Psychologia Inżynieryjna Bajerska Aleksandra Błaszczykiewicz Sebastian Chamela Witold Kurek Karolina Psychologia Inżynieryjna

Wprowadzenie Czym jest psychologia inżynieryjna ? Historia oraz badania time-and-motion

Czym jest psychologia inżynieryjna ? Psychologia inżynieryjna nazywana jest Humanistyczną inżynierią a także Ergonomią.

Czym jest psychologia inżynieryjna ? Psychologia inżynieryjna – zajmuje się projektowaniem maszyn i urządzeń wykorzystywanych przez ludzi w pracy oraz określeniem zachowań, które są potrzebne do efektywnego operowania maszyną.

Historia Lata 40 XX w. początkiem myśli psychologii inżynieryjnej (do tego czasu maszyny i urządzenia były projektowane bez wiązania ich funkcji obsługowych z człowiekiem)

Historia Badania time and motion jako prekursor psychologii inżynieryjnej umożliwiły dostosowanie maszyny do człowieka

Historia Wojna i wyścig zbrojeń był kolejnym impulsem do dopasowania urządzeń i maszyn do człowieka w celu zwiększenia jego wydajności i precyzji

Historia Liczne wypadki pomogły w rozwoju i wdrożeniu tej dyscypliny w różne dziedziny życia codziennego.

Historia Psychologowie inżynieryjni zmodyfikowali szereg produktów, w tym narzędzia dentystyczne i chirurgiczne, kamery, szczoteczki do zębów, fotele samochodowe

Badania time-and-motion Badania time-and-motion – pierwsze próby nowego podejścia do projektowania narzędzi pracy i sposobu wykonywania pracy zrutynizowanej i powtarzającej się.

Badania time-and-motion Prekursorzy: Frederick W. Taylor Frank Gilbreth Lillian Gilbreth (Moller)

Badania time-and-motion Poradnik efektywnej pracy: Zmniejszyć odległość pomiędzy pracownikiem a narzędziami, surowcami czy maszyna, na której wykonywana jest praca. Obie ręce powinny zaczynać i kończyć ruch w tym samym czasie. Ruchy powinny być symetryczne.

Badania time-and-motion Ręce nie powinny być bezczynne – poza okresami wyznaczonych przerw. Ręce nie powinny wykonywać zadań które można wykonywać innymi częściami ciała – zwłaszcza nogami czy stopami.

Badania time-and-motion Jeśli to tylko możliwe, mechaniczne urządzenia – a nie ręce – powinny podawać materiały na stanowisko pracy. Stanowisko pracy czy blat powinny mieć taka wysokość, aby praca mogła być wykonywana w pozycji stojącej lub siedzącej. Inne pozycje prowadzą do zmęczenia

Urządzenia pomiarowe – prezentowanie informacji

Wprowadzenie Bardzo duże znaczenie w projektowaniu systemu człowiek-maszyna ma wybór najefektywniejszego sposobu podawania informacji o stanie urządzenia.

Rodzaje prezentowanych informacji Mogą to być informacje: Słuchowe / dźwiękowe (uszy) Wzrokowe / wizualne (oczy) Wibracyjne / kinestetyczne (skóra)

Informacje wzrokowe

Informacje wzrokowe podawane są wtedy, gdy: komunikat jest długi, trudny i abstrakcyjny w otoczeniu panuje hałas podawanych jest zbyt dużo informacji słuchowych wiele informacji musi być podanych jednocześnie

3 sposoby podawania informacji wzrokowych: wyświetlacze ilościowe wyświetlacze jakościowe wyświetlacze odczytu kontrolnego

Wyświetlacze ilościowe: wyświetlacze informacji ilościowych podają konkretne wartości liczbowe wyświetlacze informacji ilościowych – to wyświetlacze, które prezentują dokładną wartość liczbową np. szybkości, wysokości, temperatury

Wyświetlacze ilościowe: 11 % 16,6 % 3 2 4 1 5 6 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 27,5 % 30 40 50 max 35,5 % 0,5 %

Wyświetlacze ilościowe: Najłatwiej jednak odczytuje się dane z cyfrowych wyświetlaczy lub liczników

Wyświetlacze informacji jakościowych: wyświetlacze informacji jakościowych – nie podają konkretnych wartości liczbowych, pokazują jedynie parametry systemu. Np.. niebezpieczeństwo, uwaga max., wyłącz norma max

Wyświetlacze informacji jakościowych: przedziały pomiarów są często oznaczone różnymi kolorami taki wyświetlacz pozwala na szybką i trafną weryfikację stanu systemu Zmniejsza ilość informacji technicznych, które musiałby przetworzyć operator

Wyświetlacze informacji jakościowych: Istotnym elementem przy odczytywaniu danych z kilku wyświetlaczy jakościowych - jest spójność ich rozmieszczenia X

Wyświetlacze odczytu kontrolnego: Wyświetlacze odczytu kontrolnego należą do najprostszych urządzeń pomiarowych Kontrolki informują operatora czy system jest włączony czy też wyłączony

Światła ostrzegawcze: jasność – na panelu pomiarowym światło ostrzegawcze powinno być 2 razy jaśniejsze niż tło – jeśli ma przyciągnąć uwagę operatora umieszczenie kontrolki – powinna być ulokowana centralnie w polu widzenia światło migające – łatwiej przyciąga uwagę

Informacje słuchowe

Komunikaty słuchowe stosuje się, gdy: Informacja jest krótka, prosta i bezpośrednia wiadomość jest pilna w otoczeniu jest ciemno praca operatora wymaga ruchu

Komunikaty słuchowe: Informacje słuchowe – są to alarmy lub sygnały ostrzegawcze Informacje słuchowe mogą łatwiej przyciągać uwagę niż informacje wzrokowe

