szpitali publicznych brak rozwiniętej infrastruktury słaba dostępność do nowoczesnych technologii rozprzestrzenione na szeroką skalę korupcja oraz nieoficjalna odpłatność za usługi medyczne źródło: Raiffeisen Investment data 2010

Główne reformy systemu ochrony zdrowia w krajach Europy Środkowo Wschodniej po 1990 roku wprowadzenie obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego (niezależne fundusze) wprowadzenie elementów wolnego rynku polityka otwartych drzwi dla prywatnych inwestycji, początki prywatnych szpitali wprowadzenie koszyka świadczeń dla podstawowych usług finansowanych przez obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne stworzenie dodatkowych źródeł finasowania lub współfinansowania systemu (z własnej kieszeni, ubezpieczenia prywatne lub pokrywane przez pracodawacę) prywatyzacja szpitali lub ich przekształcenie w spółki akcyjne źródło: WHO data, European Observatory on Health Systems and Policies, Health Systems in Transition

Wartość rynku prywatnego sektora zdrowia w krajach Europy Środkowo Wschodniej (EUR mld) źródło: Raiffeisen Investment data 2010

Całkowity nakład finansowy na opiekę zdrowotną w 2008 r Całkowity nakład finansowy na opiekę zdrowotną w 2008 r. (na mieszkańca) źródło: Raiffeisen Investment data 2010

Średnia długość życia w chwili urodzenia Populacja całkowita (1990-2007) Poprawa jakości opieki medycznej poprawa bezpieczństwa zawodowego Bardziej dogodne warunki życiowe i higiena dostępność do nowoczesnych metod leczenia spadek liczby śmiertelności noworodków w pierwszym roku życia lepsza opieka prenatalna i poporodowa większa dostępność żywności popularyzacja zdrowego odżywiania (?) źródło: http://stats.oecd.org/index.aspx

Przegląd opieki zdrowotnej w krajach Europy Środkowo - Wschodniej HU CZ SK BG BY PL UA Ubezpieczenie zdrowotne obowiązkowe dobrowolne • Fundusze ubezpieczeniowe: jeden, państwowy wielość funduszy Finansowanie poprzez: fundusze zdrowia z własnej kieszeni pacjenta współpłacenie budżet państwa źródło: WHO data, European Observatory on Health Systems and Policies, Health Systems in Transition

Opieka zdrowotna w wybranych krajach Europy Środkowo Wschodniej (1) Bułgaria Białoruś Chorwacja Czechy Estonia Węgry liczba mieszkańców liczba ubezpieczonych rodzaj systemu ubezpieczeń środki z PKD przeznaczane na opiekę zdrowotną 7 679 290 ok. 100% powszechne obowiązkowe 4,3% 9 725 000 100% 6,4% 4 437 000 7,7% 10 349 372 7,2% 1 342 000 94% 5,5% 10 053 000 ok. 99% 7,8% liczba szpitali liczba łóżek szpitalnych (w tysiącach) 270 (2006) 5,7 (2006) - 79 5,4 192 (2007) 6,2 55 (2006) 5,6 182 (2006) 8,05 źródło: www.espicom.com, Healthcare in Europe, KPMG 2008

Opieka zdrowotna w wybranych krajach Europy Środkowo Wschodniej (2) Łotwa Litwa Polska Rumunia Słowacja Ukraina liczba mieszkańców liczba ubezpieczonych rodzaj systemu ubezpieczeń środki z PKD przeznaczane na opiekę zdrowotną 2 270 700 ok. 100% powszechne obowiązkowe 6,4% 3 369 600 100% 5,9% 38 518 241 6,2% 21 600 000 4,7% 5 447 502 mieszane powszechne obowiązkowe oraz prywatne 6,5% 46 490 400 dobrowolne ubezpieczenie prywatne 5,8% liczba szpitali liczba łóżek szpitalnych Na 1000 mieszkańców 151 (2001) 8,0 (2001) 158 8,1 (2003) 750 4,7 419 6,5 137 (2005) 6,9 - 8,7 źródło: www.espicom.com, Healthcare in Europe, KPMG 2008

Ubezpieczenie prywatne Sposoby finansowania systemów ochrony zdrowia Kraje Ubezpieczenie prywatne Z własnej kieszeni Fundusze Bułgaria Czechy Estonia Węgry 9% 0% 4% 3% 40% 12% 20% 23% 51% 88% 76% 74% Łotwa Litwa Polska Rumunia 1% 5% 2% 31% 24% 68% 71% 72% Słowacja 79% źródło: WHO data, European Observatory on Health Systems and Policies, Health Systems in Transition

Sposoby finansowania rynku zdrowia Rynek opieki zdrowia Sposoby finansowania rynku zdrowia źródło: Raiffeisen Investment data 2010

