DEFINICJA RESOCJALIZACJI WG LESŁAWA PYTKI WG MARIANA KALINOWSKIEGO

WG LESŁAWA PYTKI MODYFIKACJA ZACHOWAŃ ZMIANA SPOŁECZNEJ PRZYNALEŻNOŚCI PRZEBUDOWA EMOCJONALNA WZRASTANIE W „KULTURĘ” ZASPOKAJANIA POTRZEB (REPERSONALIZACJA) KSZTAŁTOWANIE PRAWIDŁOWYCH POSTAW SPOŁECZNYCH WIELOWYMIAROWA DOSTOSOWANIE SYTUACJI ŻYCIOWYCH I ORGANIZACYJNYCH DO CECH CHARAKTERU NAWRÓCENIE DO WARTOŚCI WYŻSZEGO RZĘDU REINTEGRACJA PRZEZ REKONSTRUKCJĘ TOŻSAMOŚCI OSOBOWEJ AUTORESOCJALIZACJA

Definicja wg. Mariana Kalinowskiego „Resocjalizacja jest odmianą procesu wychowawczego, który z jednostki wadliwie przystosowanej do wymogów życia społecznego czyni jednostkę ponownie zsocjalizowaną, tzn. uspołecznioną, samodzielną i twórczą”.

Czynniki podmiotowe: Utrudniające proces resocjalizacji Ułatwiające proces resocjalizacji

Utrudniające proces resocjalizacji: 1/ wczesny kontakt ze środowiskiem przestępczym i wykolejenie społeczne, z czym powiązane jest wczesne poczucie naznaczenia społecznego, 2/ specyficzny system wartości i norm, który różni się od ogólnie przyjętych i akceptowalnych podstaw aksjonormatywnych, 3/ rozbudowanie techniki usprawiedliwiania antyspołecznych zachowań, 4/ psychopatyczne cechy osobowości, 5/ głębokie poczucie krzywdy wobec osób karzących oraz przekonanie o ich złym nastawieniu.

Ułatwiające proces resocjalizacji: 1/ pozytywne nastawienie personelu wobec osób resocjalizowanych, 2/ wysoka inteligencja, 3/ wysoka samoocena, 4/ odporność na stres, 5/ wiarygodność, 6/ doświadczenie i umiejętności praktyczne, 7/ życzliwość 8/ przekonanie o możliwości skutecznej resocjalizacji.

W procesie resocjalizacji niezwykle istotne jest kierowanie się następującymi zasadami: akceptacji (jednostkę z odchyleniami od normy należy uznać za równie wartościową, co inni, mającej prawo do pomocy oraz opieki), pomocy (wspomaganie rozwoju jednostki niedostosowanej społecznie), indywidualizacji (realizowana w bezpośrednim kontakcie z wychowankiem), kształtowania perspektyw (należy nauczyć jednostkę, która dotychczas żyła dniem dzisiejszym, planowania swojej przyszłości), współpracy ze środowiskiem (wyrobienie w jednostce umiejętności dostosowania się do zasad współżycia społecznego), systematyczności (zadania resocjalizacyjne winny być realizowane w sposób planowy, celowy oraz konsekwentny)

Cele wykonywania kary pozbawienia wolności Wykonywanie kary pozbawienia wolności ma na celu wzbudzenie w skazanym woli współdziałania w kształtowaniu jego społecznie pożądanych postaw, w szczególności poczucia odpowiedzialności oraz potrzeby przestrzegania porządku prawnego i tym samym powstrzymania się od powrotu do przestępstwa. Wykonywanie kary pozbawienia wolności ma służyć realizacji celów kary w zakresie jej indywidualnego oddziaływania (art. 67 kkw)

Cel wykonywania kary pozbawienia wolności został określony jako: Umożliwienie skazanym powrotu do społeczeństwa i prawidłowe w nim funkcjonowanie, Przeciwdziałanie powrotowi do przestępstwa, Ochrona społeczeństwa przed przestępczością.

