Etapy rozwoju dziecka z uwzględnieniem etapów rozwoju czytelniczego Olsztyn, maj 2011

Etapy rozwoju dziecka z uwzględnieniem etapów rozwoju czytelniczego Olsztyn, maj 2011

Etapy rozwoju emocjonalnego

Budowanie więzi 0 – 18 miesięcy Cel: zbudowanie bezpiecznego stylu przywiązania gwarantującego przeżycie

Błędy rodziców Opieka niekonsekwentna, czasem dobra, czasem zła, opiekunowie nieprzewidywalni.

Dziecko klejące się Dorosły przyssany

2. Opieka zawsze zła – opiekunowie są niedostępni lub emocjonalnie zimni

Dziecko emocjonalnie odcięte Dorosły unikający

Odkrywanie świata (18 m-cy – 3 lata)

Błędów rodziców 1. Rodzice są zbyt opiekuńczy i kontrolujący

Dziecko dystansujące się Dorosły izolujący się

2. Rodzice chcą się uwolnić od potrzeb dziecka

Dziecko bojaźliwe, ambiwalentne Dorosły zachłanny

Budowanie tożsamości (3 – 4 lata) Cel: Dziecko chce wiedzieć, kim jest jako odrębna osoba w stosunku do reszty świata. Dwa zadania rozwojowe: zbudowanie ugruntowanego i stałego wewnętrznego obrazu siebie, zbudowanie ugruntowanego i stałego wewnętrznego obrazu bliskich.

1. Selektywne odzwierciedlanie

Dziecko spięte Dorosły: sztywny kontroler

2. Całkowity brak odzwierciedlenia

Dziecko niewidzialne Dorosły: uległy kameleon

Rozwijanie kompetencji (4 – 7 lat) Cel: aby sprawdzić własną siłę i jej ograniczenia oraz określić, co należy do niego, a co nie. Budowanie kompetencji to ostatnie z ważnych zadań rozwojowych wczesnego dzieciństwa.

Błędy rodziców 1. Rodzice boją się inicjatywy i kompetencji dziecka – selektywnie nagradzają lub karzą jego rodzącą się kompetencję.

Dziecko konkurujące Dorosły: kompulsywny współzawodnik

2. Rodzice są ciągle krytyczni i nigdy nie wspierają dziecka w jego staraniach o osiągnięcie kompetencji i siły.

Dziecko bezradne, manipulujące Dorosły: manipulant

Zaangażowanie, troska (7 – 13 lat) Cel: zaangażowanie w związki, fundament przyszłych relacji z innymi, równymi mu ludźmi.

Błędy rodziców 1. Utrudnione lub uniemożliwione kontakty społeczne z rówieśnikami

Dziecko samotne Dorosły: samotnik

2. Dziecko i jego potrzeby zdradzone przez rodziców

Dziecko służebne Dorosły: pełen poświęcenia opiekun

Etapy rozwoju poznawczego

Okres sensoryczno - motoryczny (inteligencji praktycznej) (0 – 2 lata) 1. Dziecko poznaje stosunki przestrzenne. 2. Schematy, które kształtują się w tym okresie: - schemat stałego przedmiotu, - schemat uniwersalnej przestrzeni, - schemat następstwa czasowego, - schemat przyczynowości. 3. Stopniowy wzrost świadomości sensorycznej i motorycznej. 4. Słabo rozwinięta pamięć. 5. Kształtujące się wyodrębnianie siebie od środowiska. 6. Kształtowanie się pojęcia istnienia.

Okres wyobrażeń przedoperacyjnych (inteligencji reprezentującej) – od 2 do 7 lat Cechy: - myślenie konkretno-wyobrażeniowe, - intensywny rozwój języka, - rozwój pojęć, - przyswajanie znaków i symboli, - rozumowanie oparte na zdarzeniach zewnętrznych, - egocentryzm, - centracja, - odroczone naśladownictwo, zabawa symboliczna, wyobrażanie sobie – wywoływanie obrazów umysłowych, mowa wewnętrzna, kształtująca się zdolność do antycypowania przyszłości.

Okres operacji konkretnych - od 7 do 12 lat Cechy: - myślenie słowno-logiczne, - wykształcone pojęcie stałości ilości, - odwracalność operacji umysłowych, - przyswojenie pojęć logicznych, - zdolność do klasyfikacji hierarchicznej, - brak myślenia abstrakcyjnego, - możliwość dokonywania kategoryzacji, - rozumienie relacji.

Okres operacji formalnych – od 12 roku życia Rozwija się: myślenie hipotetyczno-dedukcyjne, myślenie abstrakcyjne, dominacja inteligencji werbalnej.

Etapy rozwoju czytelniczego

Etap I to doprowadzenie dziecka do umiejętności odczytywania znaczeń ilustracji książkowych poprzez dowolne opowieści nawiązujące do obrazków, wyszukiwanie na nich znajomych elementów świata rzeczywistego.

Budowanie więzi oraz odkrywanie świata Okres sensoryczno motoryczny 1. Dziecko poznaje stosunki przestrzenne. 2. Schematy, które kształtują się w tym okresie: - schemat stałego przedmiotu, - schemat uniwersalnej przestrzeni, - schemat następstwa czasowego, - schemat przyczynowości. 3. Stopniowy wzrost świadomości sensorycznej i motorycznej. 4. Słabo rozwinięta pamięć. 5. Kształtujące się wyodrębnianie siebie od środowiska. 6. Kształtowanie się pojęcia istnienia.

