II wojna światowa

Europa na drodze ku wojnie W Europie Środkowej wydarzenia wiosną 1939 roku toczyły się z zawrotną prędkością. W marcu wojska niemieckie zajęły Pragę i oderwały od Litwy Kłajpedę, od października 1938 roku wciąż aktualne były niemieckie żądania w stosunku do Polski: włączenie Wolnego Miasta Gdańska do Rzeszy i przeprowadzenie przez polskie Pomorze eksterytorialnej autostrady i linii kolejowej, które połączyłyby Prusy Wschodnie z resztą Niemiec. Przyjęcie tych żądań oznaczałoby przekształcenie Polski w państwo zależne – satelitę Niemiec.

Europa na drodze ku wojnie Wielka Brytania i Francja udzieliły Polsce jednostronnych gwarancji niepodległości, bowiem obawiały się, że państwo polskie może ulec Rzeszy, w odpowiedzi na to kanclerz Niemiec Adolf Hitler wypowiedział polsko – niemiecki pakt o nieagresji. 5 maja polski minister spraw zagranicznych Józef Beck złożył deklaracje w imieniu rządu polskiego: „Pokój jest rzeczą cenną, ale pokój ma swoją cenę wysoką, ale wymierną. My w Polsce nie znamy pojęcia pokoju za wszelką cenę”. Była to jednoznaczna zapowiedź nieugięcia się przed niemieckimi żądaniami – czyli wojny.

Tajna dyplomacja Hitler planując atak na Polskę, obawiał się, że Józef Stalin przywódca ZSRR może udzielić Polakom wsparcia. Zmienił zatem orientację swojej propagandy i przestał atakować komunizm. Stalin właściwie zrozumiał zmianę stanowiska Berlina i doprowadził do spotkania ministrów spraw zagranicznych Niemiec - Joachima von Ribbentropa i ZSRR - Wiaczesława Mołotowa. 23 sierpnia 1939 roku zawarto w Moskwie układ o nieagresji pomiędzy III Rzeszą i Związkiem Sowieckim (pakt Ribbentrop – Mołotow) w jego tajnym protokole wyznaczono granice stref wpływów biegnące przez Polskę i państwa bałtyckie. Złowrogi dla Polski pakt komunistów i nazistów stał się faktem.

Jak Hitler doszedł do władzy ? Noc długich noży (niem. Nacht der langen Messer) – przeprowadzona w nocy z 29 na 30 czerwca 1934 akcja schwytania i wymordowania przeciwników Adolfa Hitlera wewnątrz ruchu narodowosocjalistycznego. Tej nocy SS i wojsko zajęły główną siedzibę dowództwa SA i aresztowały jego dowódcę Ernsta Röhma. Według oficjalnych danych zabitych zostało 77 osób, choć przypuszcza się, że naprawdę zamordowano ich około 400. Pretekstem do podjęcia tych działań miał być rzekomo planowany przez nich zamach stanu.

Pakt Ribbentrop - Mołotow Podział stref wpływów w Europie Środkowej pomiędzy Niemcy i ZSRR. Podział terytorium Polski określany jest jako czwarty rozbiór Polski Małżeństwo z rozsądku – karykatura sojuszu zawartego pomiędzy Niemcami i ZSRR

Polska - Nie dać się rozbić - Polski plan walki z Niemcami mógł opierać się jedynie na obronie. Naczelny Wódz wojsk polskich Marszałek Edward Rydz – Śmigły główny cel walki sformułował następująco: „nie dać się rozbić przed rozpoczęciem działań sprzymierzonych na Zachodzie”. Władze Rzeczypospolitej nie liczyły się z możliwością wojny na dwa fronty i dlatego ochronę wschodnich granic powierzono jedynie 10% naszych sił zbrojnych.

Walić pięścią, a nie pukać rozstawionymi palcami – plany strategiczne Polski i Niemiec Niemcy Walić pięścią, a nie pukać rozstawionymi palcami – Niemcy planowali zająć Polskę w wyniku wojny błyskawicznej (niem. Blitzkrieg). Skoncentrowali przeciw nam większość swoich sił, w tym wszystkie jednostki pancerne i zmotoryzowane. Zamierzali rozbić siły polskie w ciągu jednego tygodnia. Niemieckie siły powietrzne Luftwaffe miały uzyskać przewagę w powietrzu, zdezorganizować polską łączność i komunikację. Niemiecka marynarka miała panować na morzu, zniszczyć polską marynarkę i blokować Zatokę Gdańską

Kiedy wybuchła II wojna światowa ? Atak rozpoczął się 1 września 1939 r. o godzinie 4:45 kiedy niemiecki pancernik Schleswig-Holstein ostrzelał polską składnicę wojskową na Westerplatte, a niemiecka piechota zaatakowała budynek Poczty Polskiej w Gdańsku. Uderzenie lądowe rozpoczęło się wzdłuż całej granicy z Polską. Zaatakowanie Westerplatte jest wydarzeniem - symbolem, powszechnie opisywanym w Polsce i w Niemczech, zarówno w podręcznikach dla uczniów, jak i w prasie, jako moment rozpoczęcia II wojny światowej. Sam Adolf Hitler, który wszczął wojnę, wymienił godzinę 4.45 w czasie przemówienia w Reichstagu z 1 września 1939 r. Czy data ta jest jednak zgodna z faktami historycznymi, które wychodzą na światło dzienne? Są dowody na to, że Niemcy przekroczyli granicę Polski już kilkadziesiąt minut wcześniej np. ok. 4:15 ruszyło niemieckie natarcie w kierunku Chojnic, a niemieckie samoloty rozpoczęły bombardowanie polskich miast. Jednak pierwszy atak bombowy na Polskę miał miejsce w Wieluniu. Bombardowanie Wielunia, które rozpoczęło się ok. godziny 4:40, jest coraz częściej wskazywane przez historyków jako faktyczny początek II wojny światowej.

