Informacja czy manipulacja? REKLAMA Informacja czy manipulacja? opracował Jarosław Karczmarzyk Maraton przedsiębiorczości w Gimnazjum nr 1 w Radlinie

opracował Jarosław Karczmarzyk Zacznijmy od pojęć… Informacja (łac. informatio – przedstawienie, wizerunek; informare – kształtować, przedstawiać) -najogólniej - właściwość pewnych obiektów, relacja między elementami zbiorów pewnych obiektów, której istotą jest zmniejszanie niepewności (nieokreśloności). Manipulacja (ze śred. łac. manipulus; wyr. manus pellō ma ozn. „trzymać czyjąś dłoń” lub „mieć kogoś w ręku”) - takie działanie o charakterze perswazyjnym, które ma na celu kształtowanie postaw lub zachowań odbiorców w taki sposób, by nie byli oni w stanie rozpoznać stosowanych przez nadawcę technik i zabiegów. ?Słownik współczesnego języka polskiego" ujmuje znaczenie tego pojęcia w następujący sposób: jest to ?nieuczciwe wpływanie na cudze poglądy, działania; naginanie, przeinaczanie faktów w celu osiągnięcia własnych korzyści" opracował Jarosław Karczmarzyk

Reklama jako komunikat spełnia wiele funkcji, między innymi: informacyjna (dostarcza wiadomości dotyczących danego produktu), estetyczna (uzależniona od gustu odbiorcy - przekaz podoba się lub nie), kontaktowa (przyciąga i podtrzymuje uwagę odbiorcy), ekspresywna (prezentuje postawę nadawcy), jednak nadrzędną wobec nich jest funkcja nakłaniająca (konatywna, impresywna, perswazyjna). Wypowiedź reklamowa jest tworzona tylko po to, aby przekonać nas do zakupu towaru lub skorzystania z usługi proponowanej przez nadawcę. Wzbudzanie emocji, przekazywanie informacji czy przestrzeganie wymogów gatunkowych - wszystko to służy wpłynięciu na postawy i zachowania odbiorców. opracował Jarosław Karczmarzyk Maraton przedsiębiorczości w Gimnazjum nr 1 w Radlinie

opracował Jarosław Karczmarzyk Cel reklamy Wypowiedź reklamowa jest tworzona tylko po to, aby przekonać nas do zakupu towaru lub skorzystania z usługi proponowanej przez nadawcę. Wzbudzanie emocji, przekazywanie informacji czy przestrzeganie wymogów gatunkowych - wszystko to służy wpłynięciu na postawy i zachowania odbiorców. opracował Jarosław Karczmarzyk

opracował Jarosław Karczmarzyk Twórca reklamy musi… …skonstruować przekaz, aby przykuć uwagę konsumenta nakłonić go do skorzystania z oferty zamaskować prawdziwy cel, by nie został odkryty przez potencjalnego konsumenta, a jednocześnie, by odbiorca poddał się działaniom nadawcy opracował Jarosław Karczmarzyk

opracował Jarosław Karczmarzyk Komunikat reklamowy… opiera się na technice fragmentacji : prezentuje tylko niektóre cechy przedmiotu/ oferty - takie, które uznaje za największe zalety i które najbardziej przyciągną uwagę konsumentów konsument nie otrzymuje bowiem żadnych informacji dotyczących np. ceny, warunków promocji, kredytu, itp., nie zostaje także powiadomiony o jakichkolwiek wadach… Konsument jest więc zdezorientowany… opracował Jarosław Karczmarzyk

Zdezorientowany konsument zostaje "zbombardowany" informacjami, że coś jest: nowe, lepsze, wyjątkowe, wspaniałe lub prawdziwe, ale nadal nie wie, na czym polega owa "nowość, lepszość, wyjątkowość i prawdziwość opracował Jarosław Karczmarzyk

Niemal każda reklama wykorzystuje takie "słowa-klucze": Nowy (model samochodu, proszek do prania, itd.) Lepszy smak Pyszny jogurt Wyjątkowy aromat opracował Jarosław Karczmarzyk

Trudne do zanegowania są reklamy stwarzające pozory naukowości 90% dentystów używa pasty X badania dowiodły, że usuwa 100% łupieżu wchłania dwa razy więcej niż podpaska wiodącego producenta opracował Jarosław Karczmarzyk