Obowiązujące prawo karne wykonawcze uznało aktywność skazanych „wzbudzanie woli współdziałania” za podstawowy kierunek skuteczności wykonywania kary pozbawienia wolności. Ustawodawca na podstawie wyników badań naukowych uznał, że bardziej efektywne jest takie oddziaływanie na skazanych dorosłych, które oni sami wybiorą, zaakceptują i uznają swoją odpowiedzialność za efekty tego oddziaływania. Cele wykonywania kary pozbawienia wolności są realizowane przez prowadzone oddziaływania penitencjarne.

METODY RESOCJALIZACJI PENITENCJARNEJ H. Machel pod pojęciem metody resocjalizacji penitencjarnej rozumie taki sposób oddziaływania penitencjarnego, który umożliwia dokonywanie określonych zmian w osobowości więźniów i w wyniku tego oddziaływania (mającego głównie charakter korekcyjny) uzyskuje się pożądane zmiany w zachowaniu.

Najważniejsze zasady oddziaływania resocjalizacyjnego: Zasada indywidualizacji, Zasada otwartości na drugiego człowieka. Ich znaczenie wynika z uwagi na skuteczność w: Dotarciu do więźnia, Otwarciu więźnia na współdziałanie. Realizacja celów wychowawczych jest ściśle uzależniona od: Postawy wychowawcy wobec więźnia Postawy więźnia wobec wychowawcy

Pierwszy kontakt wychowawcy ze skazanym powinien wywołać u więźnia przekonanie, że: Może mieć zaufanie do wychowawcy, Może liczyć na pomoc wychowawcy w rozwiązywaniu swoich problemów. Zmiana postawy skazanego podczas kontaktu wychowawczego umożliwia wychowawcy budowanie autorytetu, co z kolei warunkuje proces wywierania pozytywnego wpływu na więźnia w trakcie prowadzonych oddziaływań.

Autorytet – spostrzeżona przez więźnia „właściwość (lub syndrom właściwości) wychowawcy, na których skutek staje się on osobą odniesienia dla więźnia, co powoduje, że jest on skłonny uwzględniać jego sugestie, opinie lub rady w sterowaniu swoim zachowaniem” /def. Henryk Machel, Więzienie jako instytucja karna i resocjalizacyjna wyd. Arche 2007, s. 251/

METODY PRACY PENITENCJARNEJ OPARTE NA WPŁYWIE OSOBISTYM - wewnętrzny stos. wychowawczy – akceptowana przez obie strony forma interakcji oparta m.in. na autorytecie; - zewnętrzny stos. wychowawczy - relacja oparta na więziach formalnych (wynikających z stosunku podległości organizacyjnej); OPARTE NA WPŁYWIE SYTUACYJNYM - przykład własny - doradzanie wychowawcze - przekonywanie OPARTE NA WPŁYWIE GRUPOWYM - wykorzystują znaczenie grupy społecznej w procesie zachowania jednostki; ZORGANIZOWANE - nauczanie resocjalizacyjne; - praca, - działalność kulturalno-oświatowa, - rekreacja i sport; PSYCHOKOREKCYJNE - Stosowane do specyficznych kategorii więźniów, tj. takich którzy przejawiają zaburzenia zachowania warunkowane psychogennie albo takie, które ustępując pod wpływem stosowania środków niebiologicznych.

Indywidualizacja wykonywania kary pozbawienia wolności Indywidualnemu oddziaływaniu na skazanych ma być podporządkowany sposób wykonania tej kary, który opiera się na: Zróżnicowaniu zakładów karnych na typy i rodzaje, Wyróżnienie systemów wykonywania kary pozbawienia wolności, Klasyfikacji skazanych, Progresja (system progresywny), Stosowanie zróżnicowanych środków oddziaływania penitencjarnego, Warunkowe przedterminowe zwolnienie.

