umowa handlowa – ZAWARCIE I ZAKOŃCZENIE Dorota Wieczorkowska Zakład Prawa Gospodarczego i Handlowego Wydział Prawa Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego

Tryby zawierania umów handlowych Przepisy art. 66 – 72(1) KC regulują cztery tryby zawierania umów (w tym umów handlowych): Tryb ofertowy, Tryb negocjacji, Tryb aukcyjny, Tryb przetargowy.

Czynności przygotowawcze poprzedzające zawarcie umowy handlowej Umowa o zachowaniu poufności (NDA – non disclosure agreement) List intencyjny (LOI – letter of intent) Umowa przedwstępna (389 – 390 KC) Wzorzec umowny (384 i nn. KC) Umowa Ramowa Umowa o negocjacje Jaki jest cel zawierania takich umów? W jakich przypadkach stosowanie ww. typów czynności przygotowawczych jest niezbędne?

Tryb ofertowy OFERENT OBLAT ZŁOŻENIE OFERTY PRZYJĘCIE OFERTY OFERTA – oświadczenie woli zawarcia umowy, określające jej istotne postanowienia

Czas i miejsce zawarcia umowy W razie wątpliwości umowę poczytuje się za zawartą w chwili otrzymania przez składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu, a jeżeli dojście do składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu nie jest wymagane - w chwili przystąpienia przez drugą stronę do wykonania umowy. W razie wątpliwości umowę poczytuje się za zawartą w miejscu otrzymania przez składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu, a jeżeli dojście do składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu nie jest wymagane albo oferta jest składana w postaci elektronicznej - w miejscu zamieszkania albo w siedzibie składającego ofertę w chwili zawarcia umowy.

Czas trwania oferty Określenie w treści oferty okresu ważności oferty. Jeżeli oferent nie oznaczył w ofercie terminu, w ciągu którego oczekiwać będzie odpowiedzi, oferta złożona w obecności drugiej strony albo za pomocą środka bezpośredniego porozumiewania się na odległość przestaje wiązać, gdy nie zostanie przyjęta niezwłocznie; złożona w inny sposób przestaje wiązać z upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez nieuzasadnionego opóźnienia.

Możliwość odwołania oferty w stosunkach między przedsiębiorcami W stosunkach między przedsiębiorcami oferta może być odwołana przed zawarciem umowy, jeżeli oświadczenie o odwołaniu zostało złożone drugiej stronie przed wysłaniem przez nią oświadczenia o przyjęciu oferty. Jednakże oferty nie można odwołać, jeżeli: wynika to z jej treści lub określono w niej termin przyjęcia.

Modyfikujące przyjęcie oferty między przedsiębiorcami W stosunkach między przedsiębiorcami odpowiedź na ofertę z zastrzeżeniem zmian lub uzupełnień niezmieniających istotnie treści oferty poczytuje się za jej przyjęcie. W takim wypadku strony wiąże umowa o treści określonej w ofercie, z uwzględnieniem zastrzeżeń zawartych w odpowiedzi na nią. Reguły tej nie stosuje się, jeżeli: w treści oferty wskazano, że może ona być przyjęta jedynie bez zastrzeżeń, albo oferent niezwłocznie sprzeciwił się włączeniu zastrzeżeń do umowy, albo druga strona w odpowiedzi na ofertę uzależniła jej przyjęcie od zgody oferenta na włączenie zastrzeżeń do umowy, a zgody tej niezwłocznie nie otrzymała.

Milczące przyjęcie oferty między przedsiębiorcami Jeżeli przedsiębiorca otrzymał od osoby, z którą pozostaje w stałych stosunkach gospodarczych, ofertę zawarcia umowy w ramach swej działalności, brak niezwłocznej odpowiedzi poczytuje się za przyjęcie oferty.

negocjacje Dyskusja między stronami zmierzająca do zawarcia umowy. Umowa zostaje zawarta, gdy strony dojdą do porozumienia co do wszystkich jej postanowień, które były przedmiotem negocjacji.

Reguły uczciwego negocjowania Zasada postępowania zgodnie z dobrymi obyczajami: Strona, która rozpoczęła lub prowadziła negocjacje z naruszeniem dobrych obyczajów, w szczególności bez zamiaru zawarcia umowy, jest obowiązana do naprawienia szkody, jaką druga strona poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy; Szczerość intencji stron negocjacji; Respekt dla interesów partnera; Obowiązek wzajemnego informowania o istotnych okolicznościach; Zasada poufności negocjacji: Jeżeli w toku negocjacji strona udostępniła informacje z zastrzeżeniem poufności, druga strona jest obowiązana do nieujawniania i nieprzekazywania ich innym osobom oraz do niewykorzystywania tych informacji dla własnych celów, chyba że strony uzgodniły inaczej. W razie niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków, o których mowa w § 1, uprawniony może żądać od drugiej strony naprawienia szkody albo wydania uzyskanych przez nią korzyści.

