A NSA w wyroku z 14 stycznia 1982 r. (ISA 2587/81, ONSA 1982/1/7) rozpoznawał skargę Nowej Huty, która wnosiła, że opłatyza korzystanie ze środowiska związa nych z emitowaniem do atmosfery pyłów odnoszą się wyłącznie do pyłów zawieszonych (tj. pyłów, które unoszą się w powietrzu), a nie do wszystkich pyłów – jak to podnosił Minister Administracji, Gospodarki Terenowej I Ochrony Środowiska. Nowa Huta uzasadniając przedstawione stanowisko powoływała się na rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 września 1980 r. w sprawie opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska (Dz.U. Nr 24, poz. 93), w którym użyto pojęcia pył zawieszony. NSA uznał w wyroku, że Nowa Huta powinna płacić za wszystkie pyły, a nie tylko za pyły zawieszone, ponieważ wszystkie one są szkodliwe dla środowiska. Polecenie: Na jaki rodzaj wykładni powołał się Sąd w rozpatrywanej sprawie – krótko omów ten rodzaj. B Belgijska ustawa z 1919 roku, regulująca handel napojami alkoholowymi, pozwalała sprzedawać alkohol pod warunkiem, że każda sprzedaż będzie obejmować ilość nie mniejszą, niż dwa litry. Jak tłumaczy Ch. Perelman, „celem tej pozornie paradoksalnej ustawy było niedopuszczenie do tego, by robotnicy przeznaczali każdego tygodnia część swego wynagrodzenia na zakup napojów wyskokowych, gdyż koszt dwu litów alkoholu przekraczał przeciętną płacę tygodniową”. Czy można tutaj zastosować wnioskowanie a fortiori (a maiori ad minus)? Uzasadnij odpowiedź.

NSA w wyroku z 14 stycznia 1982 r NSA w wyroku z 14 stycznia 1982 r. (ISA 2587/81, ONSA 1982/1/7) rozpoznawał skargę Nowej Huty, która wnosiła, że opłaty za korzystanie ze środowiska związanych z emitowaniem do atmosfery pyłów odnoszą się wyłącznie do pyłów zawieszonych (tj. pyłów, które unoszą się w powietrzu), a nie do wszystkich pyłów – jak to podnosił Minister Administracji, Gospodarki Terenowej I Ochrony Środowiska. Nowa Huta uzasadniając przedstawione stanowisko powoływała się na rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 września 1980 r. w sprawie opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska (Dz.U. Nr 24, poz. 93), w którym użyto pojęcia pył zawieszony. NSA uznał w wyroku, że Nowa Huta powinna płacić za wszystkie pyły, a nie tylko za pyły zawieszone, ponieważ wszystkie one są szkodliwe dla środowiska. Polecenie: Na jaki rodzaj wykładni powołał się Sąd w rozpatrywanej sprawie – krótko omów ten rodzaj. Naczelny Sąd Administracyjny powołał się na wykładnię funkcjonalną . Zwłaszcza na dyrektywę, zgodnie z którą należy uwzględniać funkcję jaką przepis ma spełniać – w tym przypadku ochrona środowiska jako szczególnej wartości. Zastosowano również dyrektywę preferencji: jeżeli na gruncie wykładni językowej możliwe są różne warianty normy, to należy wybrać ten, który jest najbardziej zgodny z przyjętymi regułami i ocenami społecznymi. Ponadto, NSA uwzględnił również ratio legis – Sąd ustalił przyczynę ustanowienia przepisu, cel regulacji prawnej.

Belgijska ustawa z 1919 roku, regulująca handel napojami alkoholowymi, pozwalała sprzedawać alkohol pod warunkiem, że każda sprzedaż będzie obejmować ilość nie mniejszą, niż dwa litry. Jak tłumaczy Ch. Perelman, „celem tej pozornie paradoksalnej ustawy było niedopuszczenie do tego, by robotnicy przeznaczali każdego tygodnia część swego wynagrodzenia na zakup napojów wyskokowych, gdyż koszt dwu litów alkoholu przekraczał przeciętną płacę tygodniową”. Czy można tutaj zastosować wnioskowanie a fortiori (a maiori ad minus)? Uzasadnij odpowiedź. Wnioskowanie logiczne: „Jeżeli w systemie prawa obowiązuje norma N wyrażona w przepisie prawa, która ma określony zakres zastosowania oraz zakres normowania, to przyjmujemy, że obowiązują także normy niewyrażone w przepisach, których zakres zastosowania i normowania w całości zawierają się w zakresach normy N”. W zakresie normy wyrażonej w przepisie prawnym (dopuszczalna jest sprzedaż alkoholu w ilości nie mniejszej niż 2 litry) nie mieści się dopuszczalność sprzedaży ilości mniejszej (np. 1,9 l, 1 l, 250 mml). Jeżeli wynik wnioskowania logicznego, 100% pewnego zaprzecza wnioskowaniu a fortiori, to nie stosujemy tego drugiego.