Rodzaje zakładów karnych (art. 69 kkw) dla: Młodocianych; Skazani którzy nie ukończyli 21 roku życia, Skazani, którzy ukończyli 21 roku życia jeśli jest to uzasadnione, Dorośli skazani, którzy wyróżniają się swoją postawą, za ich zgodą, jeśli jest to uzasadnione potrzebami oddziaływania; Odbywających karę po raz pierwszy, Wszyscy Ci skazani, którzy nie spełniają kryteriów do odbywania kary pozbawienia wolności w zakładzie karnym innego rodzaju; Recydywistów penitencjarnych, Skazani dorośli za przestępstwo lub wykroczenie umyślne na zasadniczą lub zastępczą karę pozbawienia wolności lub aresztu, którzy uprzednio już odbywali takie kary lub karę aresztu wojskowego za umyślne przestępstwa lub wykroczenia, chyba, że szczególne względy resocjalizacyjne przemawiają za skierowaniem ich do zakładu karnego dla odbywających karę po raz pierwszy (art. 86 kkw). Odbywających karę aresztu wojskowego;

Typy zakładów karnych: Typu zamkniętego, Typu półotwartego, Typu otwartego; Wyróżniają się między sobą przede wszystkim: stopniem zabezpieczenia, izolacji obowiązkami i uprawnieniami w zakresie poruszania się w zakładzie i poza jego obrębem; Kodeks karny preferuje odbywanie kary pozbawienia wolności w zakładach karnych typu półotwartego i otwartego, jeżeli pozwalają na to względy bezpieczeństwa zakładu i wymagania w zakresie ochrony społeczeństwa. Zgodnie z takim założeniem w zakładach karnych typu półotwartego przebywają skazani odbywający karę w systemie programowego odziaływania, kobiety oraz skazani za przestępstwo nieumyślne lub odbywający zastępczą karę pozbawienia wolności lub aresztu wojskowego (art. 87, 88 kkw).

Środki oddziaływania penitencjarnego: - praca - nauczanie - zajęcia kulturalno-oświatowe i sportowe - nagradzanie skazanych - ulgi - odpowiedzialność dyscyplinarna skazanych

Pomoc postpenitencjarna Cel pomocy postpenitencjarnej - ułatwienie społecznej readaptacji skazanym, a w szczególności przeciwdziałanie powrotowi do przestępstwa (art. 41 §1 kkw). Świadczenia pomocowe to pomoc: Materialna, Medyczna, W znalezieniu pracy, W znalezieniu zakwaterowania, Porady prawne. Zgodnie z art. 41 §2 kkw pomocy tej udzielają organy administracji rządowej, samorządu terytorialnego oraz kuratorzy sądowi.

Zadania administracji w zakresie przygotowania skazanego do zwolnienia z zakładu karnego dotyczą następujących działań: Zebranie w trakcie badań osobopoznawczych informacji dotyczących potrzeb skazanego po zwolnieniu. Informacje te muszą być uaktualnione przez zwolnieniem. Udzielenie skazanemu informacji w zakresie pomocy postpenitencjarnej i podmiotach udzielających tej pomocy; Nawiązanie kontaktu z rodziną lub osobami bliskimi, w przypadku gdy skazany ze względów zdrowotnych nie jest w stanie samodzielnie dotrzeć do miejsca zamieszkania; 4 wyznaczenie okresu przygotowania skazanego do zwolnienia w trybie art. 164 §1 kkw (okres 6 miesięcy przed przewidywanym warunkowym zwolnieniem lub przed wykonaniem kary)

Celem uczestniczenia stowarzyszeń, fundacji, organizacji i instytucji, kościołów i innych związków oraz osób godnych zaufania w wykonywaniu orzeczeń jest: Zwiększenie efektywności działania organów państwowych w zakresie zapobiegania przestępczości i readaptacji społecznej skazanych, Wzmacnianie praworządnego działania organów państwowych W okresie przygotowania do zwolnienia skazany powinien w miarę możliwości odbywać karę w zakładzie karnym położonym najbliżej przyszłego miejsca zamieszkania.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 