ŻYCIE I TWÓRCZOŚĆ ALINY I CZESŁAWA CENTKIEWICZÓW Janek Koryś 3b

Kim był Czesław Centkiewicz? urodził się 1904 roku w Warszawie Czesław Jacek Centkiweicz urodził się w 1904 w Warszawie ukończył Gimnazjum św. Kazimierza w Warszawie, studiował w Grenoble i w Liege w Belgli.  Był harcerzem, uprawiał sport (lekkoatletyka, narciarstwo, biegi długodystansowe) W 1920 r. walczył jako żołnierz Armii Ochotniczej w wojnie z bolszewikami. Razem z żoną brał udział w Powstaniu Warszawskim – po jego upadku był więźniem obozu koncentracyjnego Z zawodu był inżynierem elektrykiem. Prowadził badania naukowe z radiometeorologii i elektrotechniki. Był również kierownikiem pierwszej polskiej polarnej ekspedycji naukowej Ale wszyscy najlepiej znamy go z jego książek…

Kim była Alina Centkiewicz? Alina Głuszczyńska urodziła się w 1907 roku w Hłuszkach  na Ukrainie. W 1918 jej rodzice przenieśli się do Warszawy Tata Aliny był prezesem Stowarzyszenia Opieki na Polonią. W swoją pierwszą daleką podróż Alina pojechała razem z tatą do Brazylii w 1923 roku Ponieważ Alina miała słabe zdrowie, na miejsce studiów wybrała Grenoble w Alpach (studiowała prawo). 4 grudnia 1926 r., w czasie jednej z wycieczek w Alpy, poznała swego przyszłego męża Czesława Centkiewicza, który w tym czasie studiował elektronikę na Politechnice w Grenoble (ale później przeniósł się do Liege) Alina skończyła studia w 1929 roku i wróciła do Warszawy opiekować się sparaliżowanym ojcem Ponieważ nie znalazła pracy jako prawnik, skończyła kurs bibliotekarza i pracowała jako kierownik biblioteki w Państwowym Banku Rolnym w Warszawie. W 1958  jako pierwsza Polka (i szósta kobieta na świecie) stanęła na Antarktydzie, nazywanej „kontynentem bez kobiet”

Wyprawy polarne Pierwsze wyprawy naukowe w rejony polarne zaczęły się jeszcze w XIX wieku. Po raz drugi państwa europejskie zrzeszyły się w celu prowadzenia badań polarnych w latach 30-tych XX wieku. Ogłoszono II  Międzynarodowy Rok Polarny (sierpień 1932 – sierpień 1933) z zamiarem lepszego zbadania magnetyzmu i elektryczności ziemskiej, obserwacji zorzy polarnej oraz badań meteorologicznych Francja przeznaczyła na swoją wyprawę 3 mln franków (czyli ponad milion złotych polskich według ówczesnego kursu wymiany), Szwecja - 0,5 mln koron szwedzkich (czyli 700 tysięcy złotych – co przeliczył mój tata) Polska wydała na swoją wyprawę zaledwie 25 tys. złotych.

Pierwsza polska wyprawa polarna 1932/33 Czesław Centkiewicz był kapitanem pierwszej polskiej wyprawy polarnej. Na siedzibę polskiej ekspedycji wyznaczono wyspę Niedźwiedzią leżącą na morzu Barentsa między Norwegią a Spitzbergenem fabryka czekolady „E. Wedel” ofiarowała na wyprawę 100 kg czekolady pakowanej po 5 kg w hermetycznych pudełkach zapakowanych w skrzynie z blachy cynkowej. Firma B. Rudzki podarowała im gramofon i płyty. Ministerstwo Spraw Wojskowych zakupiło wyposażenie kuchenne, wojsko wypożyczyło agregat i maszty antenowe. Cały sprzęt wyprawy zapakowany w specjalne drewniane skrzynie zajął aż w dwa wagony kolejowe Pociąg do Gdyni (gdzie polarnicy wsiedli na statek) wyruszył z Legionowa

W czasie pobytu na Wyspie Niedźwiedziej Czesław Centkiewicz codziennie, bez względu na pogodę i warunki zapisywał 4 strony dziennika, które później wysyłał w listach Alinie, swojej przyszłej żonie. Dzięki listom narzeczona znała szczegółowo każdy dzień uczestników wyprawy. Po powrocie do Polski Czesław Centkiewicz wykorzystał notatki i powstała książka zatytułowana „Wyspa mgieł i wichrów”.