A Przepis art. 417 k.c. stanowi, iż „Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.” Przez długie lata na mocy wykładni dokonanej przez Sąd Najwyższy przyjmowano, iż z uwagi na fakt, że art. 417 znajduje się w tytule VI kodeksu cywilnego określającym odpowiedzialność za czyny niedozwolone, a naczelna zasada tego typu odpowiedzialności wyrażona jest w art. 415 (Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.) odpowiedzialność za funkcjonariusza może dotyczyć szkody wyrządzonej wyłącznie z jego winy. Trybunał konstytucyjny uznał, iż takie rozumienie jest niedopuszczalne na gruncie wykładni językowej, która jest wystarczająca do ustalenia znaczenia tego przepisu. Polecenie: Na jakie dyrektywy wykładni (i na jaki rodzaj wykładni) powoływał się Sąd Najwyższy uzależniając odpowiedzialność za funkcjonariusza od jego winy. B Sąd Najwyższy Holandii uznał w 1921 roku, że do wobec braku przepisów karnych regulujących kwestię kradzieży energii elektrycznej można w takich sytuacjach zastosować przepis odnoszący się do zaboru cudzej rzeczy w celu przywłaszczenia. W latach trzydziestych minionego wieku z kolei Sąd Rzeszy dwukrotnie odmówił uznania kradzieży energii elektrycznej za przestępstwo związane z kradzieżą rzeczy ruchomej argumentując, że energia nie jest rzeczą. Czy można tu mówić o zastosowaniu wnioskowań prawniczych, jeśli tak, to jakich? Jak można wytłumaczyć odmienność rozstrzygnięć sądowych?

Przepis art. 417 k.c. stanowi, iż „Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.” Przez długie lata na mocy wykładni dokonanej przez Sąd Najwyższy przyjmowano, iż z uwagi na fakt, że art. 417 znajduje się w tytule VI kodeksu cywilnego określającym odpowiedzialność za czyny niedozwolone, a naczelna zasada tego typu odpowiedzialności wyrażona jest w art. 415 (Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.) odpowiedzialność za funkcjonariusza może dotyczyć szkody wyrządzonej wyłącznie z jego winy. Trybunał konstytucyjny uznał, iż takie rozumienie jest niedopuszczalne na gruncie wykładni językowej, która jest wystarczająca do ustalenia znaczenia tego przepisu. Polecenie: Na jakie dyrektywy wykładni (i na jaki rodzaj wykładni) powoływał się Sąd Najwyższy uzależniając odpowiedzialność za funkcjonariusza od jego winy. Dyrektywy wykładni systemowej – polega na ustalaniu znaczenia tekstu prawnego w oparciu o kryteria systemowe, np. miejsca przepisu w systemie. Argumentum a rubrica – ustalając znaczenie przepisu należy brać pod uwagę jego miejsce w systematyce wewnętrznej i zewnętrznej aktu normatywnego. Przepisu statuujące reguły powinny być interpretowane zgodnie z przepisami statuującymi zasady.

Sąd Najwyższy Holandii uznał w 1921 roku, że do wobec braku przepisów karnych regulujących kwestię kradzieży energii elektrycznej można w takich sytuacjach zastosować przepis odnoszący się do zaboru cudzej rzeczy w celu przywłaszczenia. W latach trzydziestych minionego wieku z kolei Sąd Rzeszy dwukrotnie odmówił uznania kradzieży energii elektrycznej za przestępstwo związane z kradzieżą rzeczy ruchomej argumentując, że energia nie jest rzeczą. Czy można tu mówić o zastosowaniu wnioskowań prawniczych, jeśli tak, to jakich? Jak można wytłumaczyć odmienność rozstrzygnięć sądowych? Sad Najwyższy Holandii – analogia legis (istotne podobieństwo stanu faktycznego, kradzież rzeczy – kradzież energii); Sąd Rzeszy – wnioskowania logiczne (wykładnia językowa) – energia nie spełnia definicji rzeczy,, w związku z tym, z normy dotyczącej kradzieży rzeczy nie można wyprowadzić normy dotyczącej kradzieży energii. Odmienność rozstrzygnięć wytłumaczyć można odmienną ideologią stosowania prawa – Sąd Rzeszy reprezentuje statyczną ideologię i językowe rozumienie przepisu, które nie pozwala na rozszerzeni e definicji rzeczy na energię. Sąd Najwyższy zaś reprezentuje ideologię dynamiczną wykładni – koncentrując się na adekwatności przepisu do okoliczności sprawy.