Dodatni i co dalej? – co pomaga a co przeszkadza? dr Maria Brodzikowska Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie Stowarzyszenie Profilaktyki i Wsparcia w zakresie HIV/AIDS „Jeden Świat”

Elementy układanki System Doradca Klient

Co wnosimy do relacji? Doradca Klient Wiedza o zakażeniu HIV; Doświadczenia związane z zakażeniem HIV; Światopogląd i kultura; Motywy, potrzeby, indywidualne kwestie osobowościowe; Przekonania. Wiedza o zakażeniu HIV; Doświadczenia związane z zakażeniem HIV; Światopogląd i kultura; Motywy, potrzeby, indywidualne kwestie osobowościowe; Przekonania.

Motywy, konflikty i potrzeby - doradca Pieniądze, rozwój osobisty, prestiż, osiągnięcie celu, pomoc innym, zadowolenie, poczucie sprawstwa (A. Walendzik-Ostrowska, 2015); Pokusa omnipotencji „pomagaczy” (Freud), „wiedzieć lepiej” między pomocą a przemocą (B. de Barbaro); Potrzeba kontroli (M. Musiał, 2002); Obawa przed bezradnością – skoncentrowanie na wyniku porady (M. Musiał, 2002); Uczucia związane z niepodjęciem leczenia przez klienta – co powoduje dyskomfort?

Motywy, konflikty i potrzeby – klient Faza szoku, brak zaangażowania w rozwiązanie problemu (H. Sęk i I. Heszen, 2008); Potrzeba posiadania pozytywnego obrazu siebie; Stosowane mechanizmy obronne (A. Gałuszka, 2003); Style radzenia sobie ze stresem, kwestie osobowościowe („osobowość przedchorobowa”, J. Kirenko, 1982); Poczucie koherencji klienta (A. Antonovsky, 1995); Zjawiska psychologiczne w kryzysie (J. Piątek, 2010). Poczucie koherencji – I faza reakcji – Self-Esteem - Mechanizmy obronne -

Kryzys – pozytywne i negatywne radzenie sobie z kryzysem (J Kryzys – pozytywne i negatywne radzenie sobie z kryzysem (J. Piątek, 2010) Proces nadawania znaczenia; Zjawisko fiksacji na kryzysie. Proces nadawania znaczenia – proces „dlaczego ja?” Istnieje zawsze i w każdym kryzysie, nie ustaje do czasu znalezienia odpowiedzi (jej racjonalność nie ma znaczenia), przedłużanie się może utrudnić radzenie sobie; Zjawisko fiksacji na kryzysie – bardzo mocna potrzeba o zakorzenieniu neurofizjologicznym, niepoddająca się hamowaniu rozumowemu. Doświadczenie niezrozumienia opowieści pokryzysowych może mieć wiele negatywnych konsekwencji, włącznie z objawami psychotycznymi. Tutaj zaś problem stygmy HIV.

Wcześniejsze doświadczenia doradcy Doświadczenia zawodowe; Sytuacja rodzinna (np. dzieci); Doświadczenie zakażenia HIV (pośrednio/bezpośrednio/wcale);

Wcześniejsze doświadczenia klienta Doświadczenie stygmy (np. wielokrotna stygmatyzacja a „wypadanie z opieki” osób biseksualnych) – (M. Ankiersztejn-Bartczak, E. Firląg-Burkacka, H. Czeszko-Paprocka, J. Kubicka, A. Cybula, A. Horban, J.D. Kowalska, 2015); Pośrednie doświadczenie życia z HIV (np. łatwiejszy dostęp do opieki u osób z partnerem HIV+) – (M. Ankiersztejn-Bartczak, E. Firląg-Burkacka, H. Czeszko-Paprocka, J. Kubicka, A. Cybula, A. Horban, J.D. Kowalska, 2015); Doświadczenie radzenia sobie w sytuacjach stresowych i kryzysowych; Trening na wypadek kryzysu (J. Piątek); Wcześniejsze doświadczenia wsparcia.

Wsparcie społeczne (J. Piątek, 2010) Mobilizacja wsparcia vs deterioracja wsparcia – im dłużej, tym trudniej radzić sobie pozytywnie; Waga wsparcia spostrzeganego.

Przekonania – doradcy i klienta O zakażeniu HIV, O systemie opieki medycznej, O chorobach, chorowaniu, O roli doradcy, O celach poradnictwa, O wyznacznikach skuteczności leczenia, O kliencie.

Przekonania o chorowaniu i chorobie w kulturze, przekonania o zakażeniu HIV Chorowanie jako słabość vs kultura siły i witalności HiV i stygma HIV i postrzeganie kontrolowalności HIV i bilans

Przekonania doradcy o kliencie i własnej roli Rodzaj relacji (równa vs pochyła); Kontinuum poMOC-przeMOC wg de Barbaro; Poziom dyrektywności; Upełnomocnienie klienta – kto bierze odpowiedzialność i za kogo? Respektowanie prawa do decyzji; Miejsce na refleksję i trudne uczucia.

Przekonania o celu poradnictwa w sytuacji dodatniego wyniku DOBROSTAN ??????????????? Dobrostan klienta wg klienta Dobrostan klienta wg doradcy =?=

Kiedy zaczyna się wydawanie dodatniego wyniku? Przed testem? Po reaktywnym teście przesiewowym? Po dodatni teście potwierdzenia?

Co wnosimy do relacji? Doradca Klient Na co mamy wpływ? Na co nie mamy wpływu? Na co mamy wpływ? Na co nie mamy wpływu?

Elementy układanki System Doradca Klient

Bibliografia Ankiersztejn-Bartczak M., Firląg-Burkacka E., Czeszko-Paprocka K., Kubicka J., Cybula A., Horban A., Kowalska J. D., (2015). Factors responsible for incomplete linkage to care after HIV diagnosis: preliminary results from the Test and Keep in Care (TAK) project, HIV Medicine 16, 88-94. Antonovsky A., (1995). Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować, PWN, Warszawa. Gałuszka A., (2003). Człowiek przewlekle chory. Aspekty psychoegzystencjalne, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice. Kirenko J., (1982). Człowiek niepełnosprawny i jego psychospołeczne funkcjonowanie – pytania wciąż otwarte, [w:] Nie ma ludzi nieuleczalnie chorych. W: Aleksandrowicz J., Warszawa: Wydawnictwo ISKRY. Musiał M., (2002). Rola terapeuty, trudności terapeuty, pozyskano z: http://psychoanaliza.gda.pl/rola-trudnosci-terapeuty/ (dostęp: 17.11.2016). Piątek J., (2010). Interwencja po traumie – wybrane aspekty praktyczne. W: B. Zadumińska (red.), Interwencja w kryzysie – kryzys w interwencji. Kraków: Towarzystwo Interwencji Kryzysowej. Sęk H., Heszen I., (2008). Psychologia zdrowia, Warszawa: PWN. Walendzik-Ostrowska A., (2015). Specyfika poradnictwa okołotestowego, Kontra 3/2015.

Dziękuję za uwagę