Związki prawa finansowego z innymi gałęziami prawa - związki z prawem cywilnym dr Tomasz Nowak

PRAKTYKA (cd.)

PRZEDMIOT OPODATKOWANIA W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI Podatek „od nieruchomości” Art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych: Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają następujące nieruchomości lub obiekty budowlane: 1) grunty; 2) budynki lub ich części; 3)budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

BUDOWLA JAKO PRZEDMIOT OPODATKOWANIA W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI - przykład stacji BTS Wyrok WSA w Lublinie z 28 kwietnia 2017 r., I SA/Lu 258/17 Stan faktyczny: spółka jest właścicielem trzech opisanych w sprawie stacji bazowych, znajdujących się na terenie miasta C. Każda z nich jest umiejscowiona w kontenerze, przy czym dwie z nich – w kontenerach o konstrukcji betonowej, posadowionych na ławach żelbetowych. Nie są one przykotwiczone do ław fundamentowych, a jedynie umieszczone na fundamencie jako podeście. W środku kontenera znajdują się urządzenia stacji.

BUDOWLA JAKO PRZEDMIOT OPODATKOWANIA W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI - przykład stacji BTS Stan faktyczny (cd.): Stacja bazowa przy ul. S. jest umieszczona na dachu budynku szkoły. W odróżnieniu od dwóch pozostałych, ma konstrukcję lekką, jest wykonana z blachy, a posadowiona na platformie z dwuteowników stalowych. Ta z kolei jest umiejscowiona na czterech słupach ceglanych, przytwierdzonych do stropu budynku. Podobnie jak pozostałe obiekty, jest ona wewnątrz wyposażona w urządzenia nadawczo-odbiorcze i urządzenia zasilające.

BUDOWLA JAKO PRZEDMIOT OPODATKOWANIA W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI - przykład stacji BTS PROBLEM PODATKOWY: „Spór dotyczy zakwalifikowania opisanych kontenerów do kategorii budynków w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 1 u.p.o.l., co uczyniła strona w złożonej deklaracji na podatek od nieruchomości. Spółka stwierdziła, że kontenery są trwale związane z gruntem (stacja przy ul. S. stanowi natomiast część budynku). Nadto są wydzielone z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych, posiadają fundamenty i dach, a zatem posiadają wszystkie cechy statuujące budynek w rozumieniu ustawy Prawo budowlane (art. 3 pkt 2; dalej: p.b. ) i ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (art. 1 a ust. 1 pkt 1; dalej: u.p.o.l.), w brzmieniu obowiązującym w 2015 r.” „W ocenie Samorządowego Kolegium Odwoławczego, sporne kontenery - jako niezwiązane trwale z gruntem - nie stanowią budynków i nie podlegają opodatkowaniu zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 2 u.p.o.l. Organ odwoławczy wskazał, że kontenery telekomunikacyjne są tymczasowymi obiektami budowlanymi (art. 3 pkt 5 p.b.), które nie będąc budynkami ani obiektami małej architektury, stanowią budowle w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane”

BUDOWLA JAKO PRZEDMIOT OPODATKOWANIA W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI - przykład stacji BTS PROBLEM PODATKOWY: „Nie analizując szczegółowo ich przeznaczenia, wyposażenia oraz sposobu i możliwości wykorzystania, Kolegium podkreśliło, że stanowią całość techniczno – użytkową, co również przesądza o uznaniu tych obiektów za budowle w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 2 u.p.o.l., podlegające opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości naliczanym od ich wartości. Należy przy tym podkreślić, że organ nie wyróżnił w ramach tej analizy w żaden sposób odmiennego konstrukcyjnie od pozostałych obiektu stacji bazowej przy ul. S.”

2. Czy kontener może być potraktowany jako budynek ? BUDOWLA JAKO PRZEDMIOT OPODATKOWANIA W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI - przykład stacji BTS PROBLEM PODATKOWY: 1. Czy kontener telekomunikacyjny – jako „obudowa” lub jako całość - stanowi budowlę, podlegającą podatkowi od nieruchomości? 2. Czy kontener może być potraktowany jako budynek ? 3. Czy urządzenia zainstalowane w przestrzeni kontenera zwiększają jego wartość do opodatkowania ?