Culpa in contrahendo Strona, która rozpoczęła lub prowadziła negocjacje z naruszeniem dobrych obyczajów, w szczególności bez zamiaru zawarcia umowy, jest obowiązana do naprawienia szkody, jaką druga strona poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy. Charakter odpowiedzialności: deliktowa Zakres odpowiedzialności: ujemny interes umowny; Kryteria odpowiedzialności: postępowanie sprzeczne z dobrymi obyczajami

Tryb aukcyjny i przetargowy W ogłoszeniu aukcji albo przetargu należy określić czas, miejsce, przedmiot oraz warunki aukcji albo przetargu albo wskazać sposób udostępnienia tych warunków. Ogłoszenie, a także warunki aukcji albo przetargu mogą być zmienione lub odwołane tylko wtedy, gdy zastrzeżono to w ich treści. Organizator od chwili udostępnienia warunków, a oferent od chwili złożenia oferty zgodnie z ogłoszeniem aukcji albo przetargu są obowiązani postępować zgodnie z postanowieniami ogłoszenia, a także warunków aukcji albo przetargu. W warunkach aukcji albo przetargu można zastrzec, że przystępujący do aukcji albo przetargu powinien, pod rygorem niedopuszczenia do nich, wpłacić organizatorowi określoną sumę albo ustanowić odpowiednie zabezpieczenie jej zapłaty (wadium).

Oferta w toku aukcji Oferta I Oferta II Oferta III Oferta złożona w toku aukcji przestaje wiązać, gdy inny uczestnik aukcji (licytant) złożył ofertę korzystniejszą, chyba że w warunkach aukcji zastrzeżono inaczej. Zawarcie umowy w wyniku aukcji następuje z chwilą udzielenia przybicia. PRZYBICIE

Oferta w toku przetargu Organizator przetargu Oferta 1 Oferta II Oferta III Oferta złożona w toku przetargu przestaje wiązać, gdy została wybrana inna oferta albo gdy przetarg został zamknięty bez wybrania którejkolwiek z ofert, chyba że w warunkach przetargu zastrzeżono inaczej. Organizator jest obowiązany niezwłocznie powiadomić na piśmie uczestników przetargu o jego wyniku albo o zamknięciu przetargu bez dokonania wyboru. Do ustalenia chwili zawarcia umowy w drodze przetargu stosuje się przepisy dotyczące przyjęcia oferty, chyba że w warunkach przetargu zastrzeżono inaczej. WYBÓR OFERTY

ZAKOŃCZENIE STOSUNKÓW UMOWNYCH Sposoby zakończenia obligacyjnych stosunków umownych: Umowa rozwiązująca (actus contrarius, contrarius consensus) Wypowiedzenie umowy Odstąpienie od umowy Prawo mowne Prawo ustawowe Upływ czasu Ziszczenie się warunku rozwiązującego

Umowne Prawo odstąpienia Art.  395.  [Prawo odstąpienia] §  1.  Można zastrzec, że jednej lub obu stronom przysługiwać będzie w ciągu oznaczonego terminu prawo odstąpienia od umowy. Prawo to wykonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. §  2.  W razie wykonania prawa odstąpienia umowa uważana jest za niezawartą. To, co strony już świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu. Za świadczone usługi oraz za korzystanie z rzeczy należy się drugiej stronie odpowiednie wynagrodzenie. Art.  396.  [Odstępne] Jeżeli zostało zastrzeżone, że jednej lub obu stronom wolno od umowy odstąpić za zapłatą oznaczonej sumy (odstępne), oświadczenie o odstąpieniu jest skuteczne tylko wtedy, gdy zostało złożone jednocześnie z zapłatą odstępnego.

