Plan zajęć 1. Normy i przepisy prawa cywilnego, obowiązywanie norm w czasie i przestrzeni – 24 lutego 2018 r., 18:45 2. Prawa podmiotowe – 7 kwietnia 2018 r., 13:15 – zastępstwo 3. Podmioty prawa cywilnego i ich występowanie w obrocie - osoby fizyczne, osoby prawne, ułomne osoby prawne, konsumenci, przedsiębiorcy, dobra osobiste i ich ochrona – 29 kwietnia 2018 r., 18:45 4. Przedmioty stosunków cywilnoprawnych – 27 maja 2018 r., 17:00 5. Część praktyczna: stosowanie prawa cywilnego; kazusy i zadania z prawa cywilnego – 27 maja 2018 r., 18:45 6. Kolokwium – 3 czerwca 2018 r., 18:45

Przedmioty stosunków cywilnoprawnych - stosunek cywilnoprawny Podmiot Przedmiot – zachowanie się podmiotu i przedmiot tego zachowania Treść – uprawnienia i obowiązki

Definicja Podziały Cześci składowe Przynależności Pożytki Rzeczy Definicja Podziały Cześci składowe Przynależności Pożytki

X to rzecz w rozumieniu prawa cywilnego (TAK/NIE) 1. Pizza margherita z dodatkową porcją bazylii 2. Drogi publiczne 3. Kodeina (substancja odurzająca) 4. Powietrze nabite w butelkę 5. Książka „Harry Potter i komnata tajemnic” opatrzona autografem autorki 6. Utwór „Harry Potter i komnata tajemnic” 7. Silnik zamontowany w samochodzie 8. Silnik niezamontowany w samochodzie 9. Godność 10. Człowiek, który został pozbawiony zdolności prawnej

Definicja Rzecz to: - przedmiot materialny, - samoistny, - wyodrębniony z natury, - który może być przedmiotem obrotu

Rodzaje - Rzeczy przeznaczone do obrotu, ograniczone w obrocie i wyłączone z obrotu - Rzeczy ruchome i nieruchome - Rzeczy oznaczone indywidualnie i co do gatunku

- rzeczy wyłączone z obrotu (- rzeczy ograniczone w obrocie?) Podział na: - rzeczy w obrocie - rzeczy wyłączone z obrotu (- rzeczy ograniczone w obrocie?) Kwestia terminologiczna „rzeczy wyłączone z obrotu nie spełniają wymagań przypisanych pojęciu rzeczy jako przedmiotów materialnych, które stanowią (mają stanowić) samoistny przedmiot obrotu i stosunków prawnorzeczowych” - E. Gniewek w: [red” E. Gniewek, P. Machnikowski] „Zarys prawa cywilnego”, Warszawa 2016, s. 99

Res omnes communes – należące do ogółu „nie są rzeczami dobra wolne (powietrze, woda, kopaliny w złożu), aż do postaci nadającej się do wyodrębnienia (litr wody w butelce, ilość węgla w hałdzie). Nie jest rzeczą człowiek, jego zwłoki, narządy, tkanki, nawet jeśli znajdują się w obrocie (krew), będąc dobrami sui generis” - Wojciech Katner, [red: M. Safjan] „System Prawa Prywatnego, t. I, Prawo cywilne – część ogólna”, Warszawa 2007, s. 1179

Postanowienie SN z dnia 24 czerwca 2010 r., sygn. IV CSK 40/10 Drogi gminne Postanowienie SN z dnia 24 czerwca 2010 r., sygn. IV CSK 40/10 „Nieruchomość przeznaczona pod drogę publiczną może stanowić tylko własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego (tak art. 2a ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych). Posiadanie samoistne takiej nieruchomości przez inny podmiot nie może prowadzić do nabycia jej przez zasiedzenie” „Drogi publiczne, podobnie jak np. rzeki, są rzeczami przeznaczonymi do powszechnego użytku. Można mówić o nim tylko wtedy, gdy zakres uprawnionych do korzystania osób nie jest oznaczony. Możność korzystania z drogi publicznej nie ma cech posiadania konkretnego prawa cywilnego, w szczególności posiadania służebności, lecz stanowi korzystanie ze sfery wolności, jaką państwo zapewnia każdemu obywatelowi”

Rzeczy wyłączone z obrotu Katalog? Podstawa prawna? Inne czynniki? Art. 64 Konstytucji RP 1. Każdy ma prawo do własności, innych praw majątkowych oraz prawo dziedziczenia. 2. Własność, inne prawa majątkowe oraz prawo dziedziczenia podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej. 3. Własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności.