BUDOWLA JAKO PRZEDMIOT OPODATKOWANIA W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI - przykład stacji BTS STAN PRAWNY: Art. 1a ust. 1 upol: Użyte w ustawie określenia oznaczają: 1) budynek - obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach; 2) budowla - obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem

BUDOWLA JAKO PRZEDMIOT OPODATKOWANIA W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI - przykład stacji BTS STAN PRAWNY (cd.): Art. 4 ust. 3 upol: Podstawę opodatkowania stanowi: 2) dla budynków lub ich części - powierzchnia użytkowa; 3) dla budowli lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 4-6 - wartość, o której mowa w przepisach o podatkach dochodowych, ustalona na dzień 1 stycznia roku podatkowego, stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji w tym roku, niepomniejszona o odpisy amortyzacyjne, a w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych - ich wartość z dnia 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego.

BUDOWLA JAKO PRZEDMIOT OPODATKOWANIA W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI - przykład stacji BTS CZY KONTENER JEST BUDYNKIEM W ROZUMIENIU PRZEPISÓW O PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI ? „Ustawodawca podatkowy nie określił, na czym polega trwałe związanie budynku z gruntem. W orzecznictwie wskazuje się więc – w odniesieniu systemowym do art. 48 k.c. – że za budynek trwale związany z gruntem można uznać tylko taki, który spełnia dwa warunki: nie można go od gruntu oderwać bez jego uszkodzenia, nie jest obiektem wzniesionym do tzw. przemijającego użytku. Jak podkreślił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 3 kwietnia 2014 r. w sprawie II FSK 895/12, trwałość połączenia budynku z gruntem musi być oceniana jako kwestia faktu. Decyduje o tym konstrukcja techniczna budynku (...). Techniczna konstrukcja całego obiektu powinna stanowić miarodajne kryterium i punkt odniesienia dla ustalenia, czy dany obiekt budowlany – dla celów jego opodatkowania – jest czy nie jest budynkiem (...). W niniejszej sprawie dwa z kontenerów zostały wprawdzie posadowione na podestach żelbetowych, które mogą zostać uznane za fundament, jednak bezspornie nie zostały one do nich przytwierdzone (przykotwione), a jedynie na nich ustawione, co pozwala na łatwy i bezinwazyjny demontaż i np. przeniesienie w inne miejsce. Podkreślana przez skarżącego cecha odporności na działania czynników zewnętrznych (w tym warunków atmosferycznych) nie może być zatem w tych okolicznościach decydująca. Kontener stalowy jest posadowiony na platformie z dwuteowników, wspartej na wymurowanych słupach i niejako zawieszony nad stropem budynku szkoły. Nie jest on trwale połączony zarówno z tym budynkiem, jak i z gruntem. Ta lekka i z założenia tymczasowa konstrukcja oraz sposób montażu powodują łatwość odłączenia kontenera od budynku”

BUDOWLA JAKO PRZEDMIOT OPODATKOWANIA W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI - przykład stacji BTS CZY KONTENER JEST BUDYNKIEM W ROZUMIENIU PRZEPISÓW O PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI ? „sporne w sprawie obiekty budowlane – kontenery – nie mogą zostać zaliczone do budynków w ramach definicji wynikającej z przepisu art. 1a pkt 1 u.p.o.l. (brak trwałego związania z gruntem). Należy zatem rozważyć, czy mogą być budowlą w rozumieniu art. 1a pkt 2 u.p.o.l., ponieważ nie są budynkiem, ani obiektem małej architektury z art. 3 pkt 4 u.p.b.(...)” 1. Wykluczenie budynku umożliwia rozważania o statusie obiektu jako budowli. 2. Wykluczenie budynku nie przesądza, iż obiekt jest budowlą.

BUDOWLA JAKO PRZEDMIOT OPODATKOWANIA W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI - przykład stacji BTS CZY KONTENER JEST BUDYNKIEM W ROZUMIENIU PRZEPISÓW O PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI ? „W analizowanej sprawie organ skoncentrował uwagę na analizie stanowiska strony i w wyczerpujący sposób przedstawił jedynie argumentację dotyczącą braku możliwości zakwalifikowania spornych kontenerów jako budynków, przyjmując niejako automatycznie, że skoro sporne obiekty ze względu na brak trwałego związania z gruntem nie są budynkami, to winny być zakwalifikowane jako budowle. Nie wyjaśnił natomiast, z jakiego powodu należy je tak zakwalifikować.”