Ustawowe prawo odstąpienia – umowy wzajemne Zagrożenie osiągnięcia gospodarczego celu umowy; Art.  491.  [Skutki zwłoki]§  1.  Jeżeli jedna ze stron dopuszcza się zwłoki w wykonaniu zobowiązania z umowy wzajemnej, druga strona może wyznaczyć jej odpowiedni dodatkowy termin do wykonania z zagrożeniem, iż w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu będzie uprawniona do odstąpienia od umowy. Może również bądź bez wyznaczenia terminu dodatkowego, bądź też po jego bezskutecznym upływie żądać wykonania zobowiązania i naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki. Art.  492.  [Odstąpienie od umowy]Jeżeli uprawnienie do odstąpienia od umowy wzajemnej zostało zastrzeżone na wypadek niewykonania zobowiązania w terminie ściśle określonym, strona uprawniona może w razie zwłoki drugiej strony odstąpić od umowy bez wyznaczenia terminu dodatkowego. To samo dotyczy wypadku, gdy wykonanie zobowiązania przez jedną ze stron po terminie nie miałoby dla drugiej strony znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez nią cel umowy, wiadomy stronie będącej w zwłoce. Art.  494.  [Skutki odstąpienia]§  1.  Strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy, a druga strona obowiązana jest to przyjąć. Strona, która odstępuje od umowy, może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również na zasadach ogólnych naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. §  2.  Zwrot świadczenia na rzecz konsumenta powinien nastąpić niezwłocznie.

Odstąpienie – zwłoka w zapłacie części ceny Art.  552.  [Zwłoka w zapłacie części ceny]Jeżeli kupujący dopuścił się zwłoki z zapłatą ceny za dostarczoną część rzeczy sprzedanych albo jeżeli ze względu na jego stan majątkowy jest wątpliwe, czy zapłata ceny za część rzeczy, które mają być dostarczone później, nastąpi w terminie, sprzedawca może powstrzymać się z dostarczeniem dalszych części rzeczy sprzedanych wyznaczając kupującemu odpowiedni termin do zabezpieczenia zapłaty, a po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu może od umowy odstąpić.

Kazus 1 W dniu 1 czerwca 2017 r. spółka ABC Sprzątanie sp. j. zawarła ze spółką IT Masters sp. z o.o. Umowę o świadczenie usług, której przedmiotem było sprzątanie powierzchni biurowych. Wskazana umowa została zawarta na okres 12 miesięcy bez możliwości jej wypowiedzenia. Usługodawcy z tytułu świadczonych usług należne było miesięczne wynagrodzenie ryczałtowe w wysokości 5.000 zł, płatne z góry do 10 dnia każdego miesiąca. Z uwagi na to, że spółka ABC Sprzątanie sp. j. planowała generalną wymianę sprzętów sprzątających, dokonała niezwłocznie na rzecz spółki Dobry Bank S.A. odpłatnej cesji wierzytelności z tytułu umowy z dnia 1 czerwca 2017 roku, na mocy której otrzymała wynagrodzenie w wysokości 48.000 zł. IT Masters sp. z o.o. została poinformowana o dokonaniu cesji. W dniu 15 grudnia 2017 roku ABC Sprzątanie sp. j. oraz IT Masters sp. z o.o. na mocy porozumienia stron dokonały rozwiązania umowy z dnia 1 czerwca ze skutkiem na koniec miesiąca. W dniu 10 stycznia IT Masters sp. z o.o. nie dokonała już na rzecz Dobrego Banku S.A. zapłaty kwoty 5.000 zł, wskazując na fakt rozwiązania z ABC sprzątanie sp. j. umowy o świadczenie usług. Płatności nie były regulowane także w dalszych miesiącach Czy cesjonariusz może skutecznie domagać się od IT Masters sp. z o.o. zapłaty za miesiące styczeń-maj 2018?

Kazus II ABC sp. z o.o. zawarła z XYZ sp. z o.o. umowę wykonania biurowej szafy wnękowej z materiałów dostarczonych przez ABC za wynagrodzeniem w wysokości 6.000 zł. Termin realizacji zamówienia został przez strony oznaczony na dzień 1.09.2018 r. Umowa przewidywała, że w przypadku opóżnienia w montażu szafy ABC będzie uprawniona do żądania zapłaty przez XYZ kary umownej w wysokości 1000 zł.. Z powodu natłoku zamówień XYZ nie zdołała wykonać szafy na czas, w konsekwencji czego ABC wyznaczyła jej dodatkowy 5 dniowy termin na realizację zamówienia z zastrzeżeniem, że po bezskutecznym upływie tego terminu odstąpi od umowy. W dniu 6.09.2018 r. ABC złożyła w sekretariacie XYZ oświadczenie o odstąpieniu od umowy. W liście z dnia 10.09.2018 r. ABC zażądała od XYZ zapłaty kwoty 1000 zł tytułem kary umownej. Czy żądanie ABC jest zasadne?