Fundusze ETF i pasywne strategie zarządzania aktywami

Fundusze aktywnie zarządzane a benchmark – badania amerykańskie Rodzaj funduszu Benchmark Procent aktywnie zarządzanych funduszy „pobitych” przez benchmark Fundusze zbalansowane (Balanced fund) 60% S&P 500 +40% Lehman Aggregate 67% Fundusze spółek technologicznych (Information technology) NASDAQ 100 Index 84% Fundusz dużych spółek (Large-cap blend) S&P 500 Index 75% Agresywny fundusz dużych spółek (Large-cap growth) Russel 1000 Growth Index 43% Bezpieczny fundusz dużych spółek (Large-cap value) Russel 1000 Value Index 87% Fundusz średnich spółek (Midcap blend) S&P 400 Index Agresywny fundusz średnich spółek (Midcap growth) S&P 400 Growth Index 95% Bezpieczny fundusz średnich spółek (Midcap value) S&P 400 Value Index 91% Fundusz małych spółek (Small-cap blend) Russel 2000 Index 25% S&P 600 Index 66% Agresywny fundusz małych spółek (Small-cap growth) Russel 2000 Growth Index 20% S&P 600 Growth Index 80% Bezpieczny fundusz małych spółek (Small-cap value) Russel 2000 Value Index 46% S&P 600 Value Index 58%

Zarządzanie pasywne Zarządzanie pasywne jest inaczej określane jako długoterminowa strategia buy-and-hold. Polega na budowie portfela naśladującego zachowania referencyjnego portfela indeksowego. Zmiany składu portfela – reinwestycje dywidend, reakcje na zmiany składu indeksu. Cel – naśladowanie wyniku indeksu a nie jego „pobicie”. Ocena zarządzania – jak dobrze naśladowany jest indeks – minimalizacja odchylenia stopy zwrotu z portfela od stopy zwrotu z indeksu.

Zarządzanie pasywne – metody budowy portfela Pełna replikacja Próbkowanie (sampling) Programowanie kwadratowe

Pełna replikacja Portfel pasywny zawiera wszystkie papiery ze śledzonego indeksu w proporcjach analogicznych jak w indeksie. Metoda zapewnia najdokładniejszą replikację indeksu. Wady – wysokie koszty transakcyjne ze względu na dużą liczbę nabywanych akcji; wysokie koszty reinwestycji dywidend.

Próbkowanie Portfel pasywny zawiera tylko wybrane papiery z indeksu, tak by zbudowany portfel posiadał cechy śledzonego indeksu. Mniejsza liczba spółek umożliwia większe i rzadsze pojedyncze inwestycje co obniża koszty transakcyjne. Wada - mniejsza dokładność replikacji indeksu.

Programowanie kwadratowe Alternatywna metoda budowy portfela złożonego z wybranych spółek z indeksu. Na podstawie danych historycznych o zmienności cen i korelacjach pomiędzy stopami zwrotu z akcji wyznacza się skład portfela zapewniający minimalizację błędu replikacji portfela indeksowego. Wada – wybór oparty na analizie danych historycznych. Jeśli bieżące zachowanie akcji będzie różnić się od tendencji historycznych możliwe wystąpienie dużych błędów replikacji indeksu.

Replikacja syntetyczna Syntetyczna replikacja (synthetic replication), określana także jako replikacja oparta na swapach (swap-based replication) lub pośrednia replikacja (indirect replication), stosowana jest przez fundusze ETF określane jako swap-based ETFs. Polega ona na wykorzystaniu instrumentu pochodnego – kontraktu typu swap pomiędzy bankiem inwestycyjnym (tę stronę kontraktu definiuje się jako kontrpartnera swapu – swap counterparty) a emitentem tytułów uczestnictwa funduszu ETF.

Completeness funds Dedykowane portfele pasywne tworzone w celu uzupełnienia strategii zarządzania aktywami opartej na aktywnym zarządzaniu składnikami portfela nie obejmującymi całego spektrum aktywów dostępnych na rynku.

