PRAWO CYWILNE WE FRANCJI w latach 1789-1814

Kodeks Napoleona „Moja chwała nie polega na czterdziestu zwycięskich bitwach, bo została przekreślona jedną klęską pod Waterloo. Tym, co sławić będzie moje imię po wsze czasy, jest mój kodeks cywilny”. /Napoleon/

Kodyfikacje napoleońskie Do kodyfikacji napoleońskich zalicza się: - kodeks cywilny (1804 - …) - kodeks postępowania cywilnego (1806-1976) - kodeks karny (1810 – 1994) - kodeks postępowania karnego (1808 – 1958) - kodeks handlowy (1807-2000)

Prawo prywatne Kryterium przedmiotowe Charakter przepisów dominujących Rodzaj stosowanej sankcji Metoda ochrony interesu Cele i funkcje prawa prywatnego Kryterium podmiotowe Równorzędność stron Autonomia woli jednostki

Francuskie prawo cywilne na osi czasu Partykularne prawa zwyczajowe Prawo rzymskie (południe) vs prawo francuskie (północ) Konstytucja z 1791 r.: zapowiedź opracowania kodeksu praw cywilnych wspólnych dla całego królestwa Brak aprobaty Konwentu dla projektów komisji J.J. Cambaceresa Kodeks Napoleona

Komisja Kodyfikacyjna 1) F.D. Tronchet – prezes Sądu Kasacyjnego dawny obrońca Ludwika XVI 2) J.E.M. Portalis – filozof i jurysta więziony w czasach Rewolucji 3) F.J.J. Bigot de Preameneu – komisarz rządowy przy Sądzie Kasacyjnym 4) J.J. Maleville – sędzia Sądu Kasacyjnego

Podstawy prac kodyfikacyjnych Konsolidacja prawa zwyczajowego i rzymskiego „Ustawy – mówił Portalis – nie są aktami czystej władzy, ale aktami mądrości, sprawiedliwości i rozumu. Ustawodawca musi mieć na uwadze, że ustawy są dla ludzi, a nie ludzie dla ustaw; że muszą być dostosowywane do charakteru, przyzwyczajeń i sytuacji społeczeństwa. Trzeba być bardzo oszczędnym we wprowadzaniu nowości do ustawodawstwa. Nie wiemy bowiem jakie niekorzystne skutki nowej instytucji znanej tylko w teorii ujawnią się w praktyce. Trzeba zostawić dobre, jeśli są wątpliwości co do lepszego. Należy utrzymać to wszystko, czego nie potrzeba koniecznie burzyć. Bardzo lubimy w ostatnich czasach wszelkie reformy i zmiany. Ale tak jak wieki ignorancji były w dziedzinie instytucji publicznych i prawa widownią nadużyć, tak z kolei wieki filozofii i światła stały się zbyt często widownią ekscesów”. /P.A. Fenet, Recueil, t. I, s. 469 i nast./

Art. 4 KN Sędzia odmawiający wyrokowania pod pozorem, że prawo milczy, ciemne jest lub niedostateczne, może być pociągnięty do odpowiedzialności jako winny odmówienia sprawiedliwości.

Nazwa Kodeks cywilny Francuzów – 1804 r. Kodeks Napoleona -1807 r. Code civil - obecnie

Systematyka kodeksu Krótki tytuł wstępny + 3 księgi I „O osobach” II „O dobrach, rzeczach i różnych modyfikacjach własności” III „O różnych sposobach nabywania własności”

Model kodeksu cywilnego w XIX w. Europa Ameryka Południowa (Argentyna, Boliwia, Kolumbia, Ekwador, Paragwaj, Urugwaj, Wenezuela) Daleki Wschód (Indochiny, Japonia) Azja Mniejsza (Syria, Liban) Północna Afryka (Algieria, Maroko, Tunezja)

