Stanisław ze Szczepanowa. Wokół sporu o świętość biskupa krakowskiego
Co wiemy o Stanisławie? 1072 – objęcie rządów nad diecezją krakowską przez Stanisława po biskupie Lambercie 1079 – śmierć Stanisława
Tradycja Gallowa Jak zaś doszło do wypędzenia króla Bolesława z Polski, długo byłoby o tym mówić; tyle wszakże można powiedzieć, że sam będąc pomazańcem [Bożym] nie powinien był [drugiego] pomazańca za żaden grzech karać cieleśnie. Wiele mu to bowiem zaszkodziło, gdy przeciw grzechowi grzech zastosował i za zdradę wydał biskupa na obcięcie członków. My zaś ani nie usprawiedliwiamy biskupa zdrajcy, ani nie zalecamy króla, który tak szpetnie dochodził swych praw - lecz pozostawmy te sprawy, a opowiedzmy, jak przyjęto go na Węgrzech.
Tradycja Wincentyńska Rozkazuje więc [Bolesław] przy ołtarzu, pośród infuł, nie okazując uszanowania ani dla stanu, ani dla miejsca, ani dla chwili — porwać biskupa! Ilekroć okrutni służalcy próbują rzucić się na niego, tylekroć skruszeni, tylekroć na ziemię powaleni łagodnieją. Wszak tyran, lżąc ich z wielkim oburzeniem, sam podnosi świętokradzkie ręce, sam odrywa oblubieńca od łona oblubienicy, pasterza od owczarni. Sam zabija ojca w objęciach córki i syna w matki wnętrznościach. O żałosne, najżałobniejsze śmiertelne widowisko! Świętego bezbożnik, miłosiernego zbrodniarz, biskupa niewinnego najokrutniejszy świętokradca rozszarpuje, poszczególne członki na najdrobniejsze cząstki rozsiekuje, jak gdyby miały ponieść karę [nawet i] poszczególne cząstki członków.
Legendarium andegaweńskie z XIV w.
Retabulum z Korzennej z XVI w.
Kanonizacja 1250 początek starań o kanonizację Stanisława rozpoczęty przez biskupa krakowskiego Prandotę 8 IX 1253 akt kanonizacji św. Stanisława dokonany przez papieża Innocentego IV 8 V 1254 uroczystości kanonizacyjne w Krakowie
Dlatego też, ażeby ukrytą nie została niebezpiecznie pod korcem tak jasno gorejąca pochodnia, którą tenże Pan tylu nadzwyczajnymi znakami nakazał słusznie ze czcią na świeczniku Kościoła postawić, zwłaszcza, że jasność jej rozpędza ciemności tych, którzy Boga nie znają, tłumi przewrotne nauki odszczepieńców, a pomnaża zbawienną wiarę w sercach prawych wyznawców: My, zasięgnąwszy zdania naszych braci oraz prałatów na teraz przy Stolicy Apostolskiej obecnych, uchwaliliśmy rzeczonego świętego Stanisława Biskupa ze czcią w poczet świętych zapisać. Fragment bulli papieża Innocentego IV z 1253 r.
Relikwiarz na głowę św. Stanisława
Tradycja Żywotów św. Stanisława Wincentego z Kielczy Miejsca urodzenia Stanisława – Szczepanów Opis dzieciństwa, lat młodzieńczych Stanisława Rządy nad diecezją krakowska przed sporem z królem Bolesławem Przepowiednia o złączeniu się dzielnic Polski jak zrosło się ciało św. Stanisława Utrwalenie „czarnej legendy” króla Bolesława
Miracula św. Stanisława Retabulum z Korzennej, początek XVI w., scena: WSKRZESZENIE PIOTRA Z PIOTRAWIN
Tradycja ludowa o św. Stanisławie Sadzawka św. Stanisława (klasztor paulinów na Skałce)
Źródełko św. Stanisława (dziś studnia), Szczepanów.