Pieniądz elektroniczny - nowość w polskiej bankowości elektronicznej Remigiusz W. Kaszubski Dyrektor Związek Banków Polskich

Co to jest pieniądz elektroniczny? elektroniczny instrument płatniczy elektroniczny surogat gotówki zapisywany na elektronicznych nośnikach informacji (karta z mikroprocesorem, dysk twardy komputera) instrument przedpłacony służy do dokonywania mikropłatności

Co to jest pieniądz elektroniczny? Instrument pieniądza elektronicznego: „magazynuje” wartość inny funkcjonalnie od karty płatniczej może występować niezależnie, lub jako jedna z aplikacji (karty wieloaplikacyjne, dysk twardy komputera)

Zapłata pieniądzem elektronicznym Następuje w chwili przekazania przez właściciela odpowiedniej ilości PE do urządzenia akceptanta Uzależniona od wyrażenia (dorozumianego) woli rozliczenia transakcji z wykorzystaniem PE Pieniądz elektroniczny nie jest prawnym środkiem płatniczym

PE w prawie polskim (art. 4 ust. 5 Pr.B.) Pieniądz elektroniczny- wartość pieniężna: elektroniczny odpowiednik znaków pieniężnych, przechowywany na elektronicznych nośnikach informacji, wydawany do dyspozycji na podstawie umowy, w zamian za środki pieniężne o nominalnej wartości nie mniejszej niż ta wartość, przyjmowany jako środek płatniczy przez przedsiębiorców innych niż wydający ją do dyspozycji, wymieniany przez wydawcę na środki pieniężne na żądanie posiadacza wyrażony w jednostkach pieniężnych

PE w prawie UE Dyrektywa 2000/46/EC- Definicja: Pieniądz elektroniczny: - wartość pieniężna- prawo do roszczenia wobec emitenta, - przechowywany na urządzeniu elektronicznym, - wyemitowany w zamian za środki pieniężne o wartości nie mniejszej niż wartość wyemitowana, - środek płatniczy, akceptowany przez podmioty inne niż instytucja emitująca

Wydawcy pieniądza elektronicznego Banki/instytucje kredytowe Instytucje pieniądza elektronicznego

Instytucja pieniądza elektronicznego Dyrektywa 2000/46/EC: Przedsiębiorstwo lub inna osoba prawna (inna niż instytucja kredytowa) Emituje środki płatnicze w formie pieniądza elektronicznego Regulacje Dyrektywy były podstawą dla stworzenia przepisów polskiej ustawy o EIP

IPE w polskim systemie prawnym - Ustawa Prawo bankowe z dnia 29 sierpnia 1997r. wydawanie instrumentu pieniądza elektronicznego jest czynnością bankową jednostki organizacyjne inne niż banki mogą wydawać instrument pieniądza elektronicznego jeżeli przepisy odrębnych ustaw uprawniają je do tego Ustawa o elektronicznych instrumentach płatniczych z dnia 12 września 2002r. wprowadza IPE do polskiego systemu prawnego

IPE Nowa forma prowadzenia działalności gospodarczej Ściśle wyspecjalizowana instytucja finansowa- limitowany zakres prowadzonej działalności: - wydawanie PE - działalność inna niż wydawanie PE- limitowana ustawowo

Definicja IPE Osoba prawna Spółka akcyjna Utworzona i działająca na podstawie odpowiednich zezwoleń i przepisów prawa Przedmiot działania: wydawanie i wykup we własnym imieniu i na własny rachunek PE rozliczanie transakcji dokonywanych przy wykorzystaniu PE

„Nisza” rynkowa dla PE Punkty sprzedaży niskokwotowych (systemy parkowania, komunikacji zbiorowej, automaty samoinkasujące, kioski z prasą) Płatności internetowe – rynek cierpiący na niedobór odpowiednich instrumentów płatniczych

Instrument PE Rodzaj karty Limit Dystrybucja Karta z mikroprocesorem - Jednofunkcyjna - Wielofunkcyjna Limit Możliwość doładowania karty do równowartości 150 euro Dystrybucja Za pośrednictwem instytucji finansowych i nie finansowych, administracja, samorządy lokalne Funkcjonalność Użycie tylko w terminalach z aplikacją Zapłata za towary i usługi w kioskach, małych sklepach, automatach samoinkasujących, systemach parkowania, transporcie miejskim

Systemy PE oparte na kartach na świecie Około 100 na świecie Visa Cash Octopus – Hong Kong Około 25 w Europie: Technologia Proton (Belgia, Holandia) Technologia ZK/GeldKarte (Niemcy, Luksemburg) Technologia Mondex Nowe inicjatywy – Bałkany

Infrastruktura związana z pieniądzem elektronicznym System zdecentralizowany System zcentralizowany

Schemat funkcjonowania systemu scentralizowanego IPE rozliczenia z tytułu wykupu jednostek PE wydawanie i dystrybucja PE BANK AGENT ROZLICZENIOWY Wydawanie kart klientom Doładowywanie kart procesowanie transakcji Rozliczanie transakcji KLIENT przekazywanie informacji o transakcjach AKCEPTANT dokonywanie płatności

Obieg pieniądza elektronicznego Kreowanie- instytucja pieniądza elektronicznego Dystrybucja pierwotna- instytucja pieniądza elektronicznego na rzecz dystrybutorów (głównie banków) Dystrybucja wtórna - banki na rzecz swoich klientów Gromadzenie- akceptanci Wykup od akceptantów- instytucja pieniądza elektronicznego (może być dokonywany pośrednio przez agentów rozliczeniowych)

Dalsza ewolucja systemów PE Systemy pieniądza sieciowego - PayPal – przesyłanie wartości przez email - wirtualne portmonetki do płatności w sieci Mobilne systemy pieniądza elektronicznego PE na karcie SIM PE na serwerze centralnym operatora

PE-nowy produkt oferowany przez banki Innowacyjny produkt wpływający pozytywnie na wizerunek banku i zwiększający lojalność klientów Możliwość pozyskania nowych klientów indywidualnych i korporacyjnych Możliwość wykreowania na bazie PE własnego produktu (produkty lojalnościowe, karty turystyczne, co-branded, karty miejskie, karty regionalne)

PE-nowy produkt oferowany przez banki Obniżenie ogólnego poziomu rezerw obowiązkowych z tytułu środków zgromadzonych w PE Redukcja wysokich kosztów cash processingu Połączenie elektronicznej portmonetki z kartą płatniczą daje możliwość szybszego zwrotu inwestycji w migrację na standard EMV

decyzje WZ ZBP dotyczące PE