Likwidacja niskiej emisji i modernizacja ciepłownictwa w kontekście wymagań dyrektywy MCP Kraków, 28 - 29 września 2017 r. www.Janusz-Mazur.pl 1

Ogólny zarys ciepłownictwa w Polsce Wymagania Dyrektywy MCP Wyniki badań prowadzonych w Małopolsce w końcu 2016 roku Podsumowanie www.janusz-mazur.pl 2

Potencjał koncesjonowanego ciepłownictwa w latach 2002-2016 Źródło: Energetyka cieplna w liczbach ‒ 2016, URE, sierpień 2017 www.janusz-mazur.pl 3

Struktura paliw zużywanych do produkcji ciepła w 2002 r. i 2016 r. Źródło: Energetyka cieplna w liczbach ‒ 2016, URE, sierpień 2017 www.janusz-mazur.pl 4

A++ Struktura produkcji ciepła według zużywanych paliw w 2016 r wg województw Źródło: Energetyka cieplna w liczbach ‒ 2016, URE, sierpień 2017 www.janusz-mazur.pl 5

Wskaźniki efektywności energetyki cieplnej Źródło: Energetyka cieplna w liczbach ‒ 2016, URE, sierpień 2017 www.janusz-mazur.pl 6

Energetyka cieplna – struktura mocy 34% 4% 50% 6% Źródło: Energetyka cieplna w liczbach ‒ 2016, URE, sierpień 2017 www.janusz-mazur.pl 7

Dyrektywa MCP www.janusz-mazur.pl Zakres regulacji zawartych w Dyrektywie 2015/2193 w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza ze średnich obiektów energetycznego spalania (MCP) Biomasa stała Inne paliwa stałe Olej napędowy Paliwa ciekłe inne niż olej napędowy Gaz ziemny Paliwa gazowe inne niż gaz ziemny Obejmuje instalacje spalania paliw o mocy od 1 do 50 MW Ustala dla nich standardy emisyjne Określa zasady rejestracji i kontroli Ustala relacje pomiędzy obszarami IED i MCP Wdrażana obecnie przez zmianę ustawy POŚ www.janusz-mazur.pl 8

Dyrektywa MCP – kluczowe daty Od dnia 1 stycznia 2025 r. emisje do powietrza SO2, NOx i pyłu z istniejącego średniego obiektu energetycznego spalania o nominalnej mocy cieplnej większej niż 5 MW nie mogą przekraczać dopuszczalnych wielkości emisji; Od dnia 1 stycznia 2030 r. emisje do powietrza SO2, NOx i pyłu z istniejącego średniego obiektu energetycznego spalania o nominalnej mocy cieplnej nie większej niż 5 MW nie mogą przekraczać dopuszczalnych wielkości emisji; Żadne nowe średnie obiekty energetycznego spalania nie mogą być eksploatowane bez pozwolenia lub zarejestrowania; Od dnia 1 stycznia 2024 r. żadne istniejące średnie obiekty energetycznego spalania o nominalnej mocy cieplnej większej niż 5 MW nie mogą być eksploatowane bez pozwolenia lub zarejestrowania; Od dnia 1 stycznia 2029 r. żadne istniejące średnie obiekty energetycznego spalania o nominalnej mocy cieplnej nie większej niż 5 MW nie mogą być eksploatowane bez pozwolenia lub zarejestrowania. www.janusz-mazur.pl 9

A++ Wartość standardów emisyjnych* dla spalania węgla wg Dyrektywy MCP dla instalacji istniejących Moc źródła MWt SO2 NOx Pył Dyrektywa 1-5 MWt Obecnie obowiązujące 1100 1500 650 400 50 200 Dyrektywa 5-50 MWt 4001 1500 650 400 302 100 11100 dla instalacji pomiędzy 5 a 20 MW 250 dla instalacji pomiędzy 5 a 20 MW *Stężenia podano w mg/m3 w przeliczeniu na warunki normalne www.janusz-mazur.pl 10

A++ Wartość standardów emisyjnych* dla spalania węgla wg Dyrektywy MCP dla instalacji nowych Paliwo Moc źródła MWt SO2 Nox Pyły węgiel 1-50 400 3001 202 biomasa stała 200 1500 dla instalacji pomiędzy 1 a 5 MW 250 dla instalacji pomiędzy 1 a 5 MW *Stężenia podano w mg/m3 w przeliczeniu na warunki normalne www.janusz-mazur.pl 11

Dyrektywa MCP – wyłączenia i derogacje Derogacja dla instalacji ciepłowniczych - Do dnia 1 stycznia 2030 r. można zwolnić istniejące średnie obiekty energetycznego spalania o nominalnej mocy cieplnej powyżej 5 MW z obowiązku przestrzegania dopuszczalnych wartości emisji, pod warunkiem że co najmniej 50 % ciepła użytkowego wytwarzanego w tych obiektach, podanego jako średnia krocząca z pięciu lat, jest dostarczane do publicznej miejskiej sieci ciepłowniczej. W przypadku takiego zwolnienia, dopuszczalne wartości emisji nie przekraczają 1100 mg/Nm3 w przypadku SO2 i 150 mg/Nm³ w przypadku pyłu. Dopuszczenie pracy obiektów szczytowych do 500 godzin rocznie, a w szczególnych przypadkach nawet do 1000 godzin, bez konieczności dostosowania się do standardów siarki i NOx. Należy dotrzymać jedynie standardu pyłów 200 dla istniejących i 100 dla nowych. www.janusz-mazur.pl 12

