Guzy torbielowate trzustki

Spinelli KS, et al. Ann Surg, 2004, 239(5), 651-7 Epidemiologia 0,7% zmian torbielowatych w grupie 24 039 pacjentów powiększanie się zmian o 19 % przez 16 miesięcy zmiany nowotworowe częściej (60%) u pacjentów powyżej 70 roku życia Spinelli KS, et al. Ann Surg, 2004, 239(5), 651-7

Klasyfikacja zmian torbielowatych Guzy nowotworowe nabłonkowe Łagodne, z pogranicza, złośliwe Guzy nowotworowe nienabłonkowe łagodne (lymphangioma), złośliwe (sarcoma) Guzy nabłonkowe nienowotworowe (m. in.: torbiele retencyjne, torbielowate hamartoma) Guzy nienabłonkowe nienowotworowe ( pseudotorbiel) Brugge WR., Cystic Neoplasms of the Pancreas, N Engl J Med., 2004 351, 1218-1226.

Klasyfikacja histologiczna (WHO) Nowotwory surowicze trorbielowate (cystadenoma serosum microcysticum, oligocysticum, macrocysticum, , cystadenocarcinoma serosum). Nowotwory śluzowe torbielowate: cystadenoma mucinosum, cystadenoma mucinosum +dysplasia, cystadenocarcinoma mucinosum ( bez naciekania i z naciekaniem). Wewnątrzprzewodowy brodawkowo-śluzowy nowotwór trzustki (IPMN) Intraductal papillary mucinous adenoma Intraductal papillary mucinous tumors with moderate dysplasia Intraductal papillary mucinous carcinoma (not infiltrating, infiltrating).

Cystadenoma serosum – obraz mikroskopowy Zbudowane są z licznych, małych (od 1 mm do 2 cm) torbielek wyścielonych przez niski sześcienny nabłonek, o jasnej cytoplazmie zawierającej glikogen. Atlas histopatologii trzustki, Katedra Patomorfologii Collegium Medicum UJ. Doc dr hab. med. Romana Tomaszewska

Cystadenoma mucinosum – obraz histologiczny Torbiele wyściela nabłonek walcowaty śluzotwórczy, sześcienny lub spłaszczony, który może tworzyć brodawkowate wyrośla oraz zawierać komórki kubkowe i komórki Panetha Atlas histopatologii trzustki, Katedra Patomorfologii Collegium Medicum UJ. Doc dr hab. med. Romana Tomaszewska

Zmiany torbielowate w trzustce Typ Potencjał złośliwy * Komunikacja z przewodem Wirsunga Etiologia Torbiel prosta, retencyjna Nie Niekiedy Rozwojowa Pseudotorbiel Często Pozapalna Cystadenoma serosum Niski Rzadko Nowotworowa Cystadenoma mucinosum Wysoki Czasami IPMN Lite guzy pseudobrodawkowate Średni Tak *Tada M. Pancreatic cancer in patients with pancreatic cystic lesions: a prospective study in 197 patients. Clin Gastroenterol Hepatol, 2006, 4, 1265-70

Nowotwory surowicze torbielowate serous microcystic adenoma Częstość - kobiety:mężczyźni : 9:1 Wiek : 45-91 (średni 71) lat. Lokalizacja: > 75% w trzonie-ogonie trzustki, charakterystyczna gwiazdkowata blizna- „plaster miodu”, zwapnienia, wielkość 2-16 cm Rokowanie : dobre Bezobjawowe, niespecyficzne dolegliwości

Nowotwory surowicze torbielowate serous oligocystic adenoma Równie często u kobiet i mężczyzn Wiek 38-85 (średnio 63) lat Lokalizacja: głowa trzustki (60%), brak gwiazkowatej blizny Rokowanie dobre ~35% w grupie guzów surowiczych Objawy niespecyficzne, żółtaczka- ucisk przewodu żółciowego

Nowotwory surowicze torbielowate trzustki w chorobie von Hippel-Lindau Von Hippel-Linadu associated cystic neoplasm Równie często u kobiet i mężczyzn Wiek: 30-70 (średnio 42) lat Lokalizacja: rozlane zmiany w trzustce Rokowanie: dobre

Wewnątrzprzewodowy brodawkowo-śluzowy nowotwór trzustki (IPMN) Częstość – mężczyźni:kobiety : 1.5 : 1 Wiek: 35-85 (średnio 64) lat Lokalizacja: 74% w obrębie głowy trzustki Morfologia: wzrost wewnątrzprzewodowy, produkcja śluzu Rokowanie : korzystne u przynajmniej 70% pacjentów Objawy u >70%, dolegliwości bólowe, żółtaczka, cukrzyca (11%), przypadkowe rozpoznanie u 30-35%.