CO JEST BUDOWLĄ W ROZUMIENIU PRZEPISÓW O PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI ? BUDOWLA JAKO PRZEDMIOT OPODATKOWANIA W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI - przykład stacji BTS CO JEST BUDOWLĄ W ROZUMIENIU PRZEPISÓW O PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI ? 1. Budowlą nie jest obiekt spełniający cechy budynku. 2. Pojęcie budowli zostało wyjaśnione w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 13 września 2011 r., P 33/09

BUDOWLA JAKO PRZEDMIOT OPODATKOWANIA W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI - przykład stacji BTS „Trybunał Konstytucyjny w powołanym wyroku z dnia 13 września 2011 r. [ P 33/09 ] przeprowadził analizę siatki pojęciowej ustawy o podatkach i opłatach lokalnych i jej powiązań z innymi działami prawa. Z uzasadnienia wyroku wynika, że za budowle można uznać: a. jedynie budowle wymienione expressis verbis w art. 3 pkt 3 u.p.b., w innych przepisach tej ustawy lub w załączniku do niej, będące wraz z instalacjami i urządzeniami obiektem budowlanym, o którym mowa w art. 3 pkt 1 lit. b u.p.b., czyli pod warunkiem, że stanowią one całość techniczno-użytkową, b. jedynie urządzenia techniczne scharakteryzowane w art. 3 pkt 9 u.p.b. lub w innych przepisach tej ustawy albo w załączniku do niej, co - jeżeli omawiane urządzenia nie zostały wskazane expressis verbis - wymaga wykazania, że zapewniają one możliwość użytkowania obiektu budowlanego zgodnie z jego przeznaczeniem, z wyłączeniem jednak: (1) urządzeń budowlanych związanych z obiektami budowlanymi w postaci budowli w rozumieniu u.p.b., które to obiekty budowlane nie dają się zakwalifikować jako budowle w ujęciu u.p.o.l., oraz (2) urządzeń budowlanych związanych z obiektami budowlanymi w postaci obiektów małej architektury, przy zastrzeżeniu, że urządzeniami budowlanymi w rozumieniu u.p.b. nie są instalacje”.

BUDOWLA JAKO PRZEDMIOT OPODATKOWANIA W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI - przykład stacji BTS „Ocena czy sporny kontener może zostać opodatkowany podatkiem od nieruchomości jako budowla (jej część) zależne będzie od wykazania, że mieści się on w katalogu wymienionym w art. 3 pkt 3 u.p.b. (...) Przy całej różnorodności form i rodzajów wytworów myśli ludzkiej, z jakimi można się zetknąć w rzeczywistości gospodarczej, nie są odosobnione przypadki przypisywania różnych określeń i nazw w odniesieniu do obiektów o tożsamym przeznaczeniu oraz porównywalnych cechach i parametrach technicznych. W istocie zatem możliwe są sytuacje, w których obiektom posiadającym wszystkie cechy konkretnych budowli, wyszczególnionych w art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane, nadawane będzie inne oznaczenie. W takim przypadku o prawnopodatkowej kwalifikacji obiektu decydować będzie nie nazwa, ale jego rzeczywiste cechy i funkcje, tożsame z istotnymi parametrami funkcjonalnymi i technicznymi budowli, wyszczególnionych w art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane”.

BUDOWLA JAKO PRZEDMIOT OPODATKOWANIA W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI - przykład stacji BTS Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o: 1) obiekcie budowlanym – należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych; 3) budowli – należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową; 3a) obiekcie liniowym – należy przez to rozumieć obiekt budowlany, którego charakterystycznym parametrem jest długość, w szczególności droga wraz ze zjazdami, linia kolejowa, wodociąg, kanał, gazociąg, ciepłociąg, rurociąg, linia i trakcja elektroenergetyczna, linia kablowa nadziemna i, umieszczona bezpośrednio w ziemi, podziemna, wał przeciwpowodziowy oraz kanalizacja kablowa, przy czym kable w niej zainstalowane nie stanowią obiektu budowlanego lub jego części ani urządzenia budowlanego

