Dr hab. Adriana Schetz Instytutu Filozofii Uniwersytet Szczeciński Etyka Dr hab. Adriana Schetz Instytutu Filozofii Uniwersytet Szczeciński
Prawa i obowiązki Zazwyczaj nadanie komuś prawa do czegoś wiąże się z nadaniem mu zarazem pewnych obowiązków; Np. formalne prawo stanowione: prawo do poruszania się po drogach krajowych mają kierowcy wówczas, gdy przyjmą na siebie obowiązek przestrzegania zasad ruchu drogowego obowiązujących w tym kraju. Np. nieformalna norma społeczna: mamy prawo zwrócić komuś uwagę, że jesgo zachowanie jest niestosowne, gdy przyjmujemy sami na siebie obowiązek, by zachowywać się zgodnie z przyjętym obyczajem.
Prawa moralne także zobowiązują. Prawa naturalne (za Tomaszem z Akwinu): Do życia; Do rozwoju (Deklaracja Praw Człowieka: do szczęścia); Do wolności. Nie wszyscy akceptują ideę praw naturalnych, z uwagi na dwie rzeczy: Zaprzeczają istnieniu natury ludzkiej; Sprzeciwiają się szowinizmowi gatunkowemu.
Teorie etyczne Arystoteles i teoria cnót moralnych Tomasz z Akwinu i prawo naturalne I. Kant i formalizm etyczny J.S. Mill i utylitaryzm konsekwencjonizm
Teoria cnót moralnych Moralność jest sprawnością w postępowaniu wedle zasady dobra Przyjaźń jest najwyższą cnotą
Formalizm „Niebo gwieździste nade mną, prawo moralne we mnie” Postępuj zawsze wedle takiej zasady, co do której chciałbyś, by stała się ona prawem ogólnym
Utylitaryzm Dobre moralnie jest to, co przyczynia się do szczęścia największej liczby osób. Liczą się interesy w sensie moralnym (np. interes związany z zachowaniem życia przez karpia przewyższa/nie przewyższa interesu ludzi związanego z cieszeniem się potrawą wigilijną)
Konsekwencjonizm Dylemat: osoba A skrzywdziła osobę B niechcący; osoba C skrzywdziła osobę D intencjonalnie – która, a może obie ponoszą odpowiedzialność moralną? Czyli: liczą się intencje czy konsekwencje? Zdaniem konsekwencjonistów istotne są konsekwencje