Szpitale publiczne i prywatne w krajach Europy Środkowo Wschodniej (1) Bułgaria Czechy Estonia Węgry Łotwa liczba szpitali 2005 310 358 54 180 109 2006 318 353 55 106 2007 340 345 57 177 94 2009 390 200/331 56 175 udział szpitali prywatnych (%) - 31% 17 7% 10 (1999*) 33% 18 14% 17 (2004*) 31% 18 19% 75 35% 70 1,7% 3 liczba łóżek w szpitalach publicznych (%) 97% 48 061 74% 63 548 97% 77 021 95% 16 765 96% 45 715 71% 60 376 90% 6 839 97% 77 327 95% 16 484 94% 45 639 90% 6 743 97% 69 498 94% 16 155 2008 liczba łóżek w szpitalach prywatnych (%) 3% 1 565 26% 22 175 10% 737 3% 2 205 5% 912 4% 2 004 29% 24 336 10% 749 3% 2 406 5% 923 6% 3 110 10% 730 3% 2 154 6% 1 078 - 4 054 źródło: HOPE, WHO data, European Observatory on Health Systems and Policies, Health Systems in Transition, PMR Ltd

Szpitale publiczne i prywatne w krajach Europy Środkowo Wschodniej (2) Litwa Polska Rumunia Słowacja liczba szpitali 2005 173 790 (2004) 421 149 2006 174 781 (2005) 419 143 2007 165 742 (2006) 418 2008 - 732 445 udział szpitali prywatnych (%) 18% 147 (2004) 22% 170 (2005) 9% 40 20% 153 (2006) 25% 186 (2007) 27% 119 (2009) liczba łóżek w szpitalach publicznych (%) <99% 27 617 96% 191 554 99,5% 141 727 95% 35 817 (2004) <99% 27 009 95% 187 510 99,5% 140 416 <99% 27 391 93% 170 000 liczba łóżek w szpitalach prywatnych (%) >1% 110 4% 8 215 0,5% 650 5% 1 922 (2004) >1% 105 5% 9 318 0,5% 809 >1% 85 7% 13 500 2,2% 3 500 (2009) źródło: HOPE, WHO data, European Observatory on Health Systems and Policies, HiT, PMR Ltd

Liczba łóżek w szpitalach prywatnych w krajach Europy Środkowo Wschodniej źródło: http://www.hope.be

Porównanie liczby szpitali publicznych i prywatnych w Estonii Liczba szpitali w Estonii - porównanie (1990-2007) źródło: OSSN data, www.hope.be

Szpitale prywatne w Bułgarii Wzrost przychodów z €19.39m w 2006 r. do €92.09m w 2009 r., z prognozami dalszego wzrostu do €130.14m w 2011 (ICAP Bulgaria) Podwojenie ilości łóżek z 2,004 w 2006 r. do 4,053 w 2008 r. Wyższa jakość leczenia i oferowanych usług w porównaniu do szpitali publicznych Wysoce wyspecjalizowana opieka w dziedzinach kardiologii, ginekologii i położnictwa,ortopedii oraz chirurgii

Możliwe strategie rozwoju sektora prywatnego Restrukturyzacja obecnej sieci szpitali - przekształcenia formy prawnej (np. w spółki handlowe) oraz własności (prywatyzacja) (Słowacja) Tworzenie oddzielnej sieci – ustanowienie nowych udogodnień, w całości fiansowanych ze środków prywatnych (Polska, Bułgaria, Czechy) źródło: WHO data, European Observatory on Health Systems and Policies, Health Systems in Transition

Wzrost dochodów 142m EUR w 2007 do 639m EUR w 2008 Kluczowi przedstawiciele prywatnej opieki medycznej w poszczególnych krajach Europy Środkowo Wschodniej (1) Czechy Słowacja Agel - 2 laboratoria, 5 szpitali, 10 poliklinik (źródło: Raiffeisen Investment) Freseniues Medical Care (17 centrów diagnostycznych) Euroclinicum (2 szpitale, 5 poliklinik) Nemocnice Hranice (szpital sprywatyzowany w 1995 roku) Wzrost dochodów 142m EUR w 2007 do 639m EUR w 2008 37m EUR 26m EUR 10m EUR Nemocnica Kosice-Saca (szpital) Logman (12 centrów diagnostycznych) Novamed (przychodnia) 18,8m EUR 17m EUR 5,8m EUR Privamed (szpital miejski sprywatyzowany w 1995 roku) Mediterra (1 centrum rehabilitacyjne, 4 szpitale) Nemos Plus (szpital sprywatyzowany w 1994 roku) Sante (sieć klinik) 9m EUR 6m EUR source: www.espicom.com, Healthcare in Europe, KPMG 2008

Kluczowi przedstawiciele prywatnej opieki medycznej w poszczególnych krajach Europy Środkowo Wschodniej (2) Rumunia Polska Medlife (9 szpitali) Medicover (12 centrów medycznych) CMU (3i plc invest. 2007, centra medyczne) Medcenter 21m EUR 14m EUR 12m EUR 11m EUR MEP-Investment Fund ( Lux Med 78m EUR, CM LIM 46m EUR, Medycyna Rodzinna 3m EUR, Promedis 4m EUR) Enel-Med 130m EUR 34m EUR Gral Medical Medsana Sanador (zaożony w 2001, 2 szpitale, laboratoria medyczne) Euromedic 10m EUR 9m EUR EMC Instytut Medyczny Swissmed Centrum Zdrowia 32m EUR źródło: Raiffeisen INVESTMENT