Znacznie skuteczniejszym chwytem jest wykorzystywanie osoby publicznej W odbiorcach wzbudza się nadzieję i pragnienie bycia takim, jak gwiazdy filmowe, muzyczne, sportowe - co ważniejsze - stwarza się wrażenie, że jest to całkiem proste i możliwe w każdej chwili. A pierwszym krokiem będzie zakup kremu, tuszu, itd. opracował Jarosław Karczmarzyk

Wyrazy wartościujące… …w reklamie służą nakłanianiu odbiorcy do zakupu oferowanego przedmiotu; ich zadaniem jest: podkreślenie wyjątkowości towaru przekonanie konsumenta, że artykuł jeszcze pełniej zaspokoi jego oczekiwania i potrzeby. opracował Jarosław Karczmarzyk

Wyrazy wartościujące to zwroty typu: Udoskonalona formuła (pasta do zębów), Z najlepszego mleka (serek pleśniowy), W najnowszym numerze (o czasopiśmie), Jeszcze bardziej puszyste (ptasie mleczko), Z najlepszych ziaren (kawa), mają pokazać, iż dany produkt wyróżnia się na rynku, jest - mówiąc zwyczajnie - najlepszy. opracował Jarosław Karczmarzyk

Zamiast słów: "lepszy", "najlepszy", "nowy” … Nie ma barier, których nie możesz pokonać (dzięki naszej ofercie internetowej) Możesz więcej (z naszym operatorem telefonii komórkowej) Poczujesz się jeszcze bliżej nieba (za sprawą ptasiego mleczka) Dorosły odbiorca bowiem nie zadowala się już kilkoma nieostrymi znaczeniowo frazesami, oczekuje konkretniejszej i pełniejszej informacji o reklamowanym artykule. Chce usłyszeć, jakie są cechy przedmiotu, np. opracował Jarosław Karczmarzyk

Zamiast słów: "lepszy", "najlepszy", "nowy” …cd. Łatwo, wydajnie i na trwałe (o farbie) - dowiaduje się z tego, iż prezentowana farba jest prosta w użyciu; wydajna, a więc starczy na dużą powierzchnię; trwała, czyli stanowi inwestycję na lata, nie odpadnie - mówiąc kolokwialnie- od ściany po dwóch tygodniach, itd. opracował Jarosław Karczmarzyk

Zdrowie i natura w reklamie… Naturalny serek Inspirację czerpiemy wprost z natury Naturalny blask Naturalny aromat Smak natury Naturalna woda Pyszny i zdrowy Zdrowy serek Bądź zdrów od stóp do głów Zdrowy nałóg opracował Jarosław Karczmarzyk

Kilka przykładów…manipulacji Nadziane żelki- w mowie potocznej ktoś "nadziany" uchodzi za człowieka bogatego, który ma wszystko, czego mu potrzeba i czego pragnie; "nadziane" żelki są więc z pewnością najlepsze, ponieważ zawierają sok, którego inne nie posiadają; O niebo lepsze (ptasie mleczko) - coś, co jest "o niebo lepsze" kojarzy się z czymś pysznym, z rozkoszą dla podniebienia podobną do tej, jaką zaznamy w niebie; Życie nabiera barw (farba ścienna) - życie pełne barw to- według powiedzenia- życie ciekawe, wesołe; reklamowana farba ma doskonale oddać ten klimat; Czuję się taki pusty w środku (żelki) - ktoś pusty w środku jest - w rozumieniu potocznym- prymitywny, nieciekawy, niewarty uwagi; stąd prosta konkluzja, że żelki bez soku nie są dobrym zakupem; opracował Jarosław Karczmarzyk

opracował Jarosław Karczmarzyk Ostatnie kuszenie fiskusa (samochód) - parafraza tekstu biblijnego: "ostatnie kuszenie Chrystusa"; Daj się ponieść Fantasii (jogurt) - dać się ponieść fantazji to znaczy nieco sobie pofolgować, pozwolić sobie na chwilę zapomnienia, myśleć o swoich największych pragnieniach; reklamowany jogurt ma pomóc w odnalezieniu tych chwil; Twoje 5 minut (danie błyskawiczne) - moje 5 minut - w rozumieniu potocznym- to czas, kiedy mogę się wykazać, kiedy dobrze mi się wiedzie, mój czas na przestrzeni dziejów; tu: danie, którego przygotowanie zajmie mi 5 minut i które jest tylko dla mnie. Gdzie ceny tną, tam ludzie lecą - parafraza znanego przysłowia "gdzie drwa rąbią, tam wióry lecą". opracował Jarosław Karczmarzyk

opracował Jarosław Karczmarzyk Reklama i jej adresat Smoczny sok Strasznie pyszny jogurt Kosmiczne magnesy z galaktyki Monte Czary z mleka opracował Jarosław Karczmarzyk