Pancernik Schleswig – Holstein przybył 25 sierpnia 1939 roku do Gdańska z wizytą kurtuazyjną. O świcie 1 września zaatakował ogniem z dział Westerplatte (półwysep na wschód od Gdańska) na którym znajdowała się polska Wojskowa Składnica Tranzytowa. W momencie wybuchu wojny jego obsadę stanowiło ok. 200 żołnierzy pod dowództwem majora Henryka Sucharskiego. Załoga w razie niemieckiej agresji miała się bronić 12 godzin, a stawiała opór do 7 września, mimo olbrzymiej przewagi wroga.

Kampania Wrześniowa Wojnę obronną Polski określa się popularnie Kampanią Wrześniową. Trwała ona do 5 października 1939 roku, kiedy ostatnie zwarte oddziały Wojska Polskiego złożyły broń pod Kockiem. Pierwszą fazą wojny była bitwa graniczna. Mimo kilku znakomitych epizodów, choćby pod Mokrą czy Mławą, Polacy przegrali ją w ciągu 5 dni.

Kampania Wrześniowa Następny tydzień upłynął pod znakiem ogólnego odwrotu. Część wojsk kierowała się na Warszawę i Modlin, część odchodziła na wschód, za rzekę Wisłę i San. 10 Armia niemiecka przełamując po drodze opór pod Tomaszowem Mazowieckim i Piotrkowem Trybunalskim (4 – 7 września), już 8 września dotarła do Warszawy. Wówczas gen. Tadeusz Kutrzeba, dowodzący Armią „Poznań” postanowił odciążyć stolicę i 9 września przystąpił do natarcia. Rozpoczęła się wówczas największa bitwa Kampanii Wrześniowej – bitwa nad Bzurą. Mimo pewnych sukcesów w początkowej fazie Polakom nie udało się osiągnąć zamierzonego celu. Bitwa toczyła się do 22 września, a z okrążenia wydostały się nieliczne polskie oddziały, które przez Puszczę Kampinoską przedostały się do Warszawy. Pod względem strategicznym i operacyjnym kampania była właściwie skończona. Niemal całe polskie wojsko zostało okrążone, pozbawione łączności i wspólnego kierownictwa.

Kampania Wrześniowa Ostatnia faza kampanii stała pod znakiem obrony bastionów (Warszawa, Modlin, Hel , Lwów). Wkroczenie 17 września Armii Czerwonej przyspieszyło likwidacje polskiego oporu. Pod względem operacyjnym najważniejszym skutkiem sowieckiej agresji było odcięcie dróg ewakuacji do Rumunii. W nocy z 17 na 18 września Naczelny Wódz Edward Rydz – Śmigły wydał rozkaz o ewakuacji do Rumunii i na Węgry, granice z Rumunią przekroczył również Prezydent Ignacy Mościcki i rząd polski. Do końca września opór został stłumiony, w tym czasie wciąż broniły się bastiony wolnej Polski: do 28 września Warszawa pod bohaterskim kierownictwem prezydenta miasta Stefana Starzyńskiego; do 2 października polski garnizon na Helu pod dowództwem admirała Józefa Unruga. Ostatnie bitwy stoczyła Samodzielna Grupa Operacyjna „Polesie”, którą dowodził gen. Franciszek Kleeberg – to właśnie ona pod Kockiem (2 – 5 październik) stoczyła ostatnią bitwę kampanii.

Jak oceniać Kampanię Wrześniową ? Choć Kampania Wrześniowa zakończyła się klęską to Polska podjęła ogromny wysiłek, by jako pierwsze z państw na drodze militarnej machiny III Rzeszy, stawić jej czoła. Niemcy przyzwyczajone do zaspokajania swych żądań (zajęcie Austrii i Czech) to po raz pierwszy na terenie Polski spotkały się z tak zaciekłym i bohaterskim oporem, który trwał, aż miesiąc. W tamtych okolicznościach, przy takiej przewadze niemieckiej i bierności sojuszników, żadna ówczesna armia nie była wstanie oprzeć się Wehrmachtowi współdziałającemu z Armią Czerwoną. Późniejsze wydarzenia potwierdziły to, aż nadto. Hańbiąca porażka Francji w 1940 roku, czy wreszcie niepowodzenia Armii Czerwonej w pierwszych miesiącach Barbarossy w 1941 roku. Pokój był ważny, ale nie za wszelką cenę – byliśmy gotowi by podjąć ryzyko ratowania suwerenności, nawet za cenę jej utraty.

Tragiczny wrzesień na fotografiach Aresztowanie obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku

Tragiczny wrzesień na fotografiach Ostrzelane przez Niemców polskie oddziały podczas bitwy nad Bzurą

Tragiczny wrzesień na fotografiach Żołnierze polscy wzięci do niewoli

Tragiczny wrzesień na fotografiach Chłopiec na gruzach swojego domu zniszczonego podczas bombardowania Warszawy

Tragiczny wrzesień na fotografiach Niemieccy żołnierze wdzierają się do polskich domów

Tragiczny wrzesień na fotografiach Egzekucja 22 Żydów obywateli miasta Końskie w odwecie za zabicie 4 żołnierzy niemieckich przez nieznajomych sprawców, ofiary same musiały wykopać sobie groby

Przygotował Jakub Ciecieląg Galeria Przygotował Jakub Ciecieląg