POTENCJALNE KIERUNKI DOSTOSOWANIA TECHNOLOGIA Dyrektywa MCP – kierunki dostosowania Stosowanie filtrów workowych i lub modernizacja kotłów. Zastąpienie kotłowni grzewczych wytwarzaniem w układach kogeneracyjnych POTENCJALNE KIERUNKI DOSTOSOWANIA TECHNOLOGIA RDF? „SUPER –KOTŁY”? OGNIWA PALIWOWE ? ????? Likwidacja kotłowni węglowych i budowa źródeł gazowych www.janusz-mazur.pl 13

Dyrektywa MCP – plany dostosowania instalacji w Małopolsce Aż 75% kotłów zostało wybudowanych przed 2000 rokiem, a połowa ma około 30 lat Działanie Liczba kotłów Wymiana na inne paliwo 5 Wymiana na inną technologię (np. CHP) 1 Rozbudowa/modernizacja układów oczyszczania spalin 19 Modernizacja istniejących kotłów 13 Inne, jakie 16 Obecnie brak planów 10 Kocioł spełnia już wymogi Dyrektywy MCP 11 www.janusz-mazur.pl 14

Energetyka cieplna – problemy Przez efektywny energetycznie system ciepłowniczy lub chłodniczy rozumie się system ciepłowniczy lub chłodniczy, w którym do wytwarzania ciepła lub chłodu wykorzystuje się co najmniej w: 1) 50% energię z odnawialnych źródeł energii, lub 2) 50% ciepło odpadowe, lub 3) 75% ciepło pochodzące z kogeneracji, lub 4) 50% połączenie energii i ciepła, o których mowa w pkt 1–3.” [ustawa prawo energetyczne art. 7b, u. 4] ? www.janusz-mazur.pl 15

Energetyka cieplna – problemy Udzielenie pomocy publicznej na inwestycje w sektorze ciepłowni- czym, zgodnie z obowiązującymi przepisami, jest aktualnie możliwe, co do zasady, tylko dla efektywnych systemów ciepłowniczych lub chłodniczych. Wskazują na to przepisy rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz. UE z 26.6.2014 r. L 187/1, z późn. zm.) oraz Komunikatu Komisji - Wytyczne w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska i cele związane z energią w latach 2014-2020 (Dz. Urz. UE z 28.6.2014 r. C 200/1). W konsekwencji, z możliwości wsparcia wykluczony jest szereg mniejszych ośrodków, które pilnie potrzebują wsparcia inwestycyj- nego w celu modernizacji przestarzałych i nieefektywnych instalacji oraz sieci ciepłowniczych. www.janusz-mazur.pl 16

Energetyka cieplna – problemy www.janusz-mazur.pl 17

nieformalny podział przedsiębiorstw Energetyka cieplna – nieformalny podział przedsiębiorstw Metropolitalne, głównie firmy o charakterze dystrybucyjnym kupujące energię cieplną (w części o charakterze ciepła odpa- dowego) od dużych elektrowni lub elektrociepłowni. Bezproblemowe emisyjnie, najczęściej spełniają kryteria tzw. efektywnych energetycznie systemów ciepłowniczych. „Powiatowe” – najczęściej spółki samorządowe bądź z większościowym udziałem samorządów, wytwarzające ciepło we własnych lokalnych węglowych ciepłowniach i dystrybujące własnymi sieciami. Z perspektywy niskiej emisji bezpro- blemowe, duże problemy w zakresie rozwoju – brak rynku, nadwyżki mocy. Inne - ciepłownie i sieci podmiotów zarządzających budynkami w małych miejscowościach. www.janusz-mazur.pl 18

Wpływ na niską emisję PM10, PM2,5 i B[a]P Energetyka cieplna – Wpływ na niską emisję PM10, PM2,5 i B[a]P Maksymalne stężenia nie korelują z lokalizacją centralnych źródeł ciepła Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM10, PM2,5 i B[a]P – stężenia roczne (wyniki modelowania CALPUFF z uwzględnieniem wyników pomiarów - ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2016 r., WIOS w Krakowie www.janusz-mazur.pl 19

Wnioski www.janusz-mazur.pl Ciepłownictwo w Polsce jest zdominowane przez paliwa węglowe i bardzo zróżnicowane w zakresie wielkości. Występuje w nim znaczna nadpodaż mocy, która powstała głównie w wyniku procesów termomodernizacyjnych u klientów, a zaledwie 20% przyrost długości sieci w ciągu ostatnich 15 lat świadczy o małej dynamice rozwoju. Dyrektywa MCP od 2024/25 roku zaostrza normy emisyjne, szczególnie w zakresie pyłów. Technicznie można je wypełnić tak poprzez poprawę skuteczności filtrowania jak i zmiany technologii. Pewnym problemem jest fakt, że zdecydowana większość przedsiębiorstw w Polsce nie jest tzw: efektywnym systemem ciepłowniczym, co utrudnia ich rozwój. Ciepłownictwo zasadniczo jest bezproblemowe emisyjnie. www.janusz-mazur.pl 20

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Janusz.Mazur.1@wp.pl 728 545 313 www.janusz-mazur.pl 21