IPMN w badaniu ECPW

Tomografia komputerowa: wewnątrzprzewodowy brodawkowo –śluzowy nowotwór obejmujący przewód główny

EUS - IPMN

Ultrasonografia jamy brzusznej -IPMN ZMIANA TORBIELOWATA W GŁOWIE TRZUSTKI, USTAWIONA BRAMKA NACZYNIOWA POKAZUJE ŻE PRZESTRZENIE PŁYNOWE NIE SĄ NACZYNIAMI, WIDOCZNE TEŻ POSZERZENIE PRZEWODU WIRSUNGA DO 18 MM , PACJENT BYŁ OPEROWANY – ROZPOZNANIE JAK W TYTULE PRZYPEDEK Z MAJA TEGO ROKU SZ.A. Poszerzony przewód Wirsunga Zmiana torbielowata w głowie trzustki

Nowotwory śluzowe torbielowate (mucinous cystic neoplasm) Częstość – kobiety: mężczyźni : 9:1 Wiek: 23-78 (średnio 47) lat Lokalizacja > 90% trzon-ogon trzustki Morfologia : torbiel śluzowa – bez komunikacji z przewodem trzustkowym Rokowanie : dobre po całkowitej resekcji Objawy skąpe, niespecyficzne.

Markery w surowicy CEA (czułość 17%) CA19-9 CA 125 Czułość 13%, Swoistość 100% Bassi C, Salvia R, Gumbs AA., The value of standard serum tumor markers in differentiating mucinous from serous cystic tumors of the pancreas: CEA, Ca 19-9, Ca 125, Ca 15-3. Langenbecks Arch Surg. 2002, 872, 281-5

Badania obrazowe Ultrasonografia Tomografia komputerowa (TK) Tomografia rezonansu magnetycznego (MRI) Endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna (ECPW) Endospowowa ultrasonografia (EUS)

1 cm cystadenoma mucinosum EUS FNA William R Brugge, Pancreatic Fine Needle Aspiration: To Do or not To Do? JOP. J Pancreas (Online) 2004; 5(4):282-288.

Badania laboratoryjne płynu z torbieli Rozpoznanie Lepkość Amylaza CA 72-4 CEA** pseudotorbiel niska wysoka niskie cystadenoma serosum zmienna cystadenoma mucinosum często wysoka wysokie cystadeno- carcinoma mucinosum Cutoff 192 ng/ml Viscisity lepkość oznaczana jest jak osmolarność surowicy np.. Zdanie do wykprzystania: The most important clinical tools in the diagnosis and management of pancreatic cycti leasions are creoss sectional imaging, endoscopic ultrasuond and cyst fluid analysis. The most omportant differential diagnosis is distinguishing mucinous( pre-malignant) and non mucinous cystic lesions. **Brugge WR, Diagnosis of pancreatic cystic neoplasms: a report of the cooperative pancreatic cyst study. Gastroenterology, 2004, 126, 1330-6

Pseudotorbiele Leczenie zmian objawowych lub zainfekowanych Tradycyjne „ więcej niż 6 cm , dłużej niż 6 tygodni”nie jest sztywnym kanonem Drenaż endoskopowy – metoda z wyboru u większości pacjentów z pseudotorbielami Bezwzględne p-wskazanie do leczenia endoskopowego-pseudotętniak

Pseudotorbiele Obserwacja zmian leczonych zachowawczo : co 3-6 mc- TK, pojawienie się objawów- interwencja zabiegowa Przerwanie ciągłości przewodu trzustkowego – protezowanie i przy dużych p- torbielach drenaż , przy niepowodzeniu – operacja Zmiany martwicze w świetle torbieli – leczenie operacyjne lub endoskopowe z płukaniem

Pacjenci z pseudotorbielami < 6 cm i z komunikacją z przewodem trzustkowym są kandydatami do drenażu – protezowania -przez brodawkę Vatera US 15 mm 24,7 mm proteza EUS After 8 weeks