Klaudia Wojnarowska Paulina Machalska „Wesele” Opracowanie

1.Wprowadzenie Autor: STANISŁAW WYSPIAŃSKI Data wydania: 1901r. (MŁODA POLSKA) Gatunek: Dramat Miejsce akcji: Dworek Włodzimierza Tetmajera i jego żony Anny we wsi Bronowice pod Krakowem. Czas akcji: Noc z 20 na 21 listopada 1900 podczas Wesela Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny  15.01.1869 - 28.11.1907r. Kraków  3 4

2. Bohaterowie Chłopi: Inteligencja: 4 3 Gospodyni - Anna Mikołajczykówna -Tetmajerowa, siostra Panny Młodej.  Panna Młoda - Jadwiga Mikołajczykówna, młoda, piękna, dostojna i pełna wdzięku. Jasiek – brat Panny Młodej, nieodpowiedzialny, gubi złoty róg przejęty od Gospodarza, schylając się po czapkę z piór. Marysia - Siostra Anny i Jadwigi. Była zaręczona z malarzem Ludwikiem de Laveaux, uczniem Jana Matejki. Rachela - Pepa (Józefa) Singer, - karczmarza z Bronowic. Córka Żyda. Dziad - pamiętliwy, pamięta rabację galicyjską z 1846 r. (rzeź szlachty i ziemiaństwa dokonana przez chłopów); nie otrząsnął się ze strasznych wspomnień, zmartwiony o możliwość ich powrotu. Czepiec - Błażej Czepiec, wuj Panny Młodej, odważny, porywczy, zawzięty, uparty. Inteligencja: Gospodarz - Włodzimierz Tetmajer, malarz, mieszkaniec Bronowic, mąż chłopki, Anny Mikołajczykówny. Podporządkowany żonie, niezdecydowany. Pan Młody - Lucjan Rydel, poeta. To jego wesele jest opisywane w dramacie. Znajomy Stanisława Wyspiańskiego z czasów szkolnych. Poeta - Kazimierz Przerwa-Tetmajer, brat Gospodarza, młodopolski poeta. Zauroczony w Racheli, flirtuje z Maryną. Dekadent. Dziennikarz - Rudolf Starzewski, redaktor konserwatywnego krakowskiego pisma “Czas”. Radczyni - profesorowa Antonina Domańska, ciotka Lucjana Rydla. 3 4

3. PLAN WYDARZEŃ AKT II AKT I 4 3 1. Przybycie Chochoła, zapowiada nadejście innych zjaw. 2. Marysi pojawia się Widmo jej zmarłego narzeczonego; Dziennikarzowi Stańczyk; Poecie - Czarny Rycerz, potępiający jego zachowanie; Panu Młodemu Hetman, krytykujący ceremonię Wesela; Dziad widzi Upiora.   3. Do Gospodarza przybywa Wernyhora ze „Słowem-Rozkazem” zorganizowania chłopów i poprowadzenia ich do walki o wolność; zapowiada niezwykłe wypadki i niezwykłych gości. 4. Gospodarz poleca Jaśkowi zawiadomić chłopów o zbliżającej się walce, daje mu złoty róg otrzymany od Wernyhory, sam znajduje złotą podkowę, którą jego żona skrzętnie chowa do skrzyni. AKT I 1. Rozmowy gości weselnych: Dziennikarz lekceważąco odnosi się do politycznych zainteresowań chłopów; Pan Młody zachwyca się żoną; Poeta flirtuje z Maryną; przybywa Żyd, który chce nakłonić Czepca do zwrotu pieniędzy, ponieważ sam ma dług u Księdza. 2. Przychodzi Rachela: w rozmowie z Panem Młodym zachwyca się uroczystością. 3. Gospodarz w rozmowie z Poetą mówi o wielkości i godności chłopów. 4. Dziad przypomina rzeź galicyjską z 1846 r. 5. Rachela rozmawia z Poetą o sztuce i „żywej” poezji. 3 4

