SZTUKA STAROŻYTNEJ GRECJI Kinga Konopka 1 Bg

Sztuka starożytnej grecJI Sztuka starożytnej Grecji powstała i rozwijała się po upadku kultury mykeńskiej, spowodowanym w głównym stopniu najazdem Dorów. Za czas jej trwania przyjmuje się okres od ok. 1200 p.n.e. do I w. p.n.e., czyli do czasu podboju starożytnej Grecji przez Rzymian. Jednak wraz z podbojem rzymskim, nie skończył się definitywnie okres sztuki greckiej. Artyści nadal tworzyli, ale przede wszystkim na potrzeby kolekcjonerów rzymskich. Najczęściej ich dzieła były kopiami znanych wcześniej dzieł greckich. Dzięki tej działalności znamy wygląd wielu rzeźb, których oryginały zaginęły lub zostały zniszczone.

Czas trwania Sztuka starożytna dzieli się na następujące okresy kulturowe: 1. XI w. p.n.e. - Egejski 2. XI - VI w. p.n.e. - Archaiczny 3. V - IV w. p.n.e. - Klasyczny 4. I I I w. – Hellenistyczny W tym okresie wykształciły się dwie kultury. Pierwsza, tzw. kreteńska lub minojska z głównym ośrodkiem na Krecie. Najsłynniejszym zabytkiem tej kultury jest pałac w KNOSSOS. Składa się on z dużej liczby pomieszczeń i komnat, wśród których wyróżnia się sala tronowa. Na ścianach pałacu namalowane są freski, wnętrza zdobią także oryginalne kolumny. Drugą kulturą jest kultura mykeńska. Najbardziej znanym obiektem jest zamek obronny w Mykenach, z którego pozostała jedynie Brama Lwic

Pantenon Panteon w Rzymie (z greckiego pan – wszystko, theoi – bogowie, panteon – miejsce poświęcone wszystkim bogom), to okrągła świątynia ufundowana przez Hadriana w roku 125. Budowla ta została ufundowana przez Marka Agryppę i na jego polecenia zaprojektowana. Konstrukcja powstała na Polu Marsowym na miejscu byłej świątyni ku czci boskich patronów Rzymu wybudowanej w roku 27 p.n.e. i zniszczonej w pożarze w 80 roku n.e. Cesarz Domicjan odbudował budowlę, jednak ta uległa ponownemu zniszczeniu w pożarze roku 110 n.e.

Informacje podstawowe o panteonie W przebudowanym później (w latach 20. II wieku n.e.) przez Hadriana Panteonie pozostały inskrypcje Agrypy. Portyk Panteonu był wspierany przez dwanaście kolumn, każda wysoka na ok. 12 metrów, wykutych z jednego bloku szarego granitu z Egiptu. Kamień ten był niezwykle prestiżowy w antycznym Rzymie, gdyż wydobywano go tylko w jednym miejscu – na oddalonej o ponad 4 tysiące km od Rzymu – „Górze Klaudiusza2” (Mons Claudianus), znajdującej się pośrodku wschodnio-egipskiej pustyni. Dostarczenie 12 wielkich bloków skalnych z takiej odległości wymagało olbrzymiego nakładu pracy i środków. Panteon powstał na planie koła i wyraźnie różnił się od poprzedniej świątyni,

koloseum Amfiteatr Flawiuszów, Koloseum (Amphitheatrum Flavium, Colosseum) to potężna budowla o owalnym kształcie przeznaczona na igrzyska, które obejmowały zapasy, walki gladiatorów, walki z dzikimi zwierzętami oraz bitwy morskie, tzw. naumachie. Tradycja mówi iż w Koloseum mordowano chrześcijan, co upamiętniono krzyżem wewnątrz budowli. Teza ta jest jednak obecnie kwestionowana przez część naukowców.