Centkiewiczowie w Legionowie Czesław Centkiewicz miedzy 1934 a 1939 pracował w Obserwatorium Aerologicznym Państwowego Instytutu Meteorologicznego w Legionowie. Po raz drugi zamieszkali w Legionowie tuż po II wojnie światowej w latach 1950-1955 „W ich mieszkaniu centralne miejsce zajmował obszerny gabinet. Było to wnętrze pełne tajemniczych przedmiotów i książek. Na ścianach porozwieszane były ogromne mapy różnych odległych zakątków świata. Między nimi wisiały stare obrazy i przybory żeglarskie. Szczególnie imponująco wyglądała zamocowana na ścianie myśliwska strzelba i skóry dzikich zwierząt: białego niedźwiedzia i wilka. Uwagę zwiedzających przykuwał znajdujący się w rogu pokoju kieł morsa. Na stoliku stał model eskimoskich sań ciągniętych przez wyrzeźbione z kości miniaturowe psy”.  W 2012 Alina i Czesław Centkiewiczowie zostali pośmiertnie honorowymi obywatelami Legionowa

Wspólne książki i wspólne podróże Kiedy Centkiewiczowie zamieszkali po wojnie po raz drugi w Legionowie, Czesław Centkiewicz pracował w Instytucie Meteorologii, Alina Centkiewicz działała społecznie – była radną, ale przede wszystkim pisali. W pierwszych miesiącach pobytu w Legionowie Czesław Centkiewicz kończył swoją powieść i ponoć nie miał pomysłu na końcowe strony. Pomogła mu żona i wymyśliła zakończenie. Tytuł tej książki to: Odarpi syn Egigwy Od tej pory pisali już wspólnie. Wspólnie podróżowali do Arktyki i na Antarktydę. Wspólnie żyli… aż do śmierci Aliny w 1993 r. W 3 lata po jej śmierci w 1996 zmarł również Czesław Centkiewicz. Indianie wierzą, że po śmierci ich dusze wędrują do krainy wiecznych łowów. Dusze Centkewiczów na pewno spotkały się w lodowcach Arktyki…

Książki Czesława i Aliny Centkiewiczów Prace samodzielne Prace wydane wraz z żoną Kierunek - Antarktyda (1961) Czeluskin (1934) Odarpi, syn Egigwy (1949) Fridtjof, co z ciebie wyrośnie? (1962) Wyspa mgieł i wichrów (1934) Zdobywcy bieguna północnego (1950) Zaczarowana zagroda (1963) W krainie zorzy polarnej (1936) Na podbój Arktyki (1952) Mufti – osiołek Laili (1964) Znowu na północy (1936) W lodach Eisfiordu (1953) Tumbo z Przylądka Dobrej Nadziei (1964) Anaruk, chłopiec z Grenlandii (1937) Radiostacja zamilkła (1953) Czy foka jest biała (1965) Biała foka (1938) Znowu na Wyspie Niedźwiedziej (1954) Piotr w krainie białych niedźwiedzi (1965) Loty nad śniegami (1938) Arktyka, kraj przyszłości (1954) Człowiek, o którego upomniało się morze (1966) W lodach północy (1948) Niezwykła podróż (1955) Okrutny biegun (1969) Bohaterski szturman (1956) Osaczeni wielkim chłodem (1970) Na białym szlaku (1956) Nie prowadziła ich Gwiazda Polarna (1974) Pułkownik Orvin mylił się (1959) Wyspy mgieł i wichrów (1959) Tumbo nigdy nie zazna spokoju (1977) Tajemnice szóstego kontynentu (1960) Opowieści spod bieguna (1960)

Pytania Jeśli 100 kg czekolady, którą Czesław Centkiewicz zabrał w pierwszą polską wyprawę polarną, było zapakowane w 5-kilogramowe , hermetyczne opakowania, to ile takich opakowań zabrali ze sobą polarnicy? W stacji polarnej ustawili po 4 opakowania na jednej półce. Ile pólek w magazynie stacji polarnej zajęła czekolada? Czy Anarukowi smakowała czekolada? Dlaczego polarnicy zabrali ze sobą gramofon?