Książka przedmiot - zabawka

Książka jako zbiór obrazków – desygnatów przedmiotów znanych dziecku

Etap II to wytworzenie zażyłości dziecka z tekstem literackim, budzenie wrażliwości na piękne słowo, rytm, rym, nastrój utworu.

Książka jako opowieść – rytm i rym. Słowa „ilustrują” obrazek

Książki Książki obrazkowe, Wiersze, rymowanki, wyliczanki, Realistyczne obrazki, Obrazek na jednej, tekst na drugiej stronie, Krótkie opowiadania.

Lektury Marta Bogdanowicz (opracowanie) - Rymowanki - przytulanki Paulette Bourgeois, Brenda Clark - seria o Franklinie Jan Brzechwa - Wiersze i bajki Gilbert Delahaye - seria o Martynce Janosch - Ach, jak cudowna jest Panama; Ja ciebie wyleczę, powiedział Miś Astrid Lindgren - Lotta z ulicy Awanturników; Sam McBratney - Nawet nie wiesz, jak bardzo Cię kocham Beata Ostrowicka - Lulaki, pan Czekoladka i przedszkole; Ale ja tak chcę Joanna Papuzińska - Śpiące wierszyki Renata Piątkowska - Opowiadania z piaskownicy Julian Tuwim - Wiersze dla dzieci Wojciech Widłak - seria o panu Kuleczce

Etap III jest to doprowadzenie do stanu, w którym dziecko będzie rozumiało utwory fabularne odznaczające się zmiennością sytuacji, następstwem zróżnicowanych wydarzeń. Na tym etapie następuje utrwalenie nawyków czytelniczych lub wykształcenie się niechęci do czytania.

Budowanie tożsamości oraz rozwijanie kompetencji Okres wyobrażeń przedoperacyjnych Cechy: - myślenie konkretno-wyobrażeniowe, - intensywny rozwój języka, - rozwój pojęć, - przyswajanie znaków i symboli, - rozumowanie oparte na zdarzeniach zewnętrznych, - egocentryzm, - centracja, - odroczone naśladownictwo, zabawa symboliczna, wyobrażanie sobie – wywoływanie obrazów umysłowych, mowa wewnętrzna, kształtująca się zdolność do antycypowania przyszłości.

Książka jako opowieść – ciekawa historia. Obrazki ilustrują treść.

Lektury Florence and Richard Atwater - Pan Popper i jego pingwiny Hans Christian Andersen - Baśnie Wanda Chotomska – Wiersze; Pięciopsiaczki Waclaw Ctvrtek - O gajowym Chrobotku; Bajki z mchu i paproci Grzegorz Janusz – Misiostwo swiata # Asa Lind – Piaskowy Wilk Astrid Lindgren - seria o Pippi Pończoszance; Emil ze Smalandii Kornel Makuszyński - Przygody Koziołka Matołka Alan A. Milne - Kubuś Puchatek, Chatka Puchatka Renata Piątkowska - Na wszystko jest sposób #; Nie ma nudnych dni Małgorzata Strzałkowska – Leśne głupki; Wierszyki łamiące języki Jan Brzechwa - Pchła Szachrajka; Szelmostwa Lisa Witalisa Kamil Giżycki - Wielkie czyny szympansa Bajbuna Mądrego Tove Jansson - seria o Muminkach Ludwik Jerzy Kern - Wiersze dla dzieci; Ferdynand Wspaniały W. Markowska, A. Milska - Baśnie z dalekich wysp i lądów Grey Owl - Przygody Sajo i małych bobrów Anne Cath. Westly - 8+2 i cieżarówka Roksana Jędrzejewska – Wróbel - Kosmita

Zainteresowanie, zaangażowanie, troska Okres operacji konkretnych Cechy: - myślenie słowno-logiczne - wykształcone pojęcie stałości ilości - odwracalność operacji umysłowych - przyswojenie pojęć logicznych - zdolność do klasyfikacji hierarchicznej - brak myślenia abstrakcyjnego - możliwość dokonywania kategoryzacji - rozumienie relacji

Książka jako opowieść – ciekawa historia Książka jako opowieść – ciekawa historia. Obrazki nie są konieczne do skupienia uwagi.

Lektury Edmund de Amicis – Serce (w nowej wersji jez. z kolekcji „Cała Polska czyta dzieciom”) Frances Hodgson Burnett - Tajemniczy ogród Eric Knight - Lassie, wróć! Astrid Lindgren - Bracia Lwie Serce; Rasmus i włóczęga Clive Staples Lewis - Opowieści z Narnii Lucy M. Montgomery - Ania z Zielonego Wzgórza Sempe, Goscinny - seria o Mikołajku Mark Twain - Przygody Tomka Sawyera; Królewicz i żebrak Francesco d'Adamo - Iqbal Michael Ende - Momo Witold Makowiecki - Diossos; Przygody Meliklesa Greka Małgorzata Musierowicz - Wszystkie tomy Jeżycjady Ferdynand Ossendowski - Słoń Birara Michel Piquemal - Bajki filozoficzne Eric Emmanuel Schmitt - Oskar i pani Róża; Dziecko Noego Jerry Spinelli - Kraksa José Mauro de Vasconcelos - Moje drzewko pomarańczowe

Warunki wychowania czytelnika

Czytaj dziecku 20 minut dziennie. Codziennie!

Dziękuję za uwagę!