Podstawowe informacje o koloseum W starożytności miejsce to oficjalnie nazywano Amfiteatrem Flawiuszów. Skąd więc się wzięła nazwa Koloseum? Wbrew pozorom wcale nie od kolosalnych rozmiarów budowli. Nazwa ta zaczęła funkcjonować w średniowieczu i najprawdopodobniej odnosiła się do znajdującego się w pobliżu olbrzymiego posągu Kolosa Nerona, wykonanego z brązu przez greckiego rzeźbiarza Zenodorosa i przedstawiającego cesarza jako boga słońca. Pomnik został jednak zniszczony ok. 1000 roku w nieznanych okolicznościach .

arkady Są to dwie podpory (kolumny, pilastry) połączone u góry łukiem. Służyły one do dźwigania konstrukcji (mosty, akwedukty) i stały się szczególnie popularne w architekturze rzymskiej.

perystyl wewnętrzny dziedziniec lub ogród w starożytnych świątyniach egipskich, otoczony portykiem kolumnowym. W zamożnych domach greckich lub rzymskich (łac. peristilium) był to najczęściej ogród położony pośrodku domu i otoczony kolumnadą.

atrium Najczęściej niezadaszone pomieszczenie wewnętrzne. Atrium jest to zamknięta przestrzeń, niekoniecznie wyrównana w pionie, przechodząca przez dwie lub więcej kondygnacji w obiekcie budowlanym. W architekturze etruskiej – pomieszczenie przed główną izbą, w którym umieszczano palenisko, tak by dym mógł uchodzić swobodnie i jednocześnie ogień nie został zalany opadami deszczu.

termy w starożytnym Rzymie łaźnie publiczne, kompleks obiektów ulokowanych na rozległym terenie, dostępnych dla wszystkich o określonych godzinach. Wejście do nich było bezpłatne. Głównymi, funkcjonalnymi częściami term były: szatnie (apodyterium) baseny z zimną wodą (frigidarium) baseny z ciepłą wodą (tepidarium) baseny z gorącą wodą (caldarium) łaźnie parowe (laconicum) sale masażu (oleoterion), w których namaszczano ciała olejkami sale do wypoczynku (tepidarium)

ŁUK TRIUMFALNY Budowla w kształcie monumentalnej, wolno stojącej bramy. Była stawiana dla upamiętnienia ważnej osoby lub uczczenia ważnego wydarzenia, zwykle zwycięstwa militarnego. Przejście pod łukiem triumfalnym autora lub autorów zwycięstwa było punktem kulminacyjnym pochodu triumfalnego. Pierwsze łuki triumfalne powstawały w starożytnym Rzymie (prekursorem były ozdobne bramy budowane przez Etrusków, później ten typ budowli był wznoszony w innych krajach i epokach historycznych.

Kolumna trajana pomnik wzniesiony w 113 roku w Rzymie na Forum Trajana dla upamiętnienia zwycięstw cesarza nad Dakami. Zaprojektowana najpewniej przez twórcę Forum – cesarskiego architekta Apollodorosa z Damaszku. Uroczystego poświęcenia kolumny oraz otwarcia Forum Trajana dokonano 18 maja 113 r.Usytuowana pomiędzy budynkami dwóch bibliotek: greckiej i łacińskiej, za Bazyliką Ulpia, kolumna ustawiona jest na cokole (pierwotnie ozdobionym dwoma orłami), w którego wewnętrznej komnacie umieszczono urny z prochami Trajana i (prawdopodobnie) jego żony Plotyny. Bazę tę zdobiły też reliefowe przedstawienia stosów broni zdobytej na Dakach. Na szczycie znajdował się okazały posąg cesarza w ubiorze wojskowym[4], który dopiero po 392 r. n.e. został usunięty przez chrześcijan. 4 grudnia 1587[5] zastąpiono go posągiem św. Piotra umieszczonym tam na polecenie papieża Sykstusa V.

