Maria Skłodowska –Curie kobieta wyprzedzająca epokę Źródło zdjęcia: Wikimedia Commons (domena publiczna) http://www.mlahanas.de/Physics/Bios/MarieCurie.html

Badania W roku ślubu Marii i Piotra Curie, Wilhelm Roentgen odkrył promienie X, a wkrótce potem francuski uczony Henri Becquerel stwierdził, że równie dziwne promieniowania wysyłają substancje zawierające uran. Maria Skłodowska-Curie spędziła całe życie na badaniu substancji radioaktywnych i zgłębianiu zjawiska promieniotwórczości. Zbudowała ona przyrząd do pomiaru Henri Becquerel promieniotwórczości. Odkryła, że minerał zwany blendą smolistą jest tysiąckroć bardziej aktywny niż sam uran. Wyjaśnienie, dlaczego tak się dzieje, zajęło jej kilka lat pracy. I udało się. Udowodniła, że blenda, oprócz uranu, zawiera jeszcze dwa, nieznane wówczas pierwiastki: polon i rad. Za ich odkrycie Maria otrzymała dwie Nagrody Nobla (pierwszą wraz z mężem). Źródło zdjęcia: Wikimedia Commons CC

Nagroda Nobla z fizyki 1903 Połowę nagrody przyznano Henriemu Becquerelowi za odkrycie promieniotwórczości, a drugą połowę Marii i Piotrowi Curie za ich wspólne badania zjawisk promieniowania odkrytych przez profesora Henriego Becquerela.

Dyplom Nagrody Nobla z 1911 roku za rozwój chemii dzięki odkryciu polonu i radu oraz za zbadanie metalicznego radu i jego związków chemicznych. Źródło zdjęcia: Wikimedia Commons CC

Wykorzystanie promieniotwórczości w medycynie i ochrona radiologiczna.

Zasługi Marii Skłodowskiej-Curie w leczeniu raka są nie do opisania – od samej możliwości leczenia się promieniami do instytutów radowych jej imienia, gdzie miała miejsce radioterapia. Od promieniotwórczości zrodziła się radiodiagnostyka i radioterapia, dwie ogromnie ważne dziedziny medycyny nieodzowne w walce z rakiem. Bardzo ważne miejsce w dzisiejszym świecie zajmuje zastosowanie promieniowania jonizującego w medycynie (np. zdjęcia rentgenowskie przy zwichnięciach czy złamaniach). Jednym z ważniejszych osiągnięć techniki rentgenowskiej jest tomografia komputerowa. Sterowany komputerem proces wykonywania kolejnych zdjęć badanego narządu w różnych płaszczyznach i pod różnym kątem pozwala uzyskać warstwowy obraz, przedstawiający bardzo dokładnie nawet niewielkie zmiany chorobowe.

Negatywne skutki promieniowania Każdy rodzaj promieniowania może być szkodliwy dla organizmu. Może porozrywać na mniejsze części cząstki związków chemicznych, które są ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmów. Może to powodować śmierć  komórek lub ich niekontrolowany wzrost, czyli zmiany nowotworowe, wady genetyczne. Źródło zdjęcia: Scholaris CC

Promieniowanie Maria Skłodowska-Curie przez całe życie cierpiała na poparzenia skóry. Została pochowana w ołowianej trumnie umieszczonej następnie w trumnie drewnianej. W czasie przenosin jej ciała w 1995 do paryskiego Panteonu ( jest tam jedyną kobietą) zmierzono poziom promieniowania wewnątrz trumien. Jest on 20 razy niższy niż przyjęty dziś jako bezpieczny dla zdrowia człowieka. Czas półtrwania radu wynosi 1620 lat, więc lekarze są pewni,że Maria Skłodowska nie była wystawiona na działanie śmiertelnych dawek izotopu. źródło zdjęć: Wikimedia Commons, autor: Jean-Christophe BENOIST CC

Wizyta w Instytucie Fizyki na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego w Kielcach Zakład Fizyki Atomowej UJK prowadzi badania dotyczące fizyki zderzeń atomowych i zastosowań spektroskopii rentgenowskiej. Tomograf Źródło zdjęć: Jakub Cedro

Urządzenia służące do rozszczepiania jonów Źródło zdjęć: Jakub Cedro

SPEKTROSKOP RENTGENOWSKI Źródło zdjęć: Jakub Cedro

Świętokrzyskie Centrum Onkologii w Kielcach

Działalność Zakładu Fizyki Medycznej (ZFM) związana jest z zastosowaniami promieniowania jonizującego w medycynie, w szczególności w szeroko rozumianej diagnostyce oraz w leczeniu nowotworów (radioterapia). Przygotowanie radioterapii jest procesem dość złożonym. W przygotowaniu leczenia uczestniczą lekarze, radioterapeuci, fizycy medyczni, technicy radioterapii. Często proces przygotowania leczenia jest określany terminem „planowanie leczenia”.