AKT III 1. Gospodarz układa się do snu. Czepcowa i Gospodyni rozmawiają o weselu i gościach z miasta. 2. Z zewnątrz nadchodzą wieści o poruszeniu wśród chłopów i przygotowaniach do walki. 3. Panna Młoda i Poeta rozmawiają o Polsce, która jest w sercu każdego Polaka. 4. Czepca ogarnia poruszenie, budzi ze snu Gospodarza, który nie pamięta spotkania z Wernyhorą. Przed chatą gromadzą się uzbrojeni w kosy chłopi. 5. Wpada podekscytowany Poeta, który opowiada o dziwnych zjawiskach widocznych na niebie. Wszystkich ogarnia podniosły nastrój, oczekują na coś niezwykłego. 6. Gospodarz ciągle nie może sobie przypomnieć, kto się u niego zjawił nocą. W końcu sobie przypomina. Wszyscy oczekują przybycia Wernyhory z Archaniołem. Nieruchomieją zapatrzeni w dal. 8. Przybywa Jasiek. Przypomina sobie, że miał zadąć w róg, ale okazuje się, że go zgubił, kiedy podnosił swoją czapkę z piór. 9. Chochoł każe mu powyjmować chłopom z rąk kosy, a następnie gra melodię, w takt której zgromadzeni tańczą obłędny, monotonny taniec. 3 4

4.Zjawy i przesłanie Chochoł - Słomiana pałuba. Symbolizuje idee odrodzeńcze, możliwość podźwignięcia się z upadku, zmartwychwstania. Druga znaczenie tego symbolu jest związane z ideą upadku, marazmu, bierności. Rycerz - Zawisza Czarny. Symbol potęgi, męstwa fizycznego i duchowego. Ukazuje się Poecie - dekadentowi, o rozchwianej psychice.  Stańczyk - nadworny błazen Zygmunta Starego. Ukazuje się Dziennikarzowi, aby wytknąć mu bierność, zakłamanie i fałsz. Jest symbolem mądrości politycznej. Wprowadza Dziennikarza w kryzys ideologii. 3 4

  Hetman (Branicki) - Zdrajca ojczyzny. Symbol szlacheckiej prywaty i zdrady. Nawiedza Pana Młodego. Upiór - widmo chłopa, Jakuba Szeli. Symbolizuje zbrodnie z czasów rabacji galicyjskiej i głębokiego podziału Polski na „panów” i ”chamów”. Ukazuje się Dziadowi. Widmo - duch Ludwika de Laveaux; malarza, narzeczonego Marysi, który zmarł na gruźlicę za granicą. Przywołany i “zmaterializowany” przez jej umysł, ukazuje się Marysi. Wernyhora - legendarny poeta-wieszcz, który przybywa do Gospodarza z rozkazem rozpoczęcia powstania. Powierza mu Złoty Róg na sznurze. Rozpoczyna wątek narodowo-wyzwoleńczy. 3 4

5.Symbolika Złoty Róg – powstanie, waleczność, wyzwolenie narodu Polskiego Czapka z piór – prywata, obojętność Sznur – niewola, pustka, rozpacz Chocholi taniec – zniewolenie narodu, bierność, brak zapału, zgrania i porozumienia społeczeństwa Chochoł – uśpiony, drętwy naród Goście weselni – przekrój narodu Polskiego Złota podkowa – szczęście zaprzepaszczone przez chciwość i brak porozumienia między warstwami społecznymi. 3 4

6. Motywy i Problematyka Motyw Tańca Motyw Wesela Motyw Miłości Motyw Szatana Motyw Poety, Poezji Motyw Fantastyki Motyw Snu/ Zjaw/ Duchów „Miałeś, chamie, złoty róg, miałeś, chamie, czapkę z piór(…) Ostał ci się ino sznur.” Motyw Wad Narodowych Motyw Podziału Społeczeństwa Motyw Wsi Motyw Ojczyzny 3 4

7. Możliwe pytania maturalne Jaką funkcję w utworach pełnią sny i widzenia? Na podstawie III cz. "Dziadów" Adama Mickiewicza, całego utworu i innego tekstu kultury. Jak intencje kształtują komunikat? Jak autorzy w tekstach kultury przedstawiają życie na wsi?  Motyw fantastyki. Jaką funkcję pełni fantastyka na podstawie fragmentu "Doliny Issy" Czesława Miłosza i innych tekstów kultury? W jaki sposób przedstawione są udręki miłości w literaturze? Jakie funkcje pełnią symbole w tekstach kultury? Odwołaj się do fragmentu "Wesela" Stanisława Wyspiańskiego, całego utworu i innych tekstów kultury.  Krytyka wad Polaków jako temat tekstów kultury. Omów zagadnienie na podstawie dramatu „Wesele”, całego tekstu oraz innych tekstów kultury. 3 4

Dziękujemy za uwagę