BUDOWLA JAKO PRZEDMIOT OPODATKOWANIA W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI - przykład stacji BTS Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o: 5) tymczasowym obiekcie budowlanym – należy przez to rozumieć obiekt budowlany przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki, a także obiekt budowlany niepołączony trwale z gruntem, jak: strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedaży ulicznej i wystawowe, przekrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe

BUDOWLA JAKO PRZEDMIOT OPODATKOWANIA W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI - przykład stacji BTS „Organy nie dokonały analizy cech obiektów w kontekście art. 3 pkt 3 i art. 3 pkt 9 Prawa budowlanego, a stwierdzenie, że dany obiekt, który jest tymczasowym obiektem budowlanym, a nie jest budynkiem i obiektem małej architektury (z czym Sąd się w pełni zgadza, podzielając w tej mierze argumentację wskazaną w decyzji, a dotyczącą brak cechy trwałego związania obiektów z gruntem i uznając zarzuty skargi w tej części za pozbawione racji), a więc jest budowlą, jest w kontekście powyższych rozważań niewystarczające. Również zakwalifikowanie kontenerów do tymczasowych obiektów budowlanych w rozumieniu art. 3 pkt 5 tej ustawy nie powoduje, że automatycznie mamy do czynienia z budowlami. Organy nie poświęciły też uwagi kontenerowi usytuowanemu przy ul. S., mimo że znacząco różni się on od pozostałych konstrukcyjnie, jest też w inny sposób posadowiony, z czego strona wywodzi argumenty, że stanowi on część budynku”

BUDOWLA JAKO PRZEDMIOT OPODATKOWANIA W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI - przykład stacji BTS „ Wskazanie, że obiekty te zostały wymienione w art. 3 pkt 5 ustawy Prawo budowlane jest oczywiście niewystarczające. W przepisie tym zdefiniowano bowiem tymczasowe obiekty budowlane, do których bez wątpienia zaliczone zostały kontenery. Jednak w ramach tego pojęcia mieścić się mogą obiekty posiadające zarówno cechy budynku, jak i budowli. Przepis nie definiuje zatem budowli i nie wskazuje ich przykładów, ale stanowi podstawę do dokonywania dalszych ocen i kwalifikacji w tym zakresie, bowiem dla celów opodatkowania podatkiem od nieruchomości ta kategoria pojęciowa nie jest znana.”.

BUDOWLA JAKO PRZEDMIOT OPODATKOWANIA W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI - przykład stacji BTS CO JEST BUDOWLĄ W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI ? 1.Czy budowla musi spełniać cechę trwałego związania z gruntem ? Kontener jej nie spełnia, co wskazał Sąd, dyskwalifikując prawidłowość jego kwalifikacji jako budowli. 2. Czy kontener jest wymieniony w art. 3 pkt 3 i 3a Prawa budowlanego? Czy może być potraktowany jako element obiektu liniowego lub sieci technicznej (telekomunikacyjnej) ? Ewentualnie – jako wolno stojący maszt antenowy ? Jako wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne? Czy może – jako części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową ?

BUDOWLA JAKO PRZEDMIOT OPODATKOWANIA W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI - przykład stacji BTS CO JEST BUDOWLĄ W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI (cd.)? 3. Czy kontener jest urządzeniem budowlanym w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych ? Czy zapewnia użytkowanie jakiemuś obiektowi budowlanemu ? A jeśli tak , to jakiemu ? Sieci technicznej (telekomunikacyjnej) ? Urządzeniom zainstalowanym w kontenerze ? 4. Czy – gdyby przyjąć, że kontener jest budowlą - urządzenia „aktywne” (przesyłające sygnał telekomunikacyjny) stanowią część budowli ? A może stanowią „samodzielną” budowlę (tj. budowlę w rozumieniu art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego czy urządzenie budowlane w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych ?

BUDOWLA JAKO PRZEDMIOT OPODATKOWANIA W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI - przykład stacji BTS CO JEST BUDOWLĄ W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI (cd. cd.) ? 5. Czy dopuszczalna jest argumentacja odwołująca się do nazwy podatku ? Czy to przesądza, że podatek ten obciąża wyłącznie nieruchomości lub ich części ? 6. Czy ustawodawca podatkowy miał prawo, aby zdefiniować przedmiot opodatkowania w podatku od nieruchomości w oderwaniu od cywilistycznego pojęcia nieruchomości ? 7. Czy, a jeśli tak to w jakim zakresie przedmiot opodatkowania w podatku od nieruchomości jest oderwany od cywilistycznego pojęcia nieruchomości ?

