TYPY OSOBOWOŚCI – IDENTYFIKACJA ORAZ CHARAKTERYSTYKA Autor: Ewelina Boroń

CELE LEKCJI Uczeń: rozumie pojęcie osobowości, wyjaśnia i definiuje znaczenie temperamentu, zna podstawowe założenia teorii osobowości, wymienia cechy osobowości, wymienia i charakteryzuje typy osobowości, rozwiązuje test osobowościowy.

DEFINICJA OSOBOWOŚCI Rysunek 1. Osobowość kształtowana jest przez całe Osobowość to zbiór względnie stałych, charakterystycznych dla danej jednostki cech i właściwości Osobowość kształtowana jest przez całe życie, szczególnie w okresie dzieciństwa oraz młodości poprzez wpływ bodźców zewnętrznych, a także własnej aktywności jednostki.

Rysunek 2. CECHY OSOBOWOŚCI

TEORIE OSOBOWOŚCI Rysunek 3. Teorie pola Teoria freudowska Teorie uczenia się Teorie czynnikowe Teoria uczenia się społecznego Teorie neofreudowskie

TEORIE OSOBOWOŚCI Teoria freudowska – w procesie kształtowania osobowości kładzie nacisk na doświadczenie zdobyte w dzieciństwie, popędy biologiczne oraz stosunki z rodzicami. Teorie neofreudowskie – podkreślają znaczenie podstawowych popędów oraz interakcji społecznych w kształtowaniu osobowości jednostki. Przedstawiciele: Carl Jung, Alfred Adler, Erik Erikson, Harry Stack Sullivan. Teorie pola – traktują organizm jako całość, kładąc nacisk na dążenie jednostki do zaspokojenia podstawowego popędu jakim jest popęd samorealizacji. Przedstawiciele: Kurt Goldstein, Abraham Maslow, Carl Rogers.

TEORIE OSOBOWOŚCI Teorie czynnikowe – przedstawiają osobowość jako zbiór cech lub charakterystycznych sposobów zachowania, odczuwania, reagowania. Przedstawiciele: Joy Paul Guilford, Raymond Bernard Cattell, Hans Eysenck. Teorie uczenia się – podkreślają czynniki sytuacyjne wywołujące określone zachowania oraz warunki wzmacniające owe zachowania. Przedstawiciele: John Dollard, Neal Miller. Teoria uczenia się społecznego – zwraca uwagę na społeczny aspekt kształtowania się osobowości, tj. bodźce i wzmocnienia społeczne. Przedstawiciel: Albert Bandura.

POŁĄCZENIA TYPÓW OSOBOWOŚCI Rysunek 4. POŁĄCZENIA TYPÓW OSOBOWOŚCI Źródło: http://sprzedaz.nf.pl/artykuly/artykul_6088.htm

POJĘCIE TEMPERAMENTU Rysunek 5. Temperament to ogół biologicznych i psychicznych czynników współtworzących osobowość, określających formalne cechy zachowania, takie jak siła, dynamika reagowania. Temperament przejawia się we wszystkich czynnościach człowieka niezależnie od ich rodzaju, treści i ukierunkowania. Temperament jest podłożem biotypologicznym, służącym za podstawę charakteru.

TOWARZYSKI SANGWINIK Dar przyciągania do siebie ludzi Gadatliwy, narrator, dusza towarzystwa Ma poczucie humoru, wesoły i spontaniczny Pamięć do kolorów Umacnia kontakt ze słuchaczami przez dotyk, ciekawy Urodzony aktor Prostoduszny Żyje dniem dzisiejszym Zmienność usposobienia Szczerość serca Ciągle jak dziecko Emocjonalny i wylewny, entuzjastyczny i ekspresywny, ekstrawertyk, rozmowny, optymista.

TOWARZYSKI SANGWINIK Rysunek 6. Urodzony aktor Ma poczucie Gadatliwy humoru Gadatliwy TOWARZYSKI SANGWINIK Ciągle jak dziecko Prostoduszny

PERFEKCYJNY MELANCHOLIK Głęboki i skłonny do rozmyślań Analityczny Poważny i zdeterminowany Ma zadatki na geniusza Utalentowany i twórczy Muzykalny, przejawia zdolności artystyczne Filozofujący i poetyczny Wyczulony na piękno Wrażliwy na potrzeby innych Skłonny do poświęceń Sumienny Idealista Introwertyk, myśliciel, pesymista.

PERFEKCYJNY MELANCHOLIK Wrażliwy Rysunek 7. Analityczny PERFEKCYJNY MELANCHOLIK Muzykalny Sumienny Utalentowany

ENERGETYCZNY CHOLERYK Urodzony przywódca Dynamiczny i aktywny Nieodparta potrzeba zmian Musi korygować błędy Silna wola i zdecydowanie Nie ulega wzruszeniom Trudno go zniechęcić Niezależny i samowystarczalny Wzbudza zaufanie Wszystkim pokieruje Ekstrawertyk, człowiek czynu, optymista.

ENERGETYCZNY CHOLERYK Dynamiczny Ekstrawertyk Rysunek 8. Urodzony przywódca ENERGETYCZNY CHOLERYK Silna wola Optymista

SPOKOJNY FLEGMATYK Powściągliwy Niewymagający i beztroski Spokojny, chłodny, opanowany Cierpliwy, zrównoważony Cichy, a przy tym dowcipny Życzliwy i uprzejmy Emocje skrywa głęboko Pogodzony z życiem Uniwersalny Introwertyk, obserwator, pesymista.

SPOKOJNY FLEGMATYK Rysunek 9. Introwertyk Cierpliwy Pesymista Spokojny Uniwersalny

TEST OSOBOWOŚCIOWY http://www.sobolewski.biz/osobowosc.html

PODSUMOWANIE Osobowość czy temperament to składniki typowo psychologiczne natury ludzkiej. Jednak coraz częściej w pracy zawodowej wykorzystuje się o nich wiedzę w procesie skutecznego motywowania pracowników czy kształtowania odpowiednich stosunków interpersonalnych. Opracowano na podstawie: Sarna P., Kultura zawodu dla ekonomistów, Wydawnictwo eMPi2, Poznań 1995, s. 13. Sowińska A., Wybrane zagadnienia psychologii ekonomicznej, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2003, s. 142. Solski R, Solski M., Standtmuller E., Słownik encyklopedyczny. Edukacja obywatelska”, Wydawnictwo Europa, 1999. http://portalwiedzy.onet.pl/126899,,,,osobowosc,haslo.html http://www.psychologia.edu.pl/index.php?dz=slownik&op=spis&id=2113 http://sprzedaz.nf.pl/artykuly/artykul_6088.htm http://www.sobolewski.biz/osobowosc.html