Rzezba Początki rozwoju rzeźby rzymskiej przyjmowane są zazwyczaj na koniec II w. p.n.e. Wytworzone zostały na zapotrzebowanie możnych kolekcjonujących dzieła sztuki. Wraz z uczynieniem z Grecji prowincji pozostającej pod patronatem Rzymu ustalono prawa zapobiegające grabieżom. W Rzymie utworzył się rynek antykwaryczny a dzieła greckich twórców zaczęły osiągać wysokie ceny. Dla zaspokojenia stale rosnącego popytu zaczęto więc wytwarzać kopie mniej lub bardziej wiernie oddające pierwowzory. Początkowo kopie powstawały w warsztatach greckich, później w różnych miastach Azji Mniejszej, w końcu także w samej Italii, szczególnie po odkryciu (w czasach Augusta) dużych złóż marmuru w Carrarze

rzeZBA- CIĄG DALSZY Z wzorowania się na greckiej rzeźbie sakralnej, powstała rzeźba dekoracyjna o tematyce mitologicznej. Kopiści na ogół nie podpisywali swoich dzieł. Znane są tylko niektóre imiona. Do rzeźbiarzy zajmujących się tą dziedziną należeli: Pazyteles – Grek pracujący na południu Italii w latach 60-40 p.n.e. Jego uczniem był Stephanos, który z kolei wykształcił Menelaosa. Obaj byli Grekami. Salpion, Sosibos, Pomtion – Ateńczycy żyjący na przełomie er. Wytwarzali przede wszystkim pięknie rzeźby w formie naczyń, których przeznaczeniem była dekoracja obiektów architektonicznych. Od miejsca ich działalności, rzeźby, fryzy, ołtarze o podobnej w formie dekoracji określane są jako neoattyckie.

PRZYKŁAD RZEZBY Lucjusza Juniusza Brutusa, pierwszego konsula Rzymu "Statua Barberini": patrycjusz z portretami przodków. Rzym. Palazzo dei Conservatori.

Pomnik marka aureliusza Antyczny posąg znajdujący się na Kapitolu w Rzymie, wykonany w roku 175 n.e. Przedstawia on cesarza rzymskiego Marka Aureliusza. Wykonany został z brązu pokrytego częściowo złotem. Jest to jedyny zachowany antyczny pomnik konny, który w średniowieczu był mylnie uważany za pomnik cesarza Konstantyna I Wielkiego. Był inspiracją dla licznych pomników konnych w późniejszych epokach, głównie w renesansie i klasycyzmie (m.in. pomnik Gattamelaty w Padwie czy pomnik księcia Józefa Poniatowskiego w Warszawie).

Owy pomnik

Malarstwo kaTAKUMBOWE-katakumby sztuka pierwszych chrześcijan, wyrażająca ich przynależność religijną, powstająca w basenie Morza Śródziemnego. Przyjmowany zasięg czasowy jest różny. W najszerszym rozumieniu sztuka wczesnochrześcijańska obejmuje okres od II do VII wieku; w węższym, stosowanym m.in. przez André Grabara, obejmuje lata ok. 220–395 (czyli okres od pojawienia się pierwszych znanych przykładów sztuki chrześcijańskiej do podziału cesarstwa rzymskiego na część wschodnią i zachodnią).

Malowidło ścienne w pompejach Odnalezione w Pompejach liczne malowidła na ścianach odkopanego spod warstw popiołów miasta pozwoliły badaczom na odtworzenie historii malarstwa rzymskiego do 79 r. August Mau w XIX w. wyróżnił cztery style pompejańskie stosowane do dekoracji architektonicznej.

Przykłady malowideł sĆiennych w pompejach Przykład obrazu figuralnego malowanego bezpośrednio na ścianie. Obraz ujęty jest w delikatnie zaznaczone ramy Panna z bogatego, pompejańskiego domu. Jej staranne wykształcenie symbolizują przybory do pisania: rysik i tabliczka, połowa I w.

Portrety trumienne z fajum Grupa około 700 portretów na drewnie, które były składane wraz z zabalsamowanymi zwłokami do grobów. Odnalezione zostały na zhellenizowanych terenach Egiptu, głównie na cmentarzyskach w oazie Fajum i cmentarzu rzymskim w Antinoopolis. Najstarsze zachowane portrety pochodzą z I wieku.