Reklama i jej adresat (II) Twoja paczka - dzięki nabyciu telefonu komórkowego kwitnie przyjaźń; Wypasione chrupnięcie - baton w sam raz dla "wyluzowanych"; Laski zapodają taniec brzucha na stole - można sobie pofantazjować przez telefon; Jestem, kim jestem - reklama markowej odzieży sportowej, wykorzystująca wizerunek piłkarza; daje wrażenie , że można być sobą tylko nosząc ubrania tej firmy, a nawet - że można być kimś więcej niż jedynie "podwórkowym kopaczem". opracował Jarosław Karczmarzyk

Reklama i jej adresat (III) Są rzeczy bezcenne, za wszystkie inne zapłacisz kartą - reklama pokazuje wiele sugestywnych scen - wspomnień, szczęśliwych chwil wśród najbliższych; podkreśla fakt, że niektórych rzeczy nie da się kupić, ale wszystkie inne- tak; Tylko dla Ciebie i Twojej rodziny (...)aby wspólnie cieszyć się życiem - wafelki mają moc jednoczenia rodziny, wszyscy chrupią, śmieją się - są szczęśliwi; Tylko łąckie makarony zaspokoją głód twej żony - slogan konotuje skojarzenie: syta żona=szczęśliwa, a wtedy i jej mąż będzie radosny i zadowolony; rysuje się więc perspektywa miłych, ciepłych chwil spędzonych w domu. opracował Jarosław Karczmarzyk

opracował Jarosław Karczmarzyk Przenośnie Niezbędny czynnik w walce ze zmarszczkami (witaminy) Skuteczny środek w walce z łupieżem (szampon przeciwłupieżowy) Głodowi powiedz stop (baton) Chroni przed agresją szkodliwego środowiska (prowitamina A) opracował Jarosław Karczmarzyk

opracował Jarosław Karczmarzyk Po prostu TY Męczy Cię kaszel? Bolą Cię mięśnie? Masz dość? Wyobraź sobie Przyłącz się do nas Spiesz się opracował Jarosław Karczmarzyk

opracował Jarosław Karczmarzyk I jeszcze to… Dlaczego Polacy najczęściej wybierają Apap? Żaden proszek nie usunie tych plam lepiej opracował Jarosław Karczmarzyk

opracował Jarosław Karczmarzyk Na zakończenie Poznanie mechanizmów, którymi posługuje się reklamodawca, jest jedynym sposobem na to, by podjąć próbę skutecznego przeciwwstawienia się tej perswazji. Tylko widząc wroga, możemy się przed nim obronić. opracował Jarosław Karczmarzyk

opracował Jarosław Karczmarzyk Bibliografia "Studia językoznawcze- dar przyjaciół i uczniów Zofii Kurzowej" pod redakcją Zofii Cygal- Krupowej; Kraków, 2001r. bp Adam Lepa "Techniki manipulacji";Częstochowa, 1997r. Jerzy Bralczyk "Język na sprzedaż"; Warszawa- Bydgoszcz, 2000r. "Język w mediach masowych" pod redakcją Jerzego Bralczyka i Katarzyny Mosiołek- Kłosińskiej"; Warszawa, 2000r. Jadwiga Puzynina "Język wartości"; Warszawa, 1992r. "Słownik współczesnego języka polskiego" pod redakcją Bogusława Dunaja; Warszawa, 1994r. http://www.reporterzy.info/article.php?go=warsztat,195,techniki_manipulacji_w_tekstach_reklamowych http://www.eioba.pl/ opracował Jarosław Karczmarzyk Maraton przedsiębiorczości w Gimnazjum nr 1 w Radlinie