PRZEDMIOT OPODATKOWANIA W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI A CYWILISTYCZNE POJĘCIE NIERUCHOMOŚCI Wyrok TK z 13 września 2011 r. (P 33/09): W tym miejscu celowe będzie również odniesienie się do bardzo ogólnego argumentu dotyczącego nazwy nadanej przez ustawodawcę podatkowi od nieruchomości, który to argument, często podnoszony przez podatników, miałby przesądzać o wykluczeniu możliwości opodatkowania rozważanym podatkiem zarówno podziemnych wyrobisk górniczych, jak i zlokalizowanych w nich obiektów i urządzeń. Utrzymuje się mianowicie, że skoro omawiane wyrobiska oraz usytuowana w nich infrastruktura nie są żadnym z rodzajów nieruchomości, nie stanowią ich części składowych, ani nawet nie są położone w obrębie nieruchomości gruntowych, to niejako z założenia nie sposób przyjąć, by mogły zostać uznane za przedmiot opodatkowania podatkiem lokalnym określanym mianem podatku od nieruchomości. Twierdzenie to opiera się – w przekonaniu Trybunału Konstytucyjnego – na całkowicie błędnym założeniu, zgodnie z którym nazwa podatku powinna być nie tylko adekwatna i komunikatywna (a w konsekwencji w możliwie prosty sposób informować o charakterystyce przedmiotu opodatkowania, gdy jest on jednolity, albo o charakterystyce podstawowego czy istotnego zakresu tego przedmiotu, gdy jest on zróżnicowany), lecz musi precyzyjnie i wyczerpująco odzwierciedlać wszystkie tytuły, z jakich określony podatek ma być należny. Zauważyć bowiem trzeba, przykładowo, że podatkiem od spadków i darowizn opodatkowane są również: zapis, dalszy zapis, polecenie testamentowe, polecenie darczyńcy, zasiedzenie, nieodpłatne zniesienie współwłasności, zachowek oraz nieodpłatna renta, użytkowanie i służebność, a podatek dochodowy od osób fizycznych i prawnych naliczany jest niekiedy nie od dochodu, lecz od przychodu (por. uchwała NSA z 2 lipca 2001 r., sygn. akt FPS 2/01, ONSA nr 1/2002, poz. 2).

PRZEDMIOT OPODATKOWANIA W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI A CYWILISTYCZNE POJĘCIE NIERUCHOMOŚCI (2) cd. Wyrok TK z 13 września 2011 r. (P 33/09): Skoro przy tym art. 2 ust. 1 u.p.o.l. jednoznacznie stanowi, że przedmiotem podatku od nieruchomości są i nieruchomości, i obiekty budowlane, w tym grunty, budynki lub ich części oraz budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, to nie ma żadnych podstaw do konkluzji, iż opodatkowaniu podlegają jedynie te obiekty budowlane, które są nieruchomościami lub ich częściami składowymi albo przynajmniej są położone w obrębie nieruchomości gruntowych, chociaż z pewnością wskazane sytuacje należą do typowych. Postulat węższej interpretacji przedmiotu podatku od nieruchomości, z powołaniem się na nazwę tego podatku, mógłby okazać się uzasadniony tylko wówczas, gdyby sposób sformułowania przepisów u.p.o.l., w tym art. 2 ust. 1, prowadził do powstania wątpliwości, czy opodatkowanie ma dotyczyć również obiektów budowlanych niebędących nieruchomościami i niezwiązanych z nimi. Z taką sytuacją nie mamy jednak do czynienia.

