PISEMNE ZEZNANIA ŚWIADKÓW W ARBITRAŻU dr hab. ANDRZEJ SZLĘZAK Profesor Uniwersytetu SWPS w Warszawie Kancelaria SK&S PISEMNE ZEZNANIA ŚWIADKÓW W ARBITRAŻU KONFERENCJA W POZNANIU – 9/10 XI 2017 R.

PISEMNE ZEZNANIA ŚWIADKÓW W ARBITRAŻU 1. CO TO JEST?   Pisemne przedstawienie faktów znanych świadkowi.

PISEMNE ZEZNANIA ŚWIADKÓW W ARBITRAŻU 2. CZY POLSKIE PRAWO PROCESOWE PODOBNĄ INSTYTUCJĘ PRZEWIDUJE?   Zob. np. europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń: art. 50525 k.p.c.

PISEMNE ZEZNANIA ŚWIADKÓW W ARBITRAŻU 3. PO CO TO JEST?   (1) Pozwala na wcześniejsze zapoznanie się przez strony i Zespół Orzekający z tym, co świadek powie. (2) Eliminuje zaskakiwanie drugiej strony i pozwala na przygotowanie się przez nią do cross-examination. (3) Oszczędza czas – można umówić się ze stronami, że pisemne zeznania świadków zastępują przesłuchanie świadka na rozprawie przez stronę wnioskującą o przeprowadzenie dowodu.

PISEMNE ZEZNANIA ŚWIADKÓW W ARBITRAŻU 4. KTO SPORZĄDZA?   (1) Świadek + prawnicy (wprost dopuszczalne przynajmniej w kilku regulaminach zagranicznych sądów arbitrażowych, w tym w Wytycznych IBA). (2) Jak daleka może być ingerencja prawników: organizacja materiału, uporządkowanie tekstu itd.: „świadek autorem, prawnik redaktorem”.

PISEMNE ZEZNANIA ŚWIADKÓW W ARBITRAŻU 5. CZY PISEMNE ZEZNANIA POZWALAJĄ SĄDOWI „KONTROLOWAĆ” LISTĘ ŚWIADKÓW (REDUKOWAĆ ICH LICZBĘ DO PRZESŁUCHANIA NA ROZPRAWIE, W ZALEŻNOŚCI OD TREŚCI ZEZNAŃ)?   (1) Wg wielu Regulaminów zagranicznych sądów arbitrażowych: tak, bo sąd może na każdym etapie postępowania zdecydować o nieprzeprowadzaniu dowodu, nawet po otrzymaniu pisemnych zeznań, uznając je za nieprzydatne dla rozstrzygnięcia sprawy. (2) Wg Regulaminu SA KIG: Podobnie. Nawet gdy Zespół Orzekający najpierw dopuścił dowód ze świadka, to gdy okaże się – na podstawie zeznań pisemnych – że dowód ze świadka jest nieprzydatny dla rozstrzygnięcia sprawy, Zespół Orzekający może w każdym czasie dokonać reasumpcji postanowienia o dopuszczeniu dowodu ze świadka, oddalając wniosek. (3) W obu przypadkach [(1) i (2)] pisemne zeznania świadków nie wchodzą w skład materiału zebranego w sprawie, wobec czego nie są brane pod uwagę przy rozstrzyganiu sprawy.

PISEMNE ZEZNANIA ŚWIADKÓW W ARBITRAŻU 6. CO ZROBIĆ, GDY ŚWIADEK NIE SPORZĄDZIŁ PISEMNYCH ZEZNAŃ: SŁUCHAĆ NA ROZPRAWIE, CZY NIE SŁUCHAĆ? (1) Moim zdaniem: słuchać. Wolno nie słuchać tylko wtedy, gdy Trybunał zastrzegł to w postanowieniu o sporządzeniu pisemnych zeznań (tj. gdy przewidział tam, że nie dopuści dowodu z zeznań świadka nie tylko wtedy, gdy zeznania nic nie wnoszą, ale też wtedy, gdy świadek pisemnego zeznania nie sporządzi)..   (2) Alternatywne stanowisko: nie słuchać, bo dowód ze świadka jest dwuelementowy i przesłanką „słuchania” jest uprzednie sporządzenie zeznań pisemnych

PISEMNE ZEZNANIA ŚWIADKÓW W ARBITRAŻU 7. CO ZROBIĆ, GDY STRONA PRZECIWNA NIE WNOSI O PRZESŁUCHANIE (CROSS- EXAMINATION) ŚWIADKA?   (1) Zdaniem większości komentatorów (podobnie: Wytyczne IBA), nie oznacza to, że strona przeciwna przyznaje w ten sposób fakty, o których świadek zeznaje pisemnie. Trybunał ocenia. (2) Zdaniem niektórych, strona przeciwna nie może polegać na dowodzie, który przeczy pisemnemu zeznaniu, jeśli nie przeprowadziła cross-examination.

PISEMNE ZEZNANIA ŚWIADKÓW W ARBITRAŻU 8. CO ZROBIĆ, GDY ŚWIADEK, KTÓRY ZŁOŻYŁ PISEMNE ZEZNANIE, NIE POJAWIŁ SIĘ NA ROZPRAWIE: UZNAĆ PISEMNE ZEZNANIA ZA NIEBYŁE, CZY WŁĄCZYĆ JE DO MATERIAŁU DOWODOWEGO?   Zdania są podzielone: (1) jeśli niestawiennictwo jest usprawiedliwione (a kolejny termin nie wchodzi w grę), włączyć; moim zdaniem: nie włączać, bo dowodu nie przeprowadzono – pisemne zeznanie to tylko pierwszy etap dwustopniowej procedury z zeznań świadka; (2) jeśli niestawiennictwo jest nieusprawiedliwione, nie włączać, bo dowodu nie przeprowadzono – pisemne zeznania to tylko pierwszy etap dwuetapowej procedury z zeznań świadka.