Formy pasywnych portfeli inwestycyjnych Fundusze indeksowe Exchange Traded Funds

Fundusze indeksowe a fundusze aktywnie zarządzane Fundusz indeksowy Fundusz aktywnie zarządzany Cel Celem jest naśladowanie wyników określonego indeksu Celem jest osiągnięcie wyższej stopy zwrotu niż określony indeks Zarządzanie Proces zarządzania nie wymaga przeprowadzania żadnych fundamentalnych analiz. Ilość zmian w portfelu jest bardzo mała Proces zarządzania wymaga przeprowadzania licznych analiz fundamentalnych i ilościowych w celu identyfikacji papierów wartościowych mogących zapewnić ponadprzeciętną stopę zwrotu Wymagane umiejętności Potrzebna jest fachowa wiedza w celu zbudowania funduszu tak aby kopiował rezultaty wybranego benchmarku Wymagane są nadzwyczajne umiejętności aby zdecydować w którym momencie kupić/sprzedać określone papiery wartościowe Ryzyko Stosunkowo niski profil ryzyka, w związku z dużą dywersyfikacją indeksu na którym opiera się fundusz. Skład portfela jest wynikiem subiektywnych decyzji. Sukces inwestycyjny zależy od zdolności zarządzających Rola menadżerów Zadaniem zarządzających jest naśladowanie rezultatów indeksu tak blisko jak to możliwe. Czasami dokonują zmian w portfelu, aby dopasować się do indeksu. Zadaniem zarządzających jest wybieranie papierów wartościowych, które powinny osiągnąć wyniki lepsze niż indeks. Wskaźnik kosztów Wskaźnik kosztów jest stosunkowo niski. Zastosowanie strategii „kupuj i trzymaj” przyczynia się do małego obrotu aktywami i niskich kosztów transakcyjnych Wskaźnik kosztów jest wyższy. W zależności od warunków rynkowych i decyzji menadżerów portfel podlega częstym zmianom, wpływającym na wysokie koszty transakcyjne Stopa zwrotu Zależy od zachowania całego rynku, na którym opiera się benchmark Zależne są od zachowania rynku oraz decyzji zarządzających

Exchange Traded Fund Otwarty fundusz indeksowy charakteryzujący się możliwością stałej kreacji i umarzania jednostek, notowany na giełdzie, prosty, przejrzysty, o dużej płynności, zazwyczaj zarządzany pasywnie, mający na celu jak najwierniejsze odwzorowanie zachowania określonego indeksu. (definicja GPW S.A.)

Porównanie ETF i tradycyjnych FIO Rynek wtórny Brak rynku wtórnego Zarządzanie pasywne Zarządzanie aktywne Niska opłata za zarządzanie Wysoka opłata za zarządzanie Możliwe natychmiastowe kupno / sprzedaż Kupno / sprzedaż po cenie zamknięcia jednostek publikowanej następnego dnia Brak opłat za wejście / wyjście Opłaty za wejście i wyjście

Proces kreacji ETF

Cechy szczególne ETF Minimalizacja zasobów gotówki – optymalizacja śledzenia indeksu Optymalizacja podatkowa – brak realizacji zysków kapitałowych Możliwość handlu intraday Problemy z reinwestowaniem dochodów dywidendowych

Niestandardowe typy ETF Commodity ETFs (Exchange Traded Commodities): Śledzą indeksy na rynkach towarowych np. ceny metali, ropy czy produktów rolnych. Mogą też naśladować zachowanie całych koszyków produktów lub instrumentów pochodnych opartych na nich. Aktywa funduszu składają się przeważnie z  towarów w formie fizycznej lub odpowiednich instrumentów pochodnych. Currency ETFs: Fundusze te śledzą ruchy pojedynczych walut, bądź też całych ich koszyków. Aktywa tych funduszy to głównie depozyty walutowe, instrumenty pochodne oraz inne ETF-y. Actively managed ETFs: Instrumenty te w odróżnieniu od tradycyjnych ETF-ów nie są pasywnie zarządzane. Menadżerowie funduszu opierając się na swoim doświadczeniu i wiedzy zmieniają skład portfela podobnie jak czynią to zarządzający w typowym funduszu inwestycyjnym. Pierwsze tego typu produkty zostały wprowadzone w 2008 roku i cały czas stanowią małą część rynku. Fixed income Bond ETFs: Instrumenty te są atrakcyjną alternatywą dla tradycyjnych obligacji. Ich zaletą jest możliwość handlowania nimi na giełdzie oraz stosunkowo wysoka płynność. Aktywa tych funduszy składają się z obligacji, które mają za zadanie naśladować zachowanie ustalonych indeksów. Fundusze te wypłacają comiesięczną dywidendę z zysków odsetkowych. Dochody kapitałowe wypłacane są najczęsciej raz do roku. Leveraged ETFs: Instrumenty te, dzięki wykorzystaniu opcji i innych instrumentów pochodnych, mają za zadanie osiągać wielokrotność wyników inwestycyjnych benchmarku.