BUDOWLA JAKO PRZEDMIOT OPODATKOWANIA W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI - PODSUMOWANIE WYROK TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO Z 13 GRUDNIA 2017 R., SK 48/15 Art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1785 i 2141) w zakresie, w jakim umożliwia uznanie za budowlę obiektu budowlanego, który spełnia kryteria bycia budynkiem, przewidziane w art. 1a ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy, jest niezgodny z zasadą szczególnej określoności regulacji daninowych, wywodzoną z art. 84 w związku z art. 217, w związku z art. 64 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

PODATNIK PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI (1) Art.  3 ust. 1  ustawy o podatkach i opłatach lokalnych: Podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące: 1)właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych, z zastrzeżeniem ust. 3; 2)posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych; 3)użytkownikami wieczystymi gruntów; 4)posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie: a) wynika z umowy zawartej z właścicielem, Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwalub z innego tytułu prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości, b) jest bez tytułu prawnego, z zastrzeżeniem ust. 2.

PODATNIK PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI (2) uchwała NSA z dnia 13 marca 2017 r., sygn. akt II FPS 5/16 „W świetle art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 ze zm.) podatnikiem podatku od nieruchomości są wspólnicy spółki cywilnej, a nie spółka cywilna”. problemy sporne 1. Co oznacza, że podatnikiem są „…jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej…” ? 2. Co oznacza, że ww. status jest powiązany z byciem „właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych” ? 3. Czy przeważa element „podmiotowy” czy „przedmiotowy” ? 4. Czy przeważa element „podatkowy” czy element „cywilistyczny” ?

PODATNIK PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI (3) uzasadnienie stanowiska wskazującego na spółkę cywilną jako podatnika podatku od nieruchomości: W wyrokach z 25 kwietnia 2008 r., II FSK 226/07, II FSK 227/07, II FSK 228/07 i II FSK 229/07 Naczelny Sąd Administracyjny przyjął, że na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 4 lit. a u.p.o.l. podatnikiem podatku od nieruchomości jest spółka cywilna, a nie jej wspólnicy. Powyższy pogląd wywiódł zarówno z analizy art. 3 ust. 1, jak i art. 6 ust. 9 u.p.o.l. Uznał, że gdyby przyjąć, że to nie spółka cywilna, ale jej wspólnicy wykonują posiadanie wykorzystywanej przez spółkę nieruchomości (gruntu, obiektu budowlanego, lokalu użytkowego), to konsekwentnie należałoby również uwzględnić, że także prawa do tych przedmiotów regulacji prawnych wchodzą w skład majątku wspólnego wspólników. W każdym więc przypadku obowiązkowego samoobliczenia podatku i odpowiedzialności podatkowej w podatku od nieruchomości, prawa i obowiązki w tym zakresie spoczywałyby na wspólnikach, a nie na spółce, co jest niezgodne z art. 3 ust. 1 i art. 6 ust. 9 u.p.o.l. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego ustawodawca świadomie tworząc normy zawarte w art. 3 ust. 1 i art. 6 ust. 9 u.p.o.l., mógł posłużyć się pojęciem "wspólnicy spółki cywilnej", lub "wspólnicy spółki niemającej osobowości prawnej", czego jednak nie uczynił. Tym samym stanowiąc jednoznacznie o "jednostkach organizacyjnych, w tym spółkach nieposiadających osobowości prawnej", objął tym zakresem regulacji niewątpliwie również spółki cywilne, jako spółki osobowe nieposiadające osobowości prawnej.