Znaczenie „Przewidzieć wszystko jest celem niemożliwym do osiągnięcia. Kodeks nawet najbardziej kompletny nigdy nie jest zakończony, a przed sędzią staje tysiąc nieoczekiwanych sytuacji, ponieważ ustawy raz zredagowane pozostają takie, jak zostały napisane. Natomiast ludzie nigdy nie stoją w miejscu, stale działają i to działanie tworzy nową kombinację zdarzeń, nowy fakt, nowy skutek. Siłą konieczności ogrom spraw jest oddany zwyczajowi, dyskusjom wśród ludzi wykształconych i pozostawiony do decyzji sędziów”. /Fragment do uzasadnienia projektu code civil/

Technika legislacyjna Arcydzieło sztuki legislacyjnej swojej epoki Język zwięzły, precyzyjny Unikanie zbędnej kazuistyki

Test 1. Kodeks Napoleona został uchwalony w roku: A. 1800 B. 1814 2. Ile kodeksów wchodzi w skład kodyfikacji napoleońskich: A. 5 B. 4 C. 3

Test 3. Do kodyfikacji napoleońskich nie zalicza się: A. Kodeksu administracyjnego B. Kodeksu karnego C. Kodeksu handlowego 4. W skład Komisji Kodyfikacyjnej prawa cywilnego we Francji weszło A. 4 profesorów uniwersyteckich B. 4 redaktorów związanych z praktyką sądową C. 4 filozofów

Test 5. Przed uchwaleniem code civil we Francji obowiązywało: A. wyłącznie prawo rzymskie B. Kodeks cywilny z 1504 r. C. żadna z powyższych 6. Na południu Francji dominowało prawo: A. rzymskie B. zwyczajowe C. natury

Test 7. Voltaire był zwolennikiem budowy nowego porządku prawnego: A. opartego na hasłach przedrewolucyjnych B. w oderwaniu od dziedzictwa prawnego przeszłości (ex nihilo) C. opartego na prawie rzymskim 8. Rewolucja Francuska wybuchła w roku A. 1789 B. 1771 C. 1797

Test 9. Kodeks cywilny uchwalony w 1804 został napisany po: A. łacinie B. francusku C. angielsku 10. W 1808 r. Kodeks Napoleona obowiązywał w: A. Księstwie Warszawskim B. Królestwie Polskim C. Cesarstwie Rosyjskim

Test 11. Na Kodeksie Napoleona oparto kodeks cywilny stanu: A. Maryland B. Ohio C. Luizjana 12. Kodeks Napoleona obejmował ponad A. 200 artykułów B. 2000 artykułów C. 20 000 artykułów

Test 13. Księga druga Kodeksu Napoleona obejmowała przepisy dotyczące A. prawa zobowiązań B. prawa rzeczowego C. prawa osobowego 14. Język Kodeksu Napoleona jest oceniany jako Kazuistyczny Nieprecyzyjny Zwięzły

Test 15. Do prawa publicznego nie zalicza się A. prawa konstytucyjnego B. prawa karnego C. prawa cywilnego 16. Kodyfikacja to: A. częściowa zmiana aktu prawotwórczego przez inny akt normatywny B. ścisłe przestrzeganie prawa przez wszystkich C. całościowe, spójne i zupełne unormowanie, które zastępuje dotychczas obowiązujące regulacje prawne z zakresu danej gałęzi prawa

Test 17. Według Kodeksu Napoleona sędzia: A. mógł odmówić wydania wyroku pod warunkiem, iż prawo było niedostatecznie zrozumiane lub milczało w niezasadniczych kwestiach B. miał mechanicznie aplikować przepisy ustaw C. mógł być pociągnięty do odpowiedzialności w przypadku odmówienia sprawiedliwości 18. Kodeks Napoleona składa się z: A. 5 ksiąg B. 3 ksiąg C. 7 ksiąg

Test 19. Śmierć cywilna została uregulowana w: A. księdze I B. księdze II C. tytule wstępnym 20. Władza ojcowska była oparta na wzorcach zaczerpniętych z: A. prawa zwyczajowego B. prawa rzymskiego C. prawa rewolucyjnego