istotne cechy kryterium: Racjonalizm Istnieje jedno, ponadczasowe i uniwersalne kryterium za pomocą którego można oceniać względną wartość konkurencyjnych teorii istotne cechy kryterium: uniwersalność ahistoryczność

Różnica między nauką a nie-nauką Tylko te teorie są naukowe które spełniają uniwersalne kryterium naukowości. Astrologia nie jest nauką, ponieważ nie można jej wyprowadzić w indukcyjny sposób z faktów.

Relatywizm Nie istnieje uniwersalne kryterium z uwagi na które można uznać, że jedna teoria jest lepsza od drugiej. Decyzja o uznaniu teorii naukowych za lepsze czy gorsze zależy od jednostek lub społeczności, które dokonują takich ocen.

„człowiek jest miarą wszechrzeczy” Pitagoras wyraża relatywizm w odniesieniu do jednostek ludzkich „nie ma standardu wyższego niż zgoda zainteresowanej społeczności” Kuhn wyraża relatywizm w kontekście pewnych społeczności ludzkich

Lakatos -racjonalista „centralnym problemem filozofii nauki jest… problem ustanowienia uniwersalnych warunków, w których teoria… jest naukowa” i że problem ten jest ściśle związany z problemem racjonalności nauki a jego rozwiązanie „winno dać nam wskazówkę co do tego, czy akceptacja teorii naukowej jest racjonalna czy nie”.

„metodologia naukowych problemów badawczych lepiej służy jako narzędzie zbliżania się do prawdy w naszym rzeczywistym świecie niż jakakolwiek inna metodologia” Celem nauki jest prawda i metodologia programów badawczych zapewnia najlepsze środki oceny stopnia, w jakim udało się nam do niej zbliżyć. Metodologia uzmysławia nam na czym polega postęp w fizyce współczesnej, nie oferuje żadnych wskazówek tym, którzy chcą przyczynić się do postępu naukowego.

Kuhn- relatywista Wiedza naukowa, jak język, jest albo własnością wspólną albo niczym w ogóle. Aby ją zrozumieć, musimy znać określone cechy tych grup, które je wytwarzają i nią się posługują.

Indywidualizm Wiedza jest szczególnym zbiorem przekonań głoszonych przez jednostki ludzkie i zamieszkujących w ich umysłach lub mózgach. Musi istnieć sposób na uzasadnienie prawdziwości przekonania, poprzez odwołanie się do odpowiednich danych doświadczenia.

Dwa sposoby zdobywania wiedzy o świecie wg. klasycznego racjonalisty prawdziwe fundamenty wiedzy są poznawalne za pomocą umysłu. >umysł pojmuje zdania jako jasne, wyraźne i oczywiście prawdziwe dzięki rozumowaniu i kontemplacji wg. klasycznego empirysty prawdziwy fundament wiedzy poznać można za pomocą zmysłów. >zdania uzyskane przez obserwacje składają się na fundament, na którym można budować dalszą wiedzę przy użyciu wnioskowania indukcyjnego

Obiektywizm Wszystkie składniki wiedzy, poczynając od prostych zdań do skomplikowanych teorii, posiadają własności i cechy dzięki którym wykraczają one poza dziedzinę przekonań i stanów świadomości tworzących je i rozmyślających o nich jednostek ludzkich

„Wiedza absolutna” Poppera „moja … teza implikuje istnienie dwóch różnych sensów wiedzy lub myśli: Wiedza lub myśl w sensie subiektywnym, polegająca na stanach umysłu, świadomości lub będąca dyspozycją do zachowania lub działania oraz Wiedza lub myśl w sensie obiektywnym, składająca się z problemów, teorii argumentów jako takich

Obiektywistyczna koncepcja nauki Lakatosa … teoria może być pseudonaukowa nawet jeżeli jest bardzo prawdopodobna i wszyscy w nią wierzą, oraz może być wartościowa naukowo, nawet jeżeli jest niewiarygodna i nikt w nią nie wierzy. Teoria może mieć najwyższą wartość naukową, nawet jeżeli nikt jej nie rozumie, cóż dopiero w nią wierzy.