Komunikaty słuchowe:

Komunikaty słuchowe - skuteczniejsze: Uszy są zawsze gotowe na przyjęcie bodźców, a oczy nie Informacje słuchowe możemy odbierać ze wszystkich kierunków komunikat słuchowy często działa szybciej

Urządzenia kontrolne: Przełączniki Przyciski Dźwignie Korby Koła sterowe Pedały nożne Myszy komputerowe Trackball’e Gałki Pióro świetlne Piloty Klawiatury

Urządzenia kontrolne:

Zasady w korzystaniu z kontrolerów: Dopasowanie urządzeń kontrolnych do możliwości fizycznych Zgodność wykonywanego ruchu z reakcją urządzenia kontrolowanego Łączenie podobnych funkcji kontrolnych Wygodne rozmieszczenie Odpowiedni, łatwy do rozpoznania kształt

Systemy człowiek-maszyna System, w którym urządzenie i człowiek działają razem w celu wykonania zadania.

Systemy człowiek-maszyna Rys. System człowiek-maszyna Percepcja zmysłowa Urządzenia pomiarowe Zakłócenia w relacji człowiek-maszyna Przetwarzanie informacji przez człowieka Przetwarzanie informacji przez maszynę Kontrolowanie Układ kontrolny

Zadania operatorów i maszyn Zalety maszyn: Maszyny mogą wykrywać takie bodźce, czego nie potrafi człowiek, Maszyny mogą długo i rzetelnie monitorować sytuację-zgodnie z wcześniejszym ich zaprogramowaniem, Maszyny mogą dokonywać szybkich, bezbłędnych i skomplikowanych obliczeń,

Zadania operatorów i maszyn Zalety maszyn: Maszyny mogą rzetelnie przechowywać i odtwarzać wielką ilość informacji, Maszyny mogą działać z dużą siłą fizyczną-w sposób ciągły i doraźny, Maszyny mogą powtarzać te same operacje bez pogorszenia ich jakości, jeśli prawidłowo podtrzymuje się pracę urządzenia.

Zadania operatorów i maszyn Wady i ograniczenia maszyn: Maszyny są mało elastyczne, nie dostosowują się do warunków zewnętrznych, Maszyny nie uczą się na błędach i nie modyfikują swojego funkcjonowania pod wpływem doświadczeń, Maszyny nie mogą improwizować. Nie potrafią ani badać niezaprogramowanych alternatyw.

Projektowanie miejsca pracy 3 reguły badań time-and-motion dotyczące projektowania miejsca pracy: Wszystkie materiały, narzędzia i surowce potrzebne pracownikowi powinny być umieszczane w takim porządku, w jakim są używane. Dzięki temu ruchy pracownika będą ciągłe. Gwarantuje to oszczędność czasu.

Projektowanie miejsca pracy Narzędzia powinny być ustawione w taki sposób, aby można było je łatwo chwytać i wykorzystać. Wszystkie części i narzędzia powinny znajdować się w dogodnym zasięgu (ok. 71 cm).

Antropometria humanistyczna Dział psychologii inżynieryjnej, który zajmuje się pomiarem fizycznej struktury ciała.

Wpływ komputerów Miliony pracowników wykorzystuje w swej pracy komputery. Efektem ignorowania potrzeb człowieka w projektowaniu terminali komputerowych i odpowiednich doń mebli jest napięcie mięśni oraz poczucie dyskomfortu.

Wpływ komputerów Dyskomfort fizyczny w pracy operatorów komputerowych: Napięcie mięśni oczu Poczucie stresu Ból ramion, szyi i pleców Syndrom kanału nadgarstka

Właściwa pozycja ciała przy pracy z komputerem.

Właściwa pozycja ciała przy pracy z komputerem (odległości).

Roboty przemysłowe Roboty. Kontrolowane przez komputer mechaniczne ramiona, które można zaprogramować do przenoszenia części, operowania narzędziami i wykonywania wielu rutynowych czynności.

Roboty przemysłowe Roboty sprawdzają się przy wykonywaniu prac: Zrutynizowanych Powtarzających się W trudnych warunkach W hałasie W wysokich i niskich temperaturach

Roboty przemysłowe Zalety robotów: Nie odczuwają zmęczenia Nie popełniają błędów Nie potrzebują świadczeń socjalnych Nie potrzebują urlopów Nie składają skarg Nie podejmują strajku

Roboty przemysłowe Psychologowie inżynieryjni uczestniczą w projektowaniu hardwaru i softwaru robotów przemysłowych. Hardware projekt urządzeń kontrolnych, wykorzystania przestrzeni, umiejscowienia operatora, oświetlenia i innych cech fizycznych systemy człowiek-maszyna.

Roboty przemysłowe Software obejmuje oprogramowania komputerowe, język komputera oraz sposoby przekazywania informacji o stanie systemu

Podsumowanie Psychologia inżynieryjna zajmuje się projektowaniem narzędzi, urządzeń i przestrzeni pracy oraz dopasowaniem tych czynników do możliwości ludzi.

Podsumowanie System człowiek-maszyna Badania time-and-motion Antropometria humanistyczna Wyświetlacze danych Kontrolowanie maszyn Roboty

Wykorzystano: Psychologia a wyzwania dzisiejszej pracy Duane Schultz, Sydney Ellen Schultz D.P. Schultz, S.E. Schultz, Psychologia a wyzwania dzisiejszej pracy, PWN, Warszawa 2002

Dziękujemy za uwagę !!! Bajerska Aleksandra Błaszczykiewicz Sebastian Kopiowanie zabronione Dziękujemy za uwagę !!! Bajerska Aleksandra Błaszczykiewicz Sebastian Chamela Witold Kurek Karolina