Rzeczy ruchome i nieruchome Art. 46 [Nieruchomość] § 1. Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. § 2. Prowadzenie ksiąg wieczystych regulują odrębne przepisy.

Art. 46' [Nieruchomość rolna] Nieruchomościami rolnymi (gruntami rolnymi) są nieruchomości, które są lub mogą być wykorzystywane do prowadzenia działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, nie wyłączając produkcji ogrodniczej, sadowniczej i rybnej.

Dlaczego? - nabywanie rzeczy na własność (forma, czas), - prawa szczególne dla danych rzeczy, - rejestry

Rzeczy oznaczone co do gatunku i co do tożsamości Co do tożsamości – rzeczy oznaczone według swoich cech indywidualnych; mogą nimi być tak ruchomości, jak i nieruchomości. Co do gatunku – rzeczy oznaczone według swoich cech rodzajowych, występują w obrocie zazwyczaj w większej masie; mogą nimi być tylko rzeczy ruchome. Kwestia odrębnego porozumienia stron i kontekstu sytuacji.

Dlaczego? - kwestia nabycia – art. 155 KC - art. 479 KC – nabycie na koszt dłużnika w przypadku jego zwłoki - odpowiedzialność za casus mixtus np. przy użyczeniu

Części składowe Art. 47 [Część składowa] § 1. Część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych. § 2. Częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego. § 3. Przedmioty połączone z rzeczą tylko dla przemijającego użytku nie stanowią jej części składowych.

Art. 48 [Część składowa gruntu] Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania. Art. 50 [Prawa jako części składowe] Za części składowe nieruchomości uważa się także prawa związane z jej własnością.

Przynależności Art. 51 [Przynależność] § 1. Przynależnościami są rzeczy ruchome potrzebne do korzystania z innej rzeczy (rzeczy głównej) zgodnie z jej przeznaczeniem, jeżeli pozostają z nią w faktycznym związku odpowiadającym temu celowi. § 2. Nie może być przynależnością rzecz nienależąca do właściciela rzeczy głównej. § 3. Przynależność nie traci tego charakteru przez przemijające pozbawienie jej faktycznego związku z rzeczą główną.

Art. 52 [Skutek czynności] Czynność prawna mająca za przedmiot rzecz główną odnosi skutek także względem przynależności, chyba że co innego wynika z treści czynności albo z przepisów szczególnych.

Pożytki Art. 53 [Pożytki rzeczy] § 1. Pożytkami naturalnymi rzeczy są jej płody i inne odłączone od niej części składowe, o ile według zasad prawidłowej gospodarki stanowią normalny dochód z rzeczy. § 2. Pożytkami cywilnymi rzeczy są dochody, które rzecz przynosi na podstawie stosunku prawnego.

Art. 54 [Pożytki prawa] Pożytkami prawa są dochody, które prawo to przynosi zgodnie ze swym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem.

Inne przedmioty - inne materialne niebędące rzeczami (kopaliny, gazy, ciecze, zwierzęta w stanie wolnym), - przedmioty niematerialne (energia, dobra osobiste, dobra intelektualne, pienią jako miernik wartości) - zorganizowany kompleks majątkowy (przedsiębiorstwo, gospodarstwo rolne)

Schopenhauer – krytykował europejskie państwa, że ich systemy prawne różnicują pozycję ludzi i zwierząt. Nie rozumiał, dlaczego dzieli nas tak ogromna otchłań. Wierzył w zasadę nieograniczonego współczucia wobec innych zwierząt. Podmiotowość zwierząt wyprowadził z ich egoizmu. Zaiste, chciałoby się powiedzieć, że ludzie są diabłami na ziemi, a zwierzęta dręczonymi przez nich duszami. A zwierzęta?