ETF vs. ETP ETF – fundusz inwestycyjny inwestujący w portfel aktywów replikujących benchmark ETP – instrument dłużny emitowany przez SPV, którego emitent zobowiązuje się do wykupu instrumentu po cenie odpowiadającej aktualnej wartości benchmarku pomniejszonej o koszty emisji. Obligacje nie są zabezpieczone faktycznymi aktywami z benhcmarku. Ryzyko kredytowe emitenta Na rynkach unijnych większość ETF to fundusze typu UCITS. Strategie agresywne (odwrotne, lewarowane powyżej 2) muszą być tworzone w formie ETP ze względu na ograniczenia inwestycyjne dyrektywy UCITS

Aktywa netto funduszy ETF (mld USD) The CityUk Fund Management Reports oraz State Street Global Advisers ETF & Investment Outlooks

Najwięksi zarządzający funduszami ETF Grupa zarządzająca Liczba funduszy Aktywa pod zarządem (mld USD, 2016) BlackRock 800 950,5 Vanguard 140 592,4 State Street Global Advisers 273 483,5 Power Shares (Invesco) 185 105,5 Charles Schwab 21 56,9 First Trust 113 39,9 Wisdom Tree 56 38,0 Guggehheim 78 31,0 Van Eck Securities Corporation 61 29,3 ProShares 142 26,6 Suma Top 10 1869 2353,6

Największe fundusze ETF Nazwa funduszu Grupa zarządzająca Strategia Aktywa netto (mld USD, 2016) SPDR S&P 500 State Street Akcje dużych spółek (USA) 211,3 IVV Core S&P 500 BlackRock (iShares) 87,71 Vanguard Total Stock Market Vanguard Akcje – szeroki rynek (USA) 68,25 iShares MSCI EAFE Akcje dużych spółek (międzynarodowe – rynki dojrzałe) 57,14 Vanguard S&P500 55,06 FTSE Emerging Markets ETF Akcje (emerging markets) 43,97 iShares Core U.S. Aggregate Bond Obligacje (USA) 41,18 Power Shares QQQ Invesco (Power Shares) 39,04 Vanguard FTSE Developed Markets Akcje (rynki dojrzałe bez USA) 37,84 iShares Russell 2000 Akcje małych spółek (USA) 36,98

Aktywa ETF w podziale na strategie inwestycyjne (mld USD) 2012 Investment Company Fact Book

Najaktywniejsze rynki ETF The CityUk Fund Management Report 2012

Koszty uczestnictwa – Total Expense Ratio Total Expense Ratio (TER) – wskaźnik kosztów ogółem ponoszonych przez fundusz (z wyjątkiem kosztów transakcyjnych) w relacji do jego aktywów. TER uwzględnia opłatę za zarządzanie, opłaty za usługi prawne, opłaty licencyjne, opłaty na rzecz powiernika, audytorów, związane z nadzorem i inne opłaty operacyjne.

Koszty uczestnictwa w funduszach aktywnych, pasywnych i ETF – wskaźnik TER Rodzaj strategii Fundusze inwestycyjne zarządzane aktywnie (%) Fundusze inwestycyjne zarządzane pasywnie (%) Fundusze ETF (%) Europa Akcji spółek europejskich 1,87 0,96 0,30 Akcji spółek międzynarodowych 1,85 0,87 0,55 Obligacji 0,99 0,39 0,19 USA Akcji spółek krajowych 1,54 0,72 0,20 1,66 0,86 0,41 0,92 0,36 0,23 Źródło: Miziołek T., Pasywne zarządzanie portfelem inwestycyjnym – indeksowe fundusze inwestycyjne i fundusze ETF

Fundusze ETF na GPW S.A.

Fundusze ETF na GPW S.A.

Pierwszy rok obrotów ETF na GPW S.A. Obroty łącznie 317,1 mln PLN Średnie obroty dzienne 1,28 mln PLN Maksymalny obrót dzienny 8,5 mln PLN Minimalny obrót dzienny 0,011 mln PLN Łączna liczba transakcji sesyjnych 8.800 Średnia dzienna liczba transakcji 36 Maksymalna dzienna liczba transakcji 133 Minimalna dzienna liczba transakcji 7 Łączna liczba transakcji pakietowych 10 Źródło: T. Miziołek „Podsumowanie pierwszego roku notowań funduszy Lyxor ETF na warszawskim parkiecie”

ETF – obroty - GPW Źródło: Rocznik giełdowy GPW 2016