Wizyta w modelarni Modelarnia to miejsce w szpitalu, w którym podejmuje się działania mające na celu zapewnienie komfortowej i powtarzalnej pozycji pacjenta w czasie napromieniania. Uzyskanie takiej komfortowej i powtarzalnej pozycji ma niezwykle istotne znaczenie w bezpiecznym przeprowadzeniu leczenia. Leczenie promieniowaniem jonizującym trwa niekiedy nawet 6 tygodni, 5 razy w tygodniu. W zależności od części ciała, która jest zaatakowana przez nowotwór wykonywane są różne, jak to jest nazywane w języku radioterapii, unieruchomienia.  

Urządzenie do przygotowywania form przeznaczonych do precyzyjnego skierowania wiązki napromieniania Napełnienie wcześniej wyciętej formy ciekłym ołowiem, który nie przepuszcza promieniowania Źródło zdjęć: Jakub Cedro

Przygotowania do unieruchomienia pacjenta Źródło zdjęć: Jakub Cedro

Maszyna służąca do podgrzania materiału, z którego wykonana została maska Uformowanie maski, która będzie służyła do unieruchomienia pacjenta, podczas napromieniania Źródło zdjęć: Jakub Cedro

Badanie tomograficzne   Badanie tomograficzne  jest wykonywane w celu uzyskania dokładnej informacji o położeniu nowotworu względem narządów wewnętrznych. Jest ono wykonywane przez fizyków medycznych i techników elektroradiologii. Istotne jest, aby pacjent w czasie badania tomograficznego ułożył się na stole od tomografu w takiej samej pozycji jak w modelarni. Oczywiście w uzyskaniu właściwego ułożenia ogromnie pomocne są systemy unieruchomień, które zostały wykonane w modelarni.

TOMOGRAF Źródło zdjęć: Jakub Cedro

Planowanie leczenia Po otrzymaniu danych z tomografii komputerowej rozpoczyna się stosunkowo długa procedura przygotowania techniki napromieniania. Zasadniczym celem realizowanych działań jest uzyskanie takiego rozkładu dawki w ciele pacjenta, aby podać pełną dawkę terapeutyczną w obszarze objętym procesem nowotworowym i równocześnie podać jak najmniejszą dawkę w pozostałych tkankach znajdujących się w napromienianej objętości. Przygotowanie techniki napromieniania rozpoczyna się od starannego określenia obszaru objętego procesem nowotworowym. To bardzo odpowiedzialne i trudne zadanie jest realizowane przez lekarza radioterapeutę.

MIEJSCE PRACY FIZYKA Źródło zdjęć: Jakub Cedro

AKCELERATOR Źródło zdjęć: Jakub Cedro

Urządzenie służące do precyzyjnego napromieniania chorych komórek Źródło zdjęć: Jakub Cedro

Miejsce monitorowania przebiegu napromieniania pacjenta Źródło zdjęć: Jakub Cedro CCO

Moneta 10 złotowa upamiętniająca stulecie urodzin Marii Curie przypadające w 1967 roku Źródło zdjęcia: Wikimedia Commons CC

Największym marzeniem Marii Skłodowskiej-Curie było powstanie Instytutu Radowego w Polsce. Mural na dawnym budynku Instytutu Radowego przy ulicy Wawelskiej w Warszawie Źródło zdjęcia: Wikimedia Commons CC

Maria Curie-Skłodowska (1867-1934) medallion at the Polish School of Paris. Awers medalu Maria Skłodowska Curie 1867-1967. Wielkiej uczonej w stulecie urodzin. Wykonany przez Wandę Gosławską. Źródło zdjęć: Wikimedia Commons CC

Podziękowanie dla: Dr Aldony Kubali – Kukuś Dr Dariusza Banasia z Zakładu Fizyki Atomowej UJK Mgr Tomasza Kuszewskiego z Zakładu Fizyki Medycznej ŚCO za pomoc w pozyskaniu informacji do naszego projektu.

Prezentację przygotowali: Jakub Cedro, Janusz Buras, Kacper Janyst, Sylwia Jedynak Źródła(strony): Scholaris http://pl.wikipedia.org/wiki/Maria_Sk%C5%82odowska-Curie Zdjęcia: Jakub Cedro