Średnia długość pobytu pacjentów w szpitalach Średnia długość pobytu pacjentów w polskich szpitalach Średnia długość pobytu pacjentów we wszystkich szpitalach w krajach Europy Środkowo Wschodniej 2006 2008 szpital publiczny 6,4 dnia 6 dni szpital prywatny 5,4 dnia 4,9 dnia źródło: http://stats.oecd.org/index.aspx

Ilość łóżek szpitalnych przypadająca na 100 tys Ilość łóżek szpitalnych przypadająca na 100 tys. mieszkańców (1997-2007) źródło: http://epp.eurostat.ec.europa.eu

Porównanie liczby szpitali publicznych i prywatnych Liczba szpitali w Polsce - porównanie (2004-2008) Liczba szpitali na Łotwie - porównanie (1991-2004) źródło: dane OSSN, www.hope.be

Nowoczesny szpital w Polsce EuroMediCare Szpital Specjalistyczny z Przychodnią we Wrocławiu jest jedną z pierwszych prywatnych placówek w Polsce. Szpital oferuje 80 łóżek, 9 oddziałów i 4 sale operacyjne.

Nowoczesny szpital w Bułgarii Szpital Tokuda w Sofii jest największym prywatnym szpitalem w Bułgarii. Szpital posiada 1000 łóżek, 32 oddziały i 22 sale operacyjne. źródło: http://www.buildingoftheyear.bg/showBuilding.php?bid=183&language=en

Przed i po – Szpital św. Antoniego, Polska Szpital św. Antoniego w Ząbkowicach Śląskich, powiatowa placówka sprywatyzowana w 2005 roku, zmodernizowana rok później. Szpital posiada 100 łóżek, 4 oddziały.. źródło: EMC Instytut Medyczny SA

Szpitale prywatne w krajach Europy Środkowo Wschodniej - cechy charakterystyczne . wyraźny wzrost liczby szpitali prywatnych szpitale prywatne - liderzy zmian wzrost jakości świadczeń – przewaga nad szpitalami publicznymi system ubezpieczeń – powszechny lub półprywatny ograniczony dostęp do funduszy unijnych dla placówek prywatnych zwolnienie usług medycznych z podatku VAT niższe koszty procedur w porównaniu do niektórych krajów członkowskich Unii Europejskiej stosunkowo niskie wynagrodzenia personelu medycznego przy średnim, europejskim poziomie poniesionych kosztów na wyposażenie medyczne oraz środki farmaceutyczne Polska (średnie wynagrodzenie personelu medycznego w placówkach EMC Instytut Medyczny SA) 2006 2009 lekarze € 1 800 € 2 700 pielęgniarki € 500 € 800

Przegląd kosztów procedur medycznych w wybranych krajach Wymiana stawu kolanowego Wymiana stawu biodrowego Usunięcie zaćmy Wielka Brytania Indie Bułgaria Czechy koszty € 11 156 € 4 230 € 3 269 - róznica 62% 71% € 9 394 € 4 133 € 3 269 różnica 66% 65% € 2 953 € 1 130 € 550 € 660 81% 78% Estonia Polska € 6 353 € 5 601 43% € 5 558 € 3 513 41% 63% € 1 250 58% źródło: www.treatmentabroad.com/cost/surgery-abroad-cost 2008

Europa Środkowo Wschodnia – ciekawe rozwiązania Plan redukcji list oczekujących (Chorwacja – stworzenie pojedynczej, ujednoliconej listy, Serbia – w fazie projektu, pacjenci zmuszeni do oczekiwania na wykonanie zabiegu powyżej 30 dni w publicznej jednostce opieki zdrowotnej, otrzymają pomoc finansowaną ze środków państwowych w placówce prywatnej). Nowy system e-zdrowia do przechowywania elekronicznych danych ubezpieczeniowych, historii choroby, oraz e-recept (projekt - Słowenia). Współfinansowanie usług szpitalnych (20% stawek w Chorwacji do max. 3000 HRK (536 $), rząd proponuje także dodatkowy program ubezpieczeń - koszt 50HRK (5.60 $), który pokryje wszystkie koszty, w Estonii stawki szpitalne za pacjenta zwiększono do 100 EEK (9.4 $) za dzień, w Czechach 100 CZK za dzień pobytu dla pacjentów hospitalizowanych. Współpraca transgraniczna – we wrześniu 2009 r., Słowenia z Serbią podpisały porozumienie dotyczące ubezpieczenia społecznego. Umowę zawarto wskutek poszukiwań możliwości współpracy oraz wzmocnienia więzi gospodarczych przez oba kraje

e-mail: piotr.gerber@emc-sa.pl Dziękuję za uwagę. dr Piotr Gerber e-mail: piotr.gerber@emc-sa.pl