Zwierzęta w prawie polskim Art. 1 ust. 1 u.o.z. – Zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Art. 2 st. 1 u.o.z. - Ustawa reguluje postępowanie ze zwierzętami kręgowymi(...) Wobec powyższego należy stwierdzić, że u.o.z. obejmuje swą regulacją „takie zwierzęta, które są na tyle rozwinięte i fizjologicznie złożone, że człowiek może im świadomie zadawać cierpienie, poprzez znęcanie się nad nimi, a one same będą to cierpienie odczuwać, reagując w taki sposób, że rozsądny i wrażliwy obserwator posiadający podstawową wiedzę biologiczną zdaje sobie sprawę z odczuwania przez zwierzę tego cierpienia” - Łukasz Smaga, Ochrona humanitarna zwierząt, s. 18 Gdzie w polskiej konstytucji znajduje się zasada poszanowania praw zwierząt? 18+, 428-, 27=

Zwierzęta a rzeczy Art. 1 ust. 2 u.o.z. – W sprawach nieuregulowanych w ustawie do zwierząt stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące rzeczy. Prawo własności ≠ prawo własności zwierzęcia Propozycja wypożyczenia od przyrody

Plan zajęć 1. Normy i przepisy prawa cywilnego, obowiązywanie norm w czasie i przestrzeni – 24 lutego 2018 r., 18:45 2. Prawa podmiotowe – 7 kwietnia 2018 r., 13:15 – zastępstwo 3. Podmioty prawa cywilnego i ich występowanie w obrocie - osoby fizyczne, osoby prawne, ułomne osoby prawne, konsumenci, przedsiębiorcy, dobra osobiste i ich ochrona – 29 kwietnia 2018 r., 18:45 4. Przedmioty stosunków cywilnoprawnych – 27 maja 2018 r., 17:00 5. Część praktyczna: stosowanie prawa cywilnego; kazusy i zadania z prawa cywilnego – 27 maja 2018 r., 18:45 6. Kolokwium – 3 czerwca 2018 r., 18:45

Postępowanie sądowe – rozpoznawcze → egzekucyjne Tryb – procesowy i nieprocesowy Rodzaje powództw – o świadczenie, o ustalenie, o ukształtowanie

Rozumowania prawnicze - ustalenie stanu faktycznego - ustalenie stanu prawnego - subsumcja

Ustalenie stanu faktycznego Fakty prawne, tj. wymienione w normach prawnych: Fakty prawotwórcze – powodują powstanie skutków prawnych, Fakty prawotamujące – powodują, że w danym stanie rzeczy fakt prawotwórczy nie wywołał skutków Fakty niweczące – zaistniałe skutki faktu prawotwórczego ustały

Domniemania Faktyczne Prawne (ustanowione przez prawo) - nakazują sądowi dokonania danych ustaleń faktycznych - materialne – jeżeli został ustalony fakt X, to sąd musi uznać, że Y (np. art. 9 kc, art. 339 kc) - formalne – bezwarunkowe uznanie danych twierdzeń (np. art. 7 kc) Czy mają charakter bezwzględny? (wzruszalne, kwalifikowane, niewzruszalne)

Ciężar dowodu Art. 6 KC – główna zasada Art. 24 KC – na kim spoczywa ciężar dowodu?

Ustalenie stanu prawnego Wykładnia – językowa, systemowa, funkcjonalna Art. 644 KC. Inne – historyczna, autorytatywna, sądowa?

Podstawowe techniki legislacyjne Definicje legalne Przepisy odsyłające – np. art. 750 KC Fikcja prawna – np. art. 1020 KC, art. 395 par. 2 zd. 1 KC Zwroty niedookreślone – nieprecyzyjne nazwy (podstęp, ważne powody), a także klauzule generalne Idiomy – domniemywa się, uważa się, chyba że, powinien

Inne Analogia legis/iuris A fortiori Zbiegi

Kazus 20-letni Piotr M. jest upośledzony psychicznie. Jego choroba polega na tym, że mentalnie zatrzymał się na poziomie 8-latka. Często nie jest świadomy własnych czynów. Nie jest ubezwłasnowolniony. W dniu 21. urodzin zakupił karnet klasy VIP na mecze piłkarskie wrocławskiego Śląska w sezonie 17/18 za kwotę 9.999,99 zł. 1. Oceń ważność powyższej umowy w kontekście zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnej. 2. Czy istnieje inna możliwość unieważnienia/stwierdzenia nieważności umowy?