PODATNIK PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI (4) uzasadnienie stanowiska wskazującego na spółkę cywilną jako podatnika podatku od nieruchomości (cd.): Wyrok NSA z 25 kwietnia 2008 r., II FSK 229/07 Dokonując racjonalnej wykładni prawa podatkowego założyć niezbędnie należy, że stanowiąc je ustawodawca znał inne gałęzie prawa, a w szczególności prawo cywilne. (…) wiedział, że, na podstawie art. 861, art. 862, art. 863 kodeksu cywilnego, własność i inne prawa majątkowe wniesione przez wspólników spółki cywilnej lub nabyte w czasie trwania spółki, wchodzą w skład majątku wspólnego wspólników (…). W tym kontekście nieuzasadniona i niewynikająca z treści interpretowanego prawa byłaby konstatacja, że w obszarze unormowania art. 3 ust. 1 u.p.o.l. ustawodawca, dokonując rozdzielenia pojęć nabycia praw i posiadania przez wspólników oraz włączenia ich do wykorzystania dla celów spółki do majątku wspólnego wspólników, to ostatnie zagadnienie całkowicie przeoczył. Spółka cywilna, chociaż nie posiada osobowości prawnej, jest powszechnie uznawana za korporację, to jest zrzeszenie osób mające na celu realizację określonych wspólnych zadań. Spółka cywilna stanowi określoną organizację, a więc jest zindywidualizowaną i konkretną jednostką organizacyjną. W ramach spółki cywilnej może funkcjonować przedsiębiorstwo w rozumieniu kodeksu cywilnego, prowadzone w celach zarobkowych. Majątek spółki cywilnej, o którym mowa w art. 863 kodeksu cywilnego a także w innych przepisach dotyczących umowy spółki, jest majątkiem wspólnym wspólników. Jest to wszakże majątek wyodrębniony od majątków osobistych wspólników. Wspólność majątku wspólników jest wspólnością łączną (tzw. wspólność do niepodzielnej ręki ) i tworzy określoną współwłasność łączną. Jeżeli nawet z odpowiednich przepisów normujących działalność gospodarczą może wynikać, że przedsiębiorcą nie jest spółka cywilna, ale jej wspólnicy, to i tak nie będzie to działalność poszczególnego, wyodrębnionego i wyabstrahowanego od spółki wspólnika, ale działalność gospodarcza wszystkich wspólników danej spółki cywilnej, określona jej konkretną umową oraz zindywidualizowaną organizacją, strukturą, wykorzystywanym majątkiem, celem i przedmiotem działalności ( …).

PODATNIK PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI (4) uzasadnienie uchwały z 13 marca 2017 r.: „W ocenie NSA rozumiana przedmiotowo spółka cywilna, jest (…) niewątpliwie jednostką organizacyjną. Wspólne realizowanie określonego celu gospodarczego wymaga bowiem, co najmniej, minimalnego zorganizowania współdziałania wspólników. (…) brak osobowości prawnej spółki cywilnej nie wyklucza przyznania zdolności prawnej (…) Uwzględniając powyższe rozważania przy dokonywaniu wykładni art. 3 ust. 1 u.p.o.l., uznać należy, że spółka cywilna mieści się w szeroko pojmowanej kategorii <<jednostek organizacyjnych, w tym spółek nieposiadających osobowości prawnej>>. Zasadnicze jednakowoż znaczenie dla ustalenia podmiotowości podatkowej spółki cywilnej w zakresie podatku od nieruchomości ma to, że przytoczony zwrot legislacyjny nie wyczerpuje w sposób pełny ustawowej definicji podatnika tego podatku. Podatnikiem podatku od nieruchomości jest wyłącznie ten podmiot, który spełnia kumulatywnie zarówno przesłanki podmiotowe, jak i przedmiotowe określone w art. 3 ust. 1 u.p.o.l. W przypadku spółek nieposiadających osobowości prawnej, koniecznym dla przypisania im statusu podatnika podatku od nieruchomości w rozumieniu art. 3 ust. 1 u.p.o.l., jest wystąpienie więzi prawnej takiej spółki z nieruchomością, w postaci: prawa własności (art. 3 ust. 1 pkt 1); posiadania samoistnego (art. 3 ust. 1 pkt 2); użytkowania wieczystego (art. 3 ust. 1 pkt 3) albo posiadania w warunkach określonych w art. 3 ust. 1 pkt 4 tej ustawy. Nie ulega natomiast wątpliwości, że spółka cywilna nie może we własnym imieniu nabywać praw, w tym własności nieruchomości i innych praw rzeczowych, a także praw obligacyjnych (np. zawierać we własnym imieniu umowy najmu). Wobec braku odmiennych uregulowań w ustawach podatkowych, takie kategorie jak: prawo własności, użytkowanie wieczyste, posiadanie zależne oraz samoistne, obrót tymi prawami czy też zdolność do dokonywania czynności prawnych w tym zakresie, należy oceniać wg norm prawa cywilnego. (…) Ponieważ w myśl regulacji prawa cywilnego spółka cywilna nie może być właścicielem nieruchomości ani użytkownikiem wieczystym gruntów, ani też - jak w rozpatrywanym przypadku - najemcą lokalu komunalnego, to w świetle postanowień art. 3 ust. 1 u.p.o.l. nie jest podatnikiem podatku od nieruchomości. Obowiązek podatkowy w tym podatku ciąży solidarnie na wszystkich